نمایشگاه آثار نقاشی توان‌یاب‌های مرکز اعصاب و روان

دومین نمایشگاه نقاشی زنان دارای اختلالات شناختی و بیماران اعصاب و روان مرکز توانبخشی «مهر» ارومیه با عنوان «بافت، شکافت، شکفت» با حمایت اداره‌کل بهزیستی آذربایجان غربی در تاریخ ۱۳ مردادماه در سالن میرمیران خانه هنرمندان ایران افتتاح گردید.

در این نمایشگاه، ۵۰ اثر نقاشی از زنان هنرمند مبتلا به اختلالات شناختی به نمایش گذاشته شده است که برخی از آن‌ها فاقد سرپرست هستند و به‌صورت شبانه‌روزی تحت حمایت مرکز «مهر» قرار دارند.

این آثار بدون آموزش رسمی و در قالب «Outsider Art» توسط مددجویان خلق شده است. این جریان هنری، بیان صادقانه، خودانگیخته و آزادانه احساسات فردی را به تصویر می‌کشد و مددجویان «مهر» نیز با استفاده از هنر نقاشی، دنیای اطراف و زندگی روزمره خود را به تصویر کشیدند. رنگ‌های سبز، آبی و قرمز بیشترین رنگ‌های به کار رفته در این آثار هستند و سرشار از زندگی و امید می‌باشند.

لیدا آراسته، نمایشگاه‌گردان «بافت، شکافت، شکفت»، در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: «در این نمایشگاه، ۵۰ اثر ارائه شده که متعلق به ۹ نفر از زنان هنرمند مرکز «مهر» ارومیه است و آثار هر یک از آن‌ها از لحاظ ویژگی و موضوع متفاوت است.»

وی، نمایش توانمندی‌های مددجویان و بیماران اعصاب و روان مرکز «مهر» و تلاش برای کاهش انگ‌زدایی از تصور غالب جامعه نسبت به این افراد را از اهداف برپایی نمایشگاه «بافت، شکافت، شکفت» عنوان کرد و افزود: «امیدواریم این رویداد زمینه‌ای را برای تغییرات مثبت در بهبود زندگی مددجویان و انگیزه‌ای برای بازگشت آنان به جامعه فراهم کند.»

آراسته درباره شیوه آموزش هنر به مددجویان «مهر» گفت: «در این مرکز، آموزش هنر به‌ویژه نقاشی به‌صورت آکادمیک ارائه نمی‌شود. اگر تمایلی در مددجو وجود داشته باشد، در کلاس‌های آموزشی شرکت می‌کند و این آموزش‌ها به او ارائه می‌شود.»

نمایشگاه‌گردان «بافت، شکافت، شکفت» افزود: «حضور من به عنوان مربی و تسهیلگر در کلاس‌های آموزش نقاشی مددجویان به این صورت است که سعی می‌کنم در مسیری که آنان در پیش می‌گیرند، راهنمایی‌شان کنم تا با ابزار و متریال‌های مختلف بتوانند ارتباط برقرار کرده و به فضای شخصی خود دست پیدا کنند.»

وی با اشاره به توانمندی‌های فیزیکی متفاوت مددجویان «مهر» اظهار داشت: «اغلب این مددجویان دارو مصرف می‌کنند که دارو بر میزان توانمندی دستان، حوصله یا میزان تحمل آنان برای حضور در کلاس تأثیر می‌گذارد. براساس این ویژگی‌ها، موضوع‌ها، مواد و متریال و اندازه اثر به اختیار خود مددجویان انتخاب می‌شود.»

آراسته گفت: «اگر مددجویی برای حضور در کلاس آموزش نقاشی تمایل داشته باشد اما موضوعی مدنظرش نباشد، از من سوال می‌کند که چه چیزی را ترسیم کند. من نیز با توجه به تعامل و معاشرتی که پیش از آغاز کلاس با او داشته‌ام، سعی می‌کنم از موضوع‌ها و مسائلی که طی روز با آنان مواجه بوده، به عنوان مثال دعوایی که با هم‌اتاقی یا مددجوی دیگری داشته یا جشن تولدی که برگزار شده، موضوع و سوژه‌ای را برای مددجو تعریف کنم تا آن را ترسیم کند. چنین رویکردی می‌تواند جنبه‌های هنردرمانی به لحاظ برون‌ریزی احساسات و عواطف داشته باشد.»

وی افزود: «هر چند که در مرکز «مهر» مرا هنردرمانگر خطاب می‌کنند، اما خودم را هنردرمانگر نمی‌دانم و رویکرد غالبم این نیست. به صورت شخصی به هنردرمانی معتقد نیستم و سعی می‌کنم مددجویان را با توجه به ویژگی‌هایی که باعث بروز خلاقیت در آنان می‌شود، بیشتر از لحاظ زیبایی‌شناختی آموزش دهم و سعی می‌کنم در این مسیرها بیشتر هدایت‌گری انجام دهم.»

نمایشگاه‌گردان «بافت، شکافت، شکفت» بیان کرد: «بیشتر آثار این نمایشگاه با توجه به تمایل و خلاقیت مددجویان ترسیم شده و حضورم به عنوان تسهیلگر هنری تا حدودی رخ داده که باعث کمترین تغییر در مرزهای فضای شخصی و تکنیک‌های مورد استفاده آنان شود. منتخبی از آثار حاصل این آموزش‌ها که به مدت دو سال به طول انجامیده، در این نمایشگاه ارائه شده است.»

آراسته اظهار داشت: «مرکز «مهر» ارومیه از سال ۱۳۹۵ با مدیریت دکتر زهرا نظمی با بهره‌مندی از هنردرمانی به‌ویژه نقاشی، توانسته زمینه‌ای خلاقانه برای رشد فردی، تقویت عزت‌نفس و بهبود وضعیت روانی مددجویان فراهم کند. این نمایشگاه نیز نتیجه این رویکرد است. همچنین پس از اینکه مددجویان در کلاس‌های نقاشی و خلاقیت توانمند شدند، طرح‌هایی را روی پارچه ترسیم کرده و این تولیدات وارد بازار می‌شوند که از لحاظ اقتصادی عواید ویژه‌ای را برای مددجویان به همراه دارد.»

در بیانیه نمایشگاه «بافت، شکافت، شکفت» به قلم لیدا آراسته آمده است: «دیر زمانی است که اولیس، ایتاکا و همسر و فرزند خود را ترک کرده و سرگردانِ تلاطمِ دریاهایی است که نفرین سرنوشت او را دچار کرده، اما همسرش پنه‌لوپه است که با امید خارق‌العاده و زیرکی فزاینده، به بازگشت اولیس معتقد است.

روزمرگی، انتظار و تکرار هرگز او را از پای در نخواهد آورد؛ چه بسا مایه‌ها و پایه‌های تدبیر و چاره‌سازی او را فراهم خواهد آورد. پنه‌لوپه گریزی ندارد جز بهره‌بردن از تمام ناخوشایندی‌ای که سرنوشت برای او رقم زده؛ پس در روشنای روز امیدِ جان‌سختانه خود را به هم می‌بافد و شب هنگام انتظارِ به فرجام نرسیده خود را به چاه تاریکی می‌سپارد.

کسی چه می‌داند؟ چرخش و گردش روزگار اولیس قهرمان را به چه نحو نواخته و پرداخته باشد؟ چه پیدا قهرمانی که انتظار را به فرجام می‌رساند، همو باشد که از او انتظار می‌رود؟ پنه‌لوپه امید را بافت، یاس را شکافت و رنج و انتظار را به شکوفایی واداشت.

عمده ناسازگاریِ سرِ روزگار با خالقان آثار به نمایش درآمده، تکرار امیدورزی به از راه رسیدن قهرمانی است که فارغ از میزان نقش و تأثیر او در پیدایش وضعِ به خصوصِ جاری در زندگی آن‌ها و سلب امتیاز آزادی (با هر تعریفی که هر فرد منحصراً آزادی را معنا می‌یابد)، در انتظارش امید می‌بافند. احساسات و عواطف پیچیده‌ مایوس‌کننده مبدل به نیروی شکافنده‌ سخت‌ترین لایه‌های رسوب کرده در این جان‌ها گشته. «مقصود ستایش یا نکوهش انتظار نیست؛ بسا که «غم بزرگ را به کار بزرگ تبدیل کنیم.»

نمایشگاه «بافت، شکافت، شکفت» تا ۲۳ مردادماه از ساعت ۱۷ تا ۲۰ در سالن میرمیران خانه هنرمندان ایران میزبان علاقه‌مندان بود.

خبرگزاری ایرنا