هنر دستان مشهدی به ویترین آلمان، مالزی و کانادا می رود

این چالش‌ها می‌توانند از نوسانات اقتصادی و تغییرات بازار گرفته تا مسائل داخلی سازمان و هنر و مدیریت منابع انسانی متغیر باشند. در واقع، استمرار و موفقیت یک کسب‌وکار به میزان زیادی به توانایی کارآفرین در مواجهه با این مشکلات بستگی دارد. در گفت‌وگو با کارآفرینان موفق، به وضوح می‌توان دریافت که آن‌ها نه تنها با چالش‌ها روبه‌رو شده‌اند، بلکه از آن‌ها به عنوان فرصتی برای رشد و یادگیری بهره‌برداری کرده‌اند.

مرضیه ابراهیمی افتخاری یکی از کارآفرینان و حامیان مشاغل خانگی است که توانسته در سه سالی که کسب‌وکارش را راه‌اندازی کرده، از شکست‌های تلخ این مسیر عبور کند و در سال جاری به عنوان یکی از ۱۵ پشتیبان برتر مشاغل خانگی در سطح کشور توسط وزارت کار شناخته شود.

وی که در سال‌های نه چندان دور تجربه ۱۷ ساله در مربیگری استانی و ملی و داوری بین‌المللی رشته راگبی را در کارنامه‌اش دارد و تحت فشارهای سنگین تمرینی بوده، یکی از عوامل موفقیت در کسب‌وکار را صبوری و پافشاری می‌داند و درباره چگونگی آغاز مسیر کاری‌اش می‌گوید: «زمانی که بیماری کرونا شیوع پیدا کرده بود، پسر اولم تازه متولد شده بود و شرایط بیرون رفتن از منزل را نداشتم. به همین دلیل دوره ادمینی در اینستاگرام را آغاز کردم و در کنار مراقبت از پسرم، ادمین صفحه یک طلافروشی در اینستاگرام شدم. به دلیل جست‌وجوهای زیادی که در اینترنت برای تولید محتوا انجام می‌دادم، با زیورآلات زیادی مواجه شدم و پس از یک سال به فروش زیورآلات علاقه‌مند شدم. پس از تولد پسر دومم تصمیم گرفتم دیگر به شغل قبلی‌ام که کارشناس فروش بود، بازنگردم. در این زمینه یک روز با خواهرم صحبت کردم و گفتم دوست دارم زیورآلات ظریفی را که در آن‌ها طلا و نقره استفاده شده، بخرم و بفروشم. خواهرم گفت: به جای این کار خودت زیورآلات را بساز. پاسخ دادم: چطور بسازم؟ گفت: برو ببین چه کسی آموزش می‌دهد و دوره‌های آموزشی آن را بگذران. این برایم جرقه ذهنی شد که خودم به‌دنبال ساخت زیورآلات بروم.»

از استراحتم می‌زدم تا زیورآلات تولید کنم

این پشتیبان مشاغل خانگی ادامه می‌دهد: «پس از تحقیقاتی که در این زمینه انجام دادم، با استاد سنگ‌شناسی آشنا شدم و او آموزش به من را با نکات جزئی آغاز کرد. چون توان خارج شدن از منزل را با وجود دو فرزند نداشتم، شب‌ها تا دیروقت نمی‌خوابیدم، صبح زود بیدار می‌شدم و بیشتر از زمان استراحت خودم می‌زدم تا زیورآلات تولید کنم. زمان‌هایی هم که همسرم در منزل بود، او از بچه‌ها مراقبت می‌کرد و من مشغول کار خودم بودم. بیشتر مشتری‌هایم از اقوام بودند. به خاطر اینکه حدود ۱۲ سال کارشناس فروش بودم، به بازاریابی تسلط داشتم و با مشکلی از بابت فروش محصولاتم مواجه نشدم.»

ابراهیمی افتخاری علت موفقیت در کارش را خلاقیت می‌داند و بیان می‌کند: «برای گرفتن ایده در ساخت زیورآلات ساعت‌ها به‌صورت هدفمند در شبکه‌های اجتماعی جست‌وجو می‌کردم و به‌دنبال خلق ایده در زمینه زیورآلات بودم.»

وی درباره چگونگی گسترش کارش خاطرنشان می‌کند: «یک روز به یکی از کارگاه‌هایی رفتم که برای کارهای طلای زیورآلاتم به آنجا سر می‌زدم. صاحب آن کارگاه به من گفت: چرا محصولاتت را به بنکداری‌ها نشان نمی‌دهی؟ او چند نفر را به من معرفی کرد. به سراغ آن‌ها رفتم. یکی از این بنکدارها از محصولاتم خوشش آمد و از من خواست ۳۰۰ عدد از یک مدل دستبند را تولید کنم؛ اما من اصلاً توانایی تولید این تعداد دستبند را با توجه به داشتن دو فرزند کوچک در منزل نداشتم. به همین خاطر تصمیم گرفتم این کار را به چهار یا پنج نفر از اعضای خانواده و اقوامم آموزش بدهم تا در کنار من کار تولید را انجام دهند. آن‌ها هم از این پیشنهاد استقبال کردند. آن ۳۰۰ دستبندی را که قرار بود یک هفته‌ای تحویل بنکدار بدهم، با همکاری دیگران و اجازه‌ای که از سفارش‌دهنده گرفتم، در مدت سه هفته به بنکدار تحویل دادم. پس از این اتفاق، کم‌کم افراد دیگری ما را شناختند و به ما سفارش دادند.»

این پشتیبان مشاغل خانگی با بیان اینکه نخستین بنکداری که با آن کار کردم، من را فریب داد و پس از آن متوجه شدم کلاه‌برداری از کسانی که در زمینه صنایع دستی مشغول به فعالیت هستند، زیاد است، ادامه می‌دهد: «چون آن زمان نخستین مرتبه‌ای بود که وارد بازار شده بودم و با طلا محصولاتم را می‌ساختم، ضربه خیلی بدی به من زد؛ اما پس از این اتفاق پا پس نکشیدم و تقریباً دو روز بعد که حالم کمی بهتر شد، تصمیم گرفتم این شکست را تجربه‌ای برای ادامه مسیر بدانم و با تمام توان کارم را ادامه دهم. چون با پولی که قرض گرفتم، ۳۰۰ دستبند را درست کرده بودم و باید مبلغ بسیار سنگینی را پس می‌دادم، برای جبران این ضربه مالی تمام عزمم را جزم می‌کردم تا بتوانم کار را در بُعد وسیع‌تری انجام بدهم تا آن خطایی را که رخ داده بود، جبران کنم و خدا را شکر این اتفاق افتاد و توانستم آن ضرر مالی را جبران کنم. این تجربه سبب شد در ادامه مسیر با دید آگاهانه‌تری با بنکداران کار کنم.»

هدفم آموزش هنر به نیروهاست

ابراهیمی افتخاری با اشاره به اینکه اکنون زیورآلات تولیدی را به‌صورت مستقیم و با واسطه بنکداران و مغازه‌داران می‌فروشیم، یادآور می‌شود: «از آنجا که وسعت کار زیاد است و امکان اینکه همکاران محصولات را در خانه ببینند، وجود ندارد، محصولات را در کارگاه به همکاران معرفی می‌کنیم. اکنون ۱۵ نفر از بانوان در منزل برای ما مشغول به‌کار هستند. هدفم از این اشتغال‌زایی در منزل این است که بانوانی که به دلیلی امکان کار کردن در خارج از منزل را ندارند، شاغل شوند و بتوانند در محیط منزل کاری را که در خور شأن آن‌هاست، انجام دهند.»

وی با بیان اینکه تمام تلاشم این است نیروهایم هنر یاد بگیرند، متذکر می‌شود: «برخی از همکاران، تنها بعضی کارها را به نیروهای در منزل می‌سپارند و اصل کار را خودشان انجام می‌دهند تا آن نیرویی که در منزل کار می‌کند، هنری را یاد نگیرد؛ اما هدف من آموزش صفر تا ۱۰۰ کار را به نیروهاست تا هنری را بیاموزند.»

این پشتیبان مشاغل خانگی در پاسخ به این پرسش که آیا به دنبال وسعت دادن بیشتر کار هستید، می‌گوید: «این قابلیت وجود دارد که تعداد نیروهای زیرمجموعه را افزایش دهم؛ اما به دلیل مسائل اقتصادی هنوز این امکان را ندارم؛ چرا که مواد اولیه کار ما خیلی گران است و این فرصت با وجود این گرانی‌ها امکان‌پذیر نیست. به دلیل اینکه این کار را از صفر آغاز و این مسیر را آهسته طی کردم، هنوز هم سود و درآمدم در گردش است.»

ابراهیمی افتخاری درباره زیورآلاتی که تولید می‌کند، توضیح می‌دهد: «سبک کار و هدفم تولید زیورآلاتی است که افراد بتوانند آن‌ها را با پوشش خودشان هماهنگ و مرتب کنند. به همین خاطر از مواد اولیه متفاوتی مثل سنگ، چوب، چرم و… در زیورآلات تولیدی استفاده می‌کنم. اینکه محصولات را با فلز مخلوط کردم، به این دلیل بود که محصولات متفاوتی را تولید کنم؛ چرا که مشابه این محصولات پیش از این در بازار وجود داشت.»

وی درباره صادرات زیورآلات تولیدی‌اش عنوان می‌کند: «به آلمان، مالزی و کانادا صادراتی داشتیم. برخی افراد نیز برای اعضای خانواده‌شان که در خارج از کشور زندگی می‌کنند، هدیه‌ای به‌عنوان یادگاری از ما می‌خرند و می‌فرستند. بعضی سفارش‌ها نیز از خارج از کشور به ما می‌رسد که گاهی بستگانشان محصولات را از ما تحویل می‌گیرند یا خودشان هماهنگی خروج کالا را انجام می‌دهند.»

مشکل اصلی در زمینه مجوز صادرات است

این پشتیبان مشاغل خانگی، اداره کل کار را تنها پشتیبان دولتی صاحبان کسب‌وکار خانگی می‌داند و با اشاره به اینکه برنامه‌ام برای آینده این است که صادرات را در بُعد وسیع‌تری داشته باشیم، متذکر می‌شود: «مشکل اصلی در زمینه مجوز صادرات است؛ چرا که اداره کل صمت سخت‌گیری‌های زیادی در این باره انجام می‌دهد. به همین خاطر سهولت در گرفتن مجوز و امکان بازاریابی در خارج از کشور از جمله دغدغه‌هایم برای صادرات محصولات است.»

ابراهیمی افتخاری درباره چالش بازاریابی صنایع دستی عنوان می‌کند: «یکی از مواردی که موجب می‌شود تولیدکنندگان صنایع دستی در معرفی کالایشان موفق نشوند، عدم اعتماد به محصول تولیدی‌شان است؛ چرا که بازتاب این موضوع در کلامشان، سبب فروخته نشدن محصولاتشان می‌شود، یا اینکه واسطه‌هایی به میان می‌آیند و با قیمت‌های خیلی پایین محصولات را از تولیدکننده می‌خرند و به‌نوعی به آن تولیدکننده بی‌احترامی می‌کنند تا بتوانند محصول را از دستش در بیاورند؛ اما من این کار را انجام ندادم و با قدرت محصولم را معرفی کردم. البته اصل ماجرا لطف خدا بوده که موجب شده تا اینجا موفقیتی کسب کنم.»

وی خاطرنشان می‌کند: «وقتی سه سال پیش می‌خواستم این کار را آغاز کنم، کسانی که در این مسیر باسابقه بودند، به من می‌گفتند به هیچ عنوان این کار را نکن چون تو بازار را نمی‌شناسی و این انتخاب اشتباهی است که سنگ، چوب، طلا و نقره را با هم ترکیب و سرمایه‌ات را برای مواد اولیه هزینه می‌کنی؛ اما من گفتم محصولاتی را که تولید می‌کنم، به‌گونه‌ای برایشان بازاریابی انجام می‌دهم که خرید و استفاده از آن محصولات رایج شود و تا الان توانسته‌ام به این هدفم برسم. پس از جنگ ۱۲ روزه هم که همه می‌گفتند بازار خراب است و مشتری نیست، من سه روز پس از اتمام جنگ، فروشم را آغاز کردم چون برخلاف سایرین به این قائل نبودم که بازار خراب است و ایمان داشتم کسی که می‌خواهد خرید کند، محصول من را پیدا می‌کند و اگر به این موضوع باور داشته باشیم و برای آن برنامه‌ریزی کنیم و مصرانه بکوشیم، این اتفاق رخ می‌دهد.»

این پشتیبان مشاغل خانگی با بیان اینکه به نظرم ایران یکی از بزرگ‌ترین و ثروتمندترین کشورها برای فروش کالاست و فقط باید بدانیم چگونه محصولات را عرضه کنیم، تأکید می‌کند: «از نخستین روزی که کارم را آغاز کردم، صفر تا ۱۰۰ کار را به خدا سپردم و از خدا خواستم اگر در این کار روزی برای من است، برای سایر افراد نیز باشد و این کسب‌وکار به‌گونه‌ای رشد کند که افراد دیگری هم بتوانند از آن روزی بخورند. تا اینجای کار هم تلاش کردم که رزقم حلال باشد.»

خبرگزاری قدس