در یادداشت فرهنگی جهان‌بانو بخوانید؛

مکارم‌الاخلاق، دلیلی بر بعثت پیامبر (ص)

«إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاق. من از آن جهت برانگیخته شدم که شرافت‌های اخلاقی را کامل کنم.»

حدیثی است از پیامبر اسلام (ص) که در آن، هدف از بعثت خویش را تکمیل فضایل اخلاقی بیان کرده‌اند. در این حدیث آمده‌است: «إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاق. من از آن جهت برانگیخته شدم که شرافت‌های اخلاقی را کامل کنم.» این روایت به «حدیث مکارم‌الاخلاق» شهرت دارد. در این حدیث، اخلاق از نگاه پیامبر عظیم‌الشان اسلام (ص) از مسائل مهم دین اسلام است و تکمیل و تعلیم مکارم‌الاخلاق را از اهداف اصلی بعثت پیامبر(ص) شمرده‌اند.

در بیان اهمیت این حدیث در منابع شیعه و سنی همین بس که روایاتی با همین مضمون، ولی با عبارت‌های کمی متفاوت هم در منابع حدیثی آمده‌است. این امر دلیلی شده‌است که برخی پژوهشگران با توجه به کثرت نقل مضمون این حدیث، آن را متواتر معنوی دانسته‌اند.
در احادیث، خصلت‌هایی همچون صبر، شکر، غیرت، قناعت، شجاعت، صله رَحِم، حیا و اخلاق نیکو از مصادیق مکارم اخلاق شمرده شده است.

رضی‌الدین طبرسی مولف کتاب مکارم‌الاخلاق، زیسته در قرن ششم هجری، انگیزه خود را برای تألیف این کتاب، گردآوردن شمه‌ای از اعمال و حالات پیامبر(ص) و آنچه که امتش را به آن امر کرده، ذکر کرده‌است. ایشان با توجه به آیه تأسی به این امر پرداخته است. ابواب دوازده‌گانه مکارم‌الاخلاق به این شرح است:

▪️اخلاق و اوصاف پیامبر(ص)

▪️بهداشت و نظافت در اخلاق اسلامی

▪️آداب استحمام

▪️بهداشت ناخن و اصلاح مو

▪️آداب و شیوه‌های آرایش زن و مرد مسلمان

▪️ویژگی‌های لباس و خانه اسلامی

▪️آداب خوردن و آشامیدن

▪️مسائل مربوط به ازدواج

▪️آداب مسافرت

▪️آداب دعا و وقت فضیلت آن

▪️رفتار با بیماران و مسائل مربوط به آن

▪️مسائل متفرقه در عرصه اخلاق و حقوق فردی و اجتماعی.

باتوجه به سیره عملی پیامبر اکرم(ص) در برخورد با افراد خانواده، همسران و صحابی، پیامبر اکرم (ص) به فرمایش قرآن کریم بهترین الگو هستند که باید از رفتار ایشان تأسی کرد و الگو گرفت.

در یک نگاه کلی، می‌توان موارد یاد شده از مکارم‌الاخلاق را بهترین سبک زندگی دانست. سبک و روش زندگی در عصر آخرالزمانی دچار انحرافاتی شده است که انسان کنونی در این انحرافات مقصر بوده‌است. مسلمان با تأسی به رسول‌الله (ص) می‌توانند خود و زندگی خود را هرچه بیشتر به آن انسان آرمانی نزدیک کنند.

باتوجه به بسیاری از مضامین اخلاقی، به جرأت می‌توان گفت که خصلت‌های نیکو براثر گذار زمان گرد کهنه‌گی به خود نمی‌گیرند، بلکه نیاز امروز و حلقه مفقوده زندگی سالم در این عصر، همین مکارم‌الاخلاق است.
باید هرچه بیشتر به ریسمان محکم این مکارم چنگ زد تا زندگی بر پایه اخلاق اسلامی به قوام و شیرینی معنوی خویش نزدیک شود.

فاطمه میری‌طایفه‌فرد

احیای ارزش زن در جامعه با بعثت پیامبر