نان پختن روی آتش جنگ: زنان غزه اقتصاد را از صفر شروع کردند

بازارچه‌ای مردمی که توسط «مرکز امور زنان» برگزار شد، میزبان ده‌ها نفر از صاحبان مشاغل کوچک بود. هدف این رویداد، احیای منابع درآمدی بود که در پی دو سال آوارگی و شرایط اقتصادی طاقت‌فرسا متوقف شده بود. شرکت‌کنندگان زن و مرد، محصولات خانگی و سنتی خود را به نمایش گذاشتند؛ صحنه‌ای که اراده‌ای آشکار برای بازیابی زندگی را، علی‌رغم بار سنگین انسانی که همچنان سایه خود را بر شهر افکنده، منعکس می‌کرد.

به گزارش پایگاه خبری نساء‌اف‌ام، فلسطینیان در طول دو سال گذشته متحمل «جنگ نسل‌کُشی» شدند که اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ با پشتیبانی آمریکا آغاز کرد. این جنگ منجر به توقف تقریباً کامل زندگی اقتصادی و اجتماعی در غزه شد؛ چرا که شرکت‌ها، کارخانه‌ها، فروشگاه‌ها و کسب‌وکارهای کوچک ویران شده و صدها هزار نفر آواره شدند. در این مدت، هزاران خانواده منبع درآمد خود را از دست دادند، زنجیره‌های تولید محلی قطع شد و محاصره خفقان‌آور و فقدان خدمات اساسی، هرگونه تلاش برای راه‌اندازی مجدد فعالیت اقتصادی را به گامی نمادین برای بازگشت به زندگی تبدیل کرد.

در این بازارچه، ۴۰ شرکت‌کننده نان پخته‌شده، صنایع دستی، خیاطی و گلدوزی فلسطینی عرضه کردند؛ گویی تلاشی جمعی برای بازسازی آنچه جنگ در روح و روان، پیش از خانه‌ها، ویران کرده است.

از بقا تا قدرت

بیسان أبو جیاب، مدیر تیم امور زنان در غزه، هدف از برگزاری این بازارچه را «ارسال پیامی مبنی بر اینکه زنان و مردان غزه علی‌رغم جنگ نسل‌کُشی دو ساله، تخریب خانه‌ها و زیرساخت‌ها، آوارگی اجباری، بستن گذرگاه‌ها و جنگ گرسنگی، همچنان ایستاده‌اند» عنوان کرد.

وی افزود که هدف، حمایت از زنان و مردان از طریق پروژه‌های توانمندسازی اقتصادی و فراهم آوردن فضایی برای بازگشت به تولید است. او تأکید کرد که شرکت‌کنندگان «از مرحله نجات به مرحله بقا و قدرت منتقل شده‌اند و تأکید می‌کنند که با وجود تمام آنچه بر سرشان آمده، در سرزمین خود باقی مانده و به هویت فلسطینی خود پایبندند.»

ابو جیاب تأکید کرد که ادامه تولید توسط زنان، «پیام قدرت و پایداری» است و این رویداد به بهبود اقتصادی خانواده‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند. این جنگ ویرانگر، واقعیتی غم‌انگیز برای ۲.۴ میلیون فلسطینی در سراسر غزه به جا گذاشته است؛ در شرایطی که ۹۰ درصد زیرساخت‌های غیرنظامی توسط اسرائیل نابود شده است. توافق آتش‌بس که در ۱۰ اکتبر گذشته اجرایی شد، به این جنگ دو ساله که بیش از ۷۰ هزار کشته و بیش از ۱۷۱ هزار مجروح (عمدتاً زن و کودک) برجای گذاشت، پایان داد.

زنان غزه: خلق از هیچ

اسلام أبو عیشة، یکی از بازدیدکنندگان بازارچه گفت که این رویداد «به زیبایی سازماندهی شده و نشان‌دهنده قدرت زنان غزه است که از دل جنگی طولانی پر از زخم و ویرانی بیرون آمده‌اند، اما همچنان با اراده‌ای قوی به تولید صنایع دستی، پخت نان و گلدوزی ادامه می‌دهند. این محصولات، نمایان‌گر ایستادگی زن غزه و توانایی او برای برخاستن از زیر آوار است.»

احمد شاهین، یکی از شرکت‌کنندگان که نان‌های فلسطینی عرضه می‌کرد، گفت که آن‌ها این نان‌ها را با ابزارهای جایگزین، پس از از دست دادن گاز و ازبین‌رفتن منابع تولید، تهیه کرده‌اند: «ما نان‌ها را روی هیزم و در تنورهای گِلی پختیم. هیچ امکانی نداشتیم اما از صفر شروع کردیم… برای بهبود وضعیت اقتصادی و تقویت پایداری خانواده‌های آسیب‌دیده.» او تأکید کرد که مشارکت در بازارچه، اصرار آن‌ها به «تمسک به زمین و کسب منبع درآمدی که به بقایشان کمک کند» را افزایش می‌دهد.

با گذشت بیش از دو ماه از پایان جنگ، فلسطینیان بهبود محسوسی در شرایط زندگی خود احساس نکرده‌اند؛ آن‌ها همچنان در چادرهای فرسوده‌ای زندگی می‌کنند که با اولین باران، هزاران مورد از آن‌ها غرق شد و رنجشان را مضاعف ساخت.

اسراء سحلوب، که محصولات مراقبت از پوست عرضه می‌کرد، حضور خود در بازارچه را «پیام چالش و ایستادگی» دانست: «ما از زیر آوار بیرون آمدیم تا به دنیا بگوییم که زنان غزه قوی هستند و داستان‌هایی از صبر و برخاستن از درد را حمل می‌کنند.»

با تداوم محاصره و نبود مواد اولیه و خدمات اساسی، ابتکارات جامعه‌محور مانند این بازارچه، تنها معدود تلاش‌های باقی‌مانده برای احیای تدریجی حیات اقتصادی در نوار غزه محسوب می‌شوند.