نمایش «وارث» و بازنمایی انتظار به سبکی دیگر

انتظار مفهومی است که در کلمات نمی‌گنجد. انسان قرن‌هاست که منتظر منجی است تا او را از این ظلم ادامه‌دار رها کند، اما آیا صرفاً منتظر نشستن این امر را به وقوع می‌رساند؟ در طول تاریخ، بارها رخ داده است که مردم منتظر منجی خود باشند. در این زمان مؤمنان دست به دعا برده و با خواهش و تزرع از خدا طلب منجی داشتند تا منجی موعود آمده و آنها را از ظلم آشکار رها سازد. حضرت موسی، حضرت نوح و بسیاری دیگر از پیامبران در تلاش برای رهایی قوم خویش از ظلم و هدایت مردم تلاش‌های فراوان کردند.

نمایش «وارث» به کارگردانی و نویسندگی عطیه زارع و حدیقه حیدری، با ترکیب طنز، روایت‌های تاریخی و عناصر نمایشی، مفهوم انتظار را برای مخاطب بازسازی می‌کند تا بتواند در آینه تاریخ، عملکردهای خود را بسنجد.

این نمایش با ترکیب طنز و تاریخ، مخاطب را به تفکر و بازنگری در مفهوم انتظار دعوت می‌کند و از او می‌خواهد که در آینه تاریخ، عملکرد خویش را بسنجد. داستان از زبان فرزندان شیطان روایت می‌شود. فرزندان شیطان با خنگ بازی‌ها و خرابکاری‌هایی که به بار می‌آورند، لحظات طنزی را خلق می‌کنند.

این نمایش با روایتی طنزآمیز به مفهوم انتظار درست می‌پردازد. استفاده از طنز در این نمایش، به مخاطب کمک می‌کند تا با یک دیدگاه تازه به مفهوم انتظار بنگرد و آن را به عنوان یک چالش عملی درک کند.

انتظار صرفاً یک مفهوم کلامی نیست، بلکه باید در عمل نیز به آن پایبند بود. در این نمایش، دو بانوی عصر حضرت نوح و دوران امام حسین که مسیر انتظار و همراهی برای فرج را رفته بودند، به عنوان الگویی برای زنان منتظر فرج به تصویر کشیده می‌شوند.

این نمایش تلنگری است برای همه تا در آینه تاریخ، رفتار و عملکرد خود را ببینند و بپرسند که در این مسیر، چقدر گام برداشتهایم. با این رویکرد، مخاطب به این سوال می‌رسد که آیا واقعاً برای انتظار آماده‌ایم؟ آیا منتظر حقیقی بودن تنها در ادعاست یا باید در عمل نیز به آن پایبند باشیم؟

این نمایش بر این نکته تأکید دارد که انتظار باید در عمل نیز همراه با کلام باشد و صرفاً منتظر بودن کافی نیست. در این نمایش، انتظار منجی را در سه بازه تاریخی به تصویر کشیده شده است.

در دوران حضرت نوح، به نظاره مردم آن دوران پرداخته که چگونه با وجود انتظار، حضرت نوح را به رسمیت نشناختند و او را دیوانه خطاب کردند. مردم در آن دوران به رقص و پایکوبی ادامه دادند به طوری که با وجود سال‌های طولانی دعوت به خدا، عدد پیروان او بسیار اندک بود و در عین حال در لحظات مهم نیز دچار شک و تردید شدند.

این نمایش با نگاهی به واقعه عاشورا، لحظاتی از نحوه برخورد مردم دوران امام حسین (ع) با ظلم را به تصویر می‌کشد. مردمی که در مقابل ظلم سکوت کرده و یا بی‌تفاوت هستند.

دوران امروز نیز دو عنصر سکوت و بی‌تفاوتی در برابر ظلم و تردید و غفلت در پیروی از حق را نمایش می‌دهد. در کنار این دو عنصر، گناه‌های این عصر برای زنان را در هر سه دوران از خودنمایی، وسواس و رفتارهای تظاهرگونه و دور کننده از انتظار مثل درگیر حواشی زندگی شدن را به نمایش گذاشت. گویی تاریخ تکرار شده و مردمی با ادعای پیروی از حق، این دو عنصر را با خود حمل می‌کنند.

عجیب نیست که با وجود ادعای انتظار فرج برای منجی موعود، هم غفلت داشته باشیم و هم در مقابل ظلم سکوت کنیم؟ انتظار صرفاً خواستن نیست، بلکه نیاز است به صورت عملی در مسیر آن گام برداشته و به مبارزه با شیطان رفت. روایت بسیار جذابی برای رسیدن به این مفهوم پیش گرفته شده است.

زهرا ملکوتی پور