سالروز وفات حضرت فاطمه معصومه(س)

حضرت معصومه(سلام الله علیها)؛ الگویی برای بانوان مسلمان

حضرت فاطمه معصومه (س) فرزند امام موسی کاظم (ع) و بانو نجمه خاتون و نیز خواهر امام رضا (ع) در اول ذیقعده سال 173 هجری قمری در مدینه منوره متولد شد. این بانوی عظیم الشأن علاوه بر یکسانی نام شان با حضرت فاطمه (ع) بسیاری از فضایل اخلاقی و معنوی بانوی دو عالم را نیز دارند و به همین دلیل به لقب «معصومه» ملقب شده‌اند. در این مطلب به ویژگی های این بانوی مجاهد به عنوان الگوی بانوان مسلمان پرداخته‌ایم.
علت مهاجرت حضرت معصومه(س) به خراسان

مأمون عباسی در سال ۲۰۰ هجری قمری، امام رضا (ع) را طی نامه های بسیار به خراسان دعوت کرد. امام رضا(ع) نیز پس از مدتی دعوت او را پذیرفت و با کاروان مامون به طرف خراسان حرکت کرد. یک سال پس از آن، امام رضا (ع) نامه‏ اى خطاب به‏ حضرت معصومه (س) نوشتند و به غلام خود دستور دادند که در هیچ ‏منزلى توقف نکند تا آن نامه را در کوتاه ترین زمان ممکن به مدینه‏ برساند.

حضرت معصومه (س) نیز به مجرد دریافت نامه امام، رخت‏ سفر بست‏ و راهی خراسان شد. حضرت معصومه(ع) وقتی که به ساوه رسیدند، به دلیل حمله سپاهیان خلافت عباسی به کاروان ایشان و شهادت بسیاری از خویشاوندان شان در این حادثه، بیمار شدند و به طرف قم حرکت کردند. ایشان در شهر قم و در منزل موسی بن الخزرج بن سعد اشعری که از اصحاب امام رضا(ع) بود، ساکن شدند و تا هنگام وفات در این مکان به سر بردند. مرحوم مجلسی در شرح حال حضرت معصومه (س) نقل کرده است که محراب نماز این بانو تا هم اکنون در خانه موسی بن الخزرج موجود است. آن بانوی عظیم الشأن هفده روز در شهر قم و در منزل موسی بن الخزرج اقامت کردند و سرانجام در سن ۲۸ سالگی در روز دهم یا دوازدهم ربیع الثانی سال ۲۰۱ ه.ق از دنیا رفتند.

اطلاع نگاشت: کریمه اهل بیت؛ نگاهی کوتاه به زندگی پربرکت حضرت معصومه(س)

عالمه متعلمه؛ جایگاه علمی حضرت معصومه(س) در کلام ائمه

حضرت معصومه (س) که در خاندان امامت پرورش یافته بودند مراتب علم و معرفت را آموخته بودند، چنانکه نام شان در زمره راویان احادیثی مانند حدیث غدیر، حدیث منزلت و تعدادی از احادیث مربوط به شب معراج پیامبر اکرم (ص) نقل شده است.

همچنین براساس روایتی از بحارالانوار، عده‏ اى از شیعیان وارد مدینه شدند و پرسش هایى ‏از امام کاظم(ع) داشتند، اما امام در سفر بودند. آن‌ها پرسش هاى خود را نوشته و خانواده امام تقدیم‏ کردند. چون عزم سفر کردند براى گرفتن پاسخ پرسش‌هاى خود راهی خانه امام کاظم (ع) شدند. در این شرایط که امام کاظم (ع) مراجعت نکرده بود و آن ها نیز امکان توقف نداشتند، حضرت معصومه (س) پاسخ آن پرسش‌ها را نوشتند و به آن‌ها تحویل دادند. آن‌ها با خوشحالی از مدینه خارج شدند و در بین راه با امام کاظم (ع) دیدار کردند و ماجرای خود را براى آن حضرت شرح دادند. هنگامى که امام(ع) پرسش‌هاى آن‌ها و پاسخ‌هاى حضرت معصومه (س) را دیدند، بسیار خرسند شدند و سه بار فرمودند:  «پدرش به قربانش باد.»

این روایت نشان دهنده مقام والا و دانش بسیار گسترده آن حضرت‏ است.

شفاعت گسترده شیعیان

در روز قیامت حق شفاعت از سوی خداوند به کسانی داده می شود که به مرتبه عالی از قرب الهی و بندگی خالصانه پروردگار رسیده باشند از جمله کسانی که به شفیعه بودنش در روایات و آثار دینی تصریح شده است فاطمه معصومه (س) است. براساس حدیثی از امام صادق (ع) با این مضمون که «تدخل بشفاعتها شیعتنا الجنه باجمعهم‏»: «با شفاعت او همه شیعیان ما وارد بهشت مى‏ شوند.»، حضرت معصومه (س) از جهت گستردگى شفاعت پس از حضرت زهرا (ع) قرار دارند و بسیاری از شیعیان اهل بیت (ع) در روز قیامت با شفاعت ایشان وارد بهشت می‌شوند.

مقام عصمت حضرت معصومه(س)

بر اساس روایتى که مرحوم سپهر در «ناسخ‏» از امام رضا(ع) روایت کرده، امام رضا (ع) لقب «معصومه‏» را به حضرت معصومه ‏اعطا کرده ‏اند. براساس این روایت امام رضا(ع) فرمود: «من زار المعصومه بقم کمن زارنى‏» «هرکس حضرت معصومه را در قم زیارت کند، همانند کسى است که مرا زیارت کرده باشد.»  این روایت را مرحوم محلاتى نیز به همین تعبیر نقل کرده است. با توجه به این که حضرت معصومه(س) نام شریف شان «فاطمه‏»است و در هنگام حیات شان به «معصومه‏» ملقب نبوده‌اند، تعبیر امام(ع)دقیقا به معناى اثبات عصمت است، چراکه بر اساس قاعده معروف:«تعلیق حکم به وصف مشعر بر علیت است‏»  دلالت حدیث برعصمت آن بزرگوار بى‏ تردید خواهد بود.