سرزنش بابت مستند زنان باردار

مهدیه سادات محور، کارگردان مستند «چاو» که در جشنواره سینما حقیقت حضور دارد، در مورد تجربه تولید این مستند اظهار کرد: زنان ایرانی قصه‌های ناب و متفاوتی دارند که کمتر جرات می‌کنیم آنها را روایت کنیم. دغدغه من در مستندسازی این است که به سراغ زنان بروم. روستا به روستا و شهر به شهر، دنبال قصه زنان هستم. مستندسازی من، مستندسازی قصه‌گو است و اگر داستان نباشد، صرفا سوژه برای من استفاده‌ای ندارد. سوژه بدون قصه، فیلم نه بلکه گزارش می‌آفریند‌.

وی اضافه کرد: برای روایت داستان‌های زنان به سراغ برهه‌های خاص زندگی آنها می‌روم و یکی از مهم‌ترین این موقعیت‌ها، ماه‌های آخر بارداری برای زنان است. شرایط عجیبی است که به تو کلمه می‌دهد تا فیلم مستندت را بسازی. در این ۱۰ سال که روی این موضوع کار می‌کنم، هر روز بیشتر از قبل به من ثابت می‌شود که موضوع مهمی را انتخاب کرده‌ام.

کارگردان مستند «چاو» تصریح کرد: ماه‌های آخر بارداری اخلاق مادران تغییر می‌کند و دنیا را متفاوت می‌بینند. ما کشوری داریم که از فرهنگ‌های مختلفی برخوردار است و وقتی چالش بارداری نیز در آن در نظر گرفته می‌شود، تفاوت‌ها بیش از پیش نمایان می‌شود. در این موقعیت یک نفر در چادر عشایری بچه دنیا می‌آورد و یک نفر در بیمارستان و زایمان در آب. اینها ویژگی‌های مشترکی است که ما فکر می‌کنیم چیز خاصی نیست، اما آنچه قصه خلق می‌کند، همین‌هاست؛ فرهنگ، خلق‌وخو، شهر، اقلیم و انتخاب همسر.

محور با اشاره به تفاوت چاو با دیگر مستندهایی که درخصوص زنان باردار تولید شده، افزود: همچنین مولفه‌های دیگری مانند معلولیت جسمی، قضیه را متفاوت می‌کند. یک زن بینا ۹ ماه انتظار می‌کشد تا لحظه‌ای که فرزندش را به دنیا آورد، به او نگاه کند. هیچ لحظه‌ای خوشحال کننده‌تر از این نیست. چاو باید بدون چشم این حس را درک کند و نگران است که نه تنها خودم این حس را ندارم که ممکن است بچه من هم این حس را نداشته باشد. بحث مستند، بینایی خودش و همسر و فرزندش و مشکلات آنهاست.

تلاش کردم برچسب سفارشی‌سازی به من نزنند

این مستندساز در پاسخ به این پرسش که آیا برچسب سفارشی‌سازی به شما زده شد یا خیر، توضیح داد: پیش از تصویب سیاست‌های جمعیتی برای تولید مستند درباره این موضوع سرزنش شدم. جلوی مرا گرفتند و برچسب زدند که این کار اباحه‌گری است و درست نیست تو در خانه یک زن باردار دوربین ببری و از او مستند بسازی اما حالا از این مستند استقبال می‌شود. یعنی در فاصله دو سه سال طرحی که پذیرفته نمی‌شد، به طرحی تبدیل شد که در مجلس و تلویزیون مورد تقدیر قرار گرفت.

تهیه‌کننده مستند «پا به ماه» با بیان اینکه کار برخی مستندسازان بعد از تصویب این سیاست، دشوارتر و برخی آسان‌تر شد، ادامه داد: بعد از تصویب سیاست‌های جمعیتی، با وجود اتفاق مبارکی که برای بسیاری از همکاران و فیلمسازان رخ داد که طرح‌ها را برداشتند و رفتند بودجه بگیرند، کار من به مراتب سخت‌تر شد؛ چراکه من باید تا می‌توانستم از کارهای گزارشی فاصله می‌گرفتم، از تبلیغاتی که در مورد بارداری اتفاق افتاده و تلاش می‌کردم که برچسب سفارشی‌سازی به من نخورد، بلکه برچسب قصه‌گویی به من بخورد.

محور تاکید کرد: این ژانر، مخاطب‌پسند است و دغدغه ما هم مخاطب عام است. مخاطب نخبگانی تحت تاثیر اقتضائات بین‌المللی قرار دارد. چه بسا یک فیلم در سال گذشته در این جشنواره برنده شده باشد، اما سال بعد اتفاقی برای آن رخ ندهد و این نشان از سلیقه‌ای بودن جشنواره دارد. به همین دلیل اگر کسی به اقتضائات جشنواره تکیه کند، جا پای سستی دارد.

ایرنا