نمایش عروس غزه خاستگاه ورود جدی‌تر زنان در عرصه هنر

پایگاه خبری تحلیلی جهان‌بانو مهمان نمایش عروس غزه شد و باب گفتگو با تهیه کننده و کارگردان نمایش را مهیا کرد.

دغدغه‌ی همیشگی من و همکارانم در مواجه با زنان موفق چالش‌ها و فرصت‌هایی است که از آن فرصت‌ها و چالش‌ها بهترین بهره را  برده‌اند. خانم زینب عبدالرضا تهیه کننده‌ی عروس غزه از همان بانوان موفقی بودند که فکرم را به خود مشغول کرد و مسیر گزارشم را رقم زد.

با تیم تولید به محل برگزاری نمایش در موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس آمدیم. روز آخر نمایش بود و ازدحام زیادی برای دیدن نمایش در بیرون از سالن دیده می‌شد. چینش کاری خودمان را روی سن با کمک خانم عبدالرضا انجام دادیم و گفتگو شروع شد.

بخش اول گفتگوی جهان بانو با تهیه کننده‌ی نمایش عروس غزه را بخوانید:

*خانم عبدالرضا با توجه به اینکه ما از شخصیت بانوان موفق در جامعه، بخصوص وقتی که نام یک تهیه کننده به یک بانو رقم می‌خورد، استقبال می‌کنیم و به دنبال معرفی این اشخاص هستیم، برای ما بگویید که بانوان به عنوان اهرم‌های تأثیرگذار در فعالیت‌های رسانه‌ای، به چه میزان با چالش‌ها و فرصت‌ها و حتی با مخاطره‌ها روبرو هستند؟

در خصوص سوالی که شما عنوان کردید، قاعدتاً ورود بانوان در عرصه‌ای مثل تهیه‌کنندگی به شدت با چالش‌های مختلفی روبرو است. وقتی یک خانم وارد این عرصه می‌شود باید بداند که کار فوق العاده سنگینی است. قاعدتاً با توجه به بینش جامعه‌ی ما که امروزه داریم کمابیش حضور بانوان و خانم‌ها را در عرصه های مختلف مشاهده می کنیم و مورد استقبال هم قرار می‌گیرد.

یک بانو به واسطه‌ی روحیه‌ی نکته‌سنجی که دارد، و خانواده هم در این میان از اولویت‌های او است، قاعدتاً ممکن است هم از لحاظ روحی و هم از لحاظ امکاناتی، این فعالیت برای او سخت‌تر باشد. پس یک همت بالا و یک پشت کار عالی می‌خواهد. من خودم مشاهده کرده‌ام بانوانی که در عرصه‌ی هنر فعالیت می‌کنند، خیلی ریز بین‌تر از آقایان هستند و برنامه ریزی دقیق‌تری دارند.

*خانم عبدالرضا به عنوان یک تهیه‌کننده‌ی بانو این مسیر را چطور آسیب‌شناسی می‌کنند؟

به نوبه‌ی خودم در سمت تهیه‌کنندگی با افراد بسیار زیادی مواجه می‌شوم که میل‌ها و گرایش‌های خیلی متفاوتی دارند. یکی از ویژگی‌هایی سعی کردم کسب کنم و به نظرم هنر خوبی است، این بود که توانستم با روحیه‌های متفاوت تعامل داشته باشم. خودم را با سلیقه‌ها و افراد متفاوت سازگار کردم. یعنی با توجه به هدفی که دارم کار را پیش ببرم. اما با کمترین چالش‌ها. به نظر من این مدیریت برنامه ریزی و مدیریت تفکر خیلی مهم است.

از حرف‌های خانم عبدالرضا متوجه شدم که تعامل صحیح کمک‌کننده است حتی اگر آسیب‌ها و چالش‌ها هم منتظر ما باشند و کار را سخت کنند.

*تهیه کننده‌ی نمایش عروس غزه در پاسخ به این سوال که چقدر فعالیت بانوان در عرصه‌ی رسانه‌ها توانسته تقویت‌کننده‌ی رسانه‌ی بانوان باشد، گفت:

دیدگاه من این است که بانوان ما به خاطر آن مسائل ریزی که می‌بینند و دقت‌های ریزبینانه‌ای که دارند، ورودشان در عرصه‎ی هنر خیلی مفید‌تر از حضور آقایان است. همراهیِ یک بانو  می‌تواند خیلی از مفاهیم، فرهنگ‌ها و خیلی از اعتقادات را به واسطه هنر به شکل خیلی عالی در جان و روح مخاطبمان نهادینه کند. به نظر من  این همراهی خیلی مفید است.

اگر من بخواهم برای شما مثال بزنم، شخصاً وقتی یک نمایش نامه را می‌نویسم و وارد کار می‌شوم، به کوچکترین عوامل آن هم دارم فکر می‌کنم. چون با فرزندان و خانواده‌ی خودم در تعامل هستم. به هر حال تعامل یک مادر خیلی بیشتر از تعامل یک پدر است.

سعی می‌‌کنم تمام آن جنبه‌ها و آن مواردی که در ذهنم است را در خلال آن برنامه و همه را در خلال آن پروپوزالی که داریم طرح می‌کنیم، بگنجانم. برای همین حضور بانوان در عرصه هنر تقویت کننده‌ی رسانه‌ی خودشان است.  

*در خلال صحبت‌های زینب عبدالرضا یک سوال صریح پرسیدم. آقایان مانع کار شما بوده‌اند یا خیر؟

به آن صورت که بخواهم بگویم مانع بودند، خیر. جاهایی بوده که مانع شدند اما الحمدالله من توانستم این موانع را کنار بزنم. بنده همسری دارم که در این مسیر خیلی همراه بنده هستند. اگر زمانی هم بوده که من داشتم در کار کم می آوردم، حمایت‌های او باعث شده که من این مسیر را ادامه بدهم.

*شما با توجه به اینکه مادر هم هستید و از خانواده صحبت می‌کنید، حمایت خانواده را ضروری می‌دانید یا به تنهایی می‌تواند موفیقیت را کسب کند؟

یک بانو برای موفقیت‌های خودش حتی اگر بخواهد به صورت مجزا به این حرفه نگاه کند و ادامه بدهد، بدون پشتیبانی خانواده، مسلماً در یک جا ضربه می‌خورد. به هر حال یک بانو در درجه‌ی اول یک همسر و یک مادر است و باید برای خانواده و محیط گرم خانواده تلاش کند. شاید چالش‌هایی در خانواده پیش بیاید، اما اگر خانواده با هم همراه باشند می‌توانیم بگوییم که این چالش‌ها به حداقل خودش می‌رسد و می‌توانیم شاهد روحیه‌های شاد و مفید در آن خانواده باشیم.

من به عنوان گزارشگر حوزه‌ی زنان سوالات زیادی از موفقیت بانوان همیشه در ذهنم است اما ادامه‌ی گفتگو با خانم زینب عبدالرضا را به سمت نمایش عروس غزه بردم.

*خانم عبدالرضا پنجمین سال برگزاری این نمایش است و هر سال هم بنا به موضوعاتی که در آن سال اتفاق افتاده شما این نمایش را برگزار کردید. بفرمایید این نمایش با چه هدفی بوده و اینکه بانوان در این نمایش با چه رویکردی حضور داشتند؟

ما هر سال طرحِ برنامه‌ی سوگواره را بر اساس حوادثی که در آن سال شاهد هستیم برنامه ریزی می‌کنیم. امسال شاهد حوادث خیلی تلخی در غزه و فلسطین بودیم.  جدا از برنامه‌ی سوگواره، برنامه‌های متنوعی برای نوجوانان و جوانان داریم. وقتی که صحبت می‌کردیم، با سوالات بسیار زیادی که مطرح می‌کردند مواجه شدیم. یا موافق بودند و یا مخالف اتفاقاتی بودند که در غزه می‌افتد.

بهترین راه را در این دیدیم که بتوانیم پاسخ این سوال ها را در قالب اجرای یک نمایش بدهیم. جدای از این مسئله بحث این بود که دوست داشتیم کاری برای مردم غزه انجام بدهیم. یک کار متفاوت که با آن صدای مظلومیت مردم غزه را به گوش خیلی از مردمان دیگر برسانیم. الحمدالله کار مورد استقبال قرار گرفته شده و گروه‌های بین المللی برای اجرای کار دعوت کرده‌اند. امیدواریم که بتوانیم ضعف های کار را جبران کنیم و این کار به مرحله ای برسد که بتوانیم در سطح جهانی اجرا داشته باشیم.

*نقطه قوت نمایش عروس غزه چه می‌تواند باشد که پاسخگوی سوالات بانوان یا دختران ما باشد؟

اتفاقی که افتاده و ما در گفتگوی نوجوانان و جوانان  می‌دیدیم این بود که حادثه را مرتبط به زمان حال می ‌دانستند. شهر غزه که چندین ماه است به هزار و یک علت بمباران می‌شود. ممکن است آتش بس بشود و یا اینکه این اتفاق نیفتد. در صورتی که حوادث غزه را به نحوی ادامه‌ی قیام امام حسین علیه‌السلام می‌دانیم.

در واقع اینها جدا از هم نیستند. نه فقط حوادث غزه، حوادثی که در میانمار و حوادثی که در الجزایر می بینیم هم همینطور هستند. تمام این حوادث مثل یک زنجیره به هم متصل هستند و ان‌شاءالله همه‌ی اینها زمینه سازی برای ظهور امام زمان هست. نمی گوییم که این حوادث باید اتفاق بیفتد، اما بحث این است که ما باید اینها را به صورت یک سلسله ببینیم. یک جریان جاری که از زمان صدر اسلام بوده و ادامه‌دار است.

تنها چیزی که با بچه ها صحبت کردیم، واژه‌ی “کُلُ یَومٍ عاشُورا وَ کُلُ اَرضٍ کَربَلا” بود. روی این طرح برنامه‌ریزی کردیم. سعی کردیم حوادث غزه را به حوادث عاشورا تلاقی دهیم. بر فرض مثال شهادت یک پسر نوجوان را با شهادت حضرت علی اکبر (ع) ارتباط دادیم.

شهادت یک طفل و نوزادی که تشنه است. تشنگی کودکان و بانوان غزه را به تشنگی اهل بیت امام حسین (ع) ارتباط دادیم. سعی کردیم این تناسب را به گونه‌ای ایجاد کنیم تا ذهن مخاطب ما از غزه به سمت عاشورا برود و این ارتباط حفظ بشود.

*از خانم عبدالرضا درباره‌ی اشاره به بانوان عاشورایی در نمایش پرسیدم؟  

موضوع نمایش در مورد یک دختر فلسطینی است. یک زوج فلسطینی ایرانی و فلسطینی هستند که به خاطر حملاتی که به غزه می‌شود این دختر خانم مراسم عقد خود را رها کرده و به فلسطین بر می‌گردد. عروس و داماد هر دو نخبه و پزشک هستند. داماد به عشق اینکه عروس را برگرداند به غزه می‌رود.

در آنجا شاهد حوادثی است خودش هم شهید می‌شود. در انتهای این نمایش ما مقاومت این بانوی غزه‌ای را نشان می‌دهیم. شهادت مادر و شهادت همسرش را می‌بینید، اما در انتها می‌ایستد و می‌گوید که من به هر قیمتی پای خاکم هستم. در واقع چیزی که ما الان داریم در غزه می‌بینیم، شهامت و استواری زنان و دخترانی است که با تمام سختی عزم خودشان را جزم کرده و مردانشان را حمایت می‌کنند. مثل هشت سال جنگ تحمیلی خودمان، پشتوانه روحیه‌ی مردم غزه شده‌اند.

خصلت مقاومتی که در زنان غزه به منصه‌ی ظهور خودش رسیده از طریق یک نمایش و با یک نوع همزاد پنداری در زنان، بانوان و دختران ایرانی نشان دادیم.

*از خانم عبدالرضا خواستم که اگر نکته‌ای است که دوست دارند با مسئولین و حامیان بانوان در این عرصه مطرح کنند را در این گفتگوی صمیمی بگنجانند.  

نکته‌ای که به ذهنم می‌رسد حمایت است. گروه‌هایی که مثل ما کار هنری و فعالیت‌های هنری انجام می‌دهند، کمابیش شکل گرفته اند و دارند کار را پیش می برند.

ولی کار تئاتر به شدت کار سنگینی است. شاید ساختن یک مستند و فیلم کوتاه خیلی سبک‌تر از ساختن تئاتر باشد. ما نیازمند حمایت هستیم. نهادها، ارگان‌ها و سازمان‌هایی که تعریف و تمجید می‌کنند، فقط به این صحبت‌ها اکتفا نکنند. حمایت‌های مالی، امکاناتی، تبلیغاتی و رسانه‌ای باعث می‌شود که سختی کار ما کمتر بشود.

امیدمان بیشتر بشود و عزممان راسخ‌تر که کار را قوی‌تر جلو ببریم. یک مسئله‌ی دیگری که خیلی برایم مهم است و می‌خواستم بگویم، مسئله‌ی پرورش بازیگران است. ما به شدت نیازمند این مقوله هستیم که بازیگران اعتقادی، مخصوصاً بانوانی را پرورش بدهیم که به عرصه‌ی هنر وارد بشوند تا با چالش‌هایی که الان داریم کمتر مواجه بشویم.

با صحبت‌های خانم عبدالرضا تهیه کننده نمایش عروس غزه امیدوارم شدم که این گفتگوی ما به نحوی کمک‌کننده و تقویت‌کننده‌ی رسانه‌ی بانوان باشد. به هر حال اگر ما بانوان خودمان را تحویل بگیریم مسیرهای خوبی  برایمان هموار خواهد شد.

گفتنی است، پنجمین سوگواره‌ی «ریحانه‌های بهشتی» توسط موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و موسسه فرهنگی هنری نسل امروز بهشتی با هدف انتقال پیام‌ عدالت‌خواهی و مقاومت در برابر ظلم همراه با اجرای نمایشنامه آیینی «عروس غزه» و سرود؛ از ۱۰ تا ۱۹ مرداد در محل مرکز همایش‌های بین‌المللی خلیج فارس موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد.

گزارشگر: مهتا صانعی