نگاهی به سیاست های تشویقی فرزندآوری در کشورهای مختلف

به گزارش جهان بانو، تشویق به فرزندآوری با اضافه شدن ۴۱۷ هزار تومان در فیش حقوقی، وعده پرداخت وام چند ده میلیونی یا گرفتن سهام یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی آنچنان که باید نمی تواند موجب افزایش جمعیت در کشور شود چرا که در حال حاضر قیمت پوشک بچه ماهانه حدود ۵ میلیون تومان است و درآمدها نسبت به هزینه ها آن قدر بالا نیست.

البته این هزینه ها تنها قیمت پوشک را شامل نمی‌شود بلکه از پیش از تولد با مراقبت های پزشکی و هزینه های آن شروع و پس از تولد با هزینه هایی مانند شیرخشک ادامه خواهد داشت و افزایش این هزینه ها یکی از مهم ترین دلایلی است که موجب کاهش انگیزه زوج‌ها به فرزندآوری شده است.

با نگاه به مشوق های فرزندآوری در تعدادی از کشورها در می‌یابیم که حمایت برخی دولت ها برای تشویق بیشتر خانواده ها به فرزندآوری تا سال ها و گاهی تا ۱۸ سالگی فرزند ادامه دارد. در ادامه این گزارش ضمن پرداختن به اهمیت نرخ رشد جمعیت برای کشورها، از نمونه های خارجی تشویق به فرزندآوری نوشته ایم که خواندن آن می تواند چراغ راهی برای سیاست گذاری های جمعیت در آینده باشد.

اهمیت نرخ رشد جمعیت

نرخ فرزندآوری به طور مستقیم بر اقتصاد کشورها تاثیرگذار است. برخی از کشورها که نرخ تولد پایینی داشتند (مانند ژاپن، انگلیس، روسیه و فرانسه)، برای اینکه بتوانند از رکود اقتصادی جلوگیری کنند سیاست های حمایتی ویژه‌ای برای فرزندآوری اعمال کردند. برای پایدار ماندن جمعیت یک کشور، نرخ فرزندآوری باید ۲٫۱ درصد جمعیت زنان آن کشور باشد. پیری جمعیت در یک کشور شروع یک فرایند دشوار است که در نهایت می‌تواند به «پایانِ رشد اقتصادی» منجر شود. کاهش نیروی کار، افزایش هزینه‌های بخش بهداشت و درمان، رکود اقتصاد به دلیل «کاهش تقاضا» و نزولی شدن نرخ «نوآوری» در اقتصاد همه از پیامدهای سالمندی جمعیت است.

نمونه های خارجی حمایت از فرزندآوری

در برخی از کشورها مشوق هایی برای افزایش نرخ باروری در نظر گرفته می شود که اصطلاحا به آن «پاداش نوزاد» می گویند. این مشوق ها اغلب شامل زمین، بسته های حمایتی، معافیت مالیاتی، وام های بلا عوض، دستمزد و حقوق بیشتر و … می شود که در ادامه به تعدادی از آن ها اشاره می‌کنیم.

فرانسه_  پرداخت هزینه ها از پیش از تولد تا ۷ سالگی

این کشور حدود ۵ درصد تولید ناخالص ملی کشور را که رقمی حدود ۸۳ میلیارد دلار می شود صرف حمایت از فرزندآوری می‌کند. این میزان هزینه به نوبه خود بالاترین رقم در اروپاست. دولت هزینه مراقبت ها از پیش از تولد تا بعد از تولد و رسیدن بچه به سن ۷ سال را بر عهده می گیرد و به خانواده های بالای ۳ نفر در تمامی خدمات عمومی تخفیف های عمده داده می شود.

ژاپن     –   خوشبختی با کودوموتیت

ژاپن یکی از پیرترین کشور‌های جهان است که نرخ رشد جمعیت آن منفیِ ۳ درصد است. به گفته کارشناسان اگر این روال ادامه داشته باشد در سال ۳۰۱۱ دیگر در ژاپن کودک زیر ۱۵ سالی وجود ندارد. برای بهبود وضعیت هرم جمعیتی در این کشور، قانونی به نام «کودوموتیت» وضع شد که طبق آن، به خانواده ها تا رسیدن فرزند به سن ۱۵ سالگی، ماهانه حقوقی تا ۱۳ هزار ین حدود ۹۵ دلار پرداخت می کنند. همچنین پدر و مادر هرکدام می‌توانند با دریافت نصف حقوق خود تا سقف تعیین شده به مرخصی بروند و این درحالی است که بعد از آن می‌توانند بدون هیچ نگرانی به کار قبلی خود بازگردند.

ایتالیا    –    حمایت از خانواده تا ۱۸ سالگی فرزند

دولت ایتالیا برای حمایت از خانواده و تشویق مردم به بچه دار شدن در کنار مشوق های مالی مثل پرداخت ۸۰۰ یورو به ازای تولد هر فرزند مشوق های دیگری هم دارد. به طور مثال در ایتالیا صاحبخانه ها اجازه بیرون انداختن مستاجری را که فرزند زیر ۱۸ سال دارد، ندارند حتی اگر مستاجر کرایه نپردازد. همچنین در این کشور والدین فرزندان زیر ۱۸ سالی که در ایتالیا به دنیا آمده اند اگر از اتباع دیگر کشورها هم باشند دیپورت نمی شوند. البته برای ایجاد اشتغال و حمایت از خانواده ها هم بسته های تشویقی دیگری دارند مثلا به آن دسته از زوج هایی که در انتظار فرزند سوم باشند، یک قطعه زمین کشاورزی تعلق می گیرد.

نروژ    –    بهشت کودکان و مادران

سیاست‌های نروژ نه فقط در خصوص افزایش جمعیت بلکه در زمینه حمایت از کودکان تازه متولد شده هم، فوق العاده است. تخفیف ساعات کاری به همراه دریافت مزایای شغلی برای والدین و تصویب قوانینی در زمینه ایجاد مراکز رفاهی و حمایتی برای مراقبت روزانه از کودکان، بخشی از این حمایت‌هاست. در این کشور پس از تولد هر کودک، پدر و مادر دو هفته مرخصی با حقوق دارند. پس از این مدت، آن‌ها می‌توانند بین۴۶ هفته مرخصی با حقوق کامل یا ۵۶ هفته مرخصی با ۸۰ درصد پرداختی، که باید میان والدین تقسیم ‌شود، یکی را انتخاب کنند. به منظور اطمینان از این که پدران حتماً در امر نگهداری و بزرگ کردن کودکانشان مشارکت خواهند داشت، پدران موظف هستند دست کم ۱۰ هفته از این دوران را از محل کار مرخصی بگیرند. جالب این جاست که استفاده از این مرخصی برای وزیران دولت نیز امری غیرعادی تلقی نمی‌شود و بسیار معمول است که وزیران دولتی در سال نخست تولد فرزندشان، چند ماهی در مرخصی باشند. در ضمن دولت به یکی از والدینی که تصمیم دارند تا دوسالگی کودکشان در خانه بمانند، کمک هزینه ویژه‌ای پرداخت می‌کند. به همه این ها مراقبت‌های رایگان از کودک، دارو و درمان رایگان و حق اولاد در فیش حقوقی نیز اضافه می‌شود.

آلمان   –      حقوق به مادر تا ۵ سالگی فرزند

آلمان یکی دیگر از کشورهایی است که برای حمایت از فرزندآوری، قوانین جالبی دارد. در این کشور برای مادرهایی که در خانه به مراقبت از بچه‌های خود مشغول هستند، حقوق هزار و ۸۰۰ یورویی در نظر گرفته است که تا ۵ سالگی فرزند به مادر پرداخت می کند. مشوق های دیگری از جمله مرخصی طولانی مدت با حقوق را برای والدین هم باید به این مشوق ها افزود.

سوئد    –   بارن بیدراگ تا ۱۶ سالگی فرزند

در این کشور مرخصی والدین ۱۵ ماه است و آن ها اجازه دارند بعد از این مدت تا ۸ سالگی کودکشان به طور متناوب مرخصی بگیرند و در زمان مرخصی، ۸۰ درصد حقوق خود، معادل ۴۸۰ روز کاری بهره مند شوند. همچنین خانواده‌هایی که بعد از ۳۰ ماه برای فرزند بعدی اقدام می‌کنند، از امکانات ویژه‌ای برخوردار می‌شوند. یکی از این تسهیلات اجتماعی که دولت سوئد برای کودکان سوئدی قائل است «بارن بیدراگ» یا همان «کمک هزینه کودک» است. این کمک هزینه، مبلغ مشخص و بلاعوضی است که دولت سوئد در ازای هر کودکی که در سوئد متولد می‌شود تا زمانی که کودک به سن ۱۶ سالگی برسد به والدین پرداخت می‌کند. میزان این کمک هزینه ارتباطی با میزان درآمد والدین کودک ندارد و همه اقشار جامعه با هر سطح درآمدی از این تسهیلات دولت سوئد برخوردار هستند.

روسیه    –     پرداخت کمک هزینه تا ۱۰ سالگی

روسیه هم چند سالی می‌شود تسهیلات تشویقی متعددی را برای فرزندآوری خانواده‌ها در نظر گرفته است. بر اساس قوانین این کشور، خانواده‌هایی با سطح درآمد پایین به ازای فرزند اول تا ۱۸ ماهگی کودک، کمک معیشتی دریافت می‌کنند، فرزند دوم تا ۱۰ سالگی و فرزند سوم منجر به پرداخت وام مسکن با سود بسیار پایین به خانوار‌ها می‌شود.البته این مشوق ها جدا از هدیه۷هزارو ۶۰۰ دلاری پوتین به نوزادان است. استفاده از کودکستان رایگان، حمایت مالی به صورت سبد کالا و پرداخت نقدی به خانواده ها از دیگر موارد حمایتی است.

درضمن پوتین دستور داده اگر مادری ۱۰فرزند داشته باشد به او عنوان افتخاری «مادرقهرمان» به همراه یک میلیون روبل معادل ۵میلیارد تومان داده می‌شود.