مردان در خانه تکانی چندان کمک نمی‌کنند/چرایی عدم تمایل مردان به انجام امور منزل

به گزارش جهان بانو، چند ماه پیش خبر اختلاف یک زوج روسی بر سر نظافت منزل خبرساز شد. این زوج که بر سر نظافت خانه با یکدیگر اختلاف و درگیری داشته‌اند، در نهایت با یکدیگر گلاویز شده و زن با ضربات چکش به این درگیری پایان داد. مهتم ادعا کرده بود که درگیری‌های همیشگی بر سر نظافت منزل به اندازه ای او را کلافه کرده بود که روز حادثه با چکش به دنده‌ها، سر و گردن همسرش ضربه وارد می‌کند. گفتنی است که این مرد از نزاع و درگیری جان سالم به در برد، اما به بیمارستان منتقل شد.

در این مورد مشاجره‌ها خاتمه پیدا کرده است، چرا که این زن مجبور است ۱۰ سال آینده را در زندان به سر ببرد. مشابه چنین درگیری‌هایی بر سر نظافت خانه به ویژه در این روزها که در هر خانه ای رُفت و روب و تمیزکاری در اولویت قرار دارد، کم نیست. مردان و زنان بسیاری وجود دارند که نظم در خانه برای آن‌ها به منشاء درگیری های روزمره تبدیل شده است. با این توصیف باید دید که دلیل اینگونه اختلافات چیست و چگونه می‌توان به حل آن‌ها پرداخت؟

معیار متفاوت زنان و مردان در مفهوم تمیزی

معمولا زنان از این موضوع شکایت دارند که همسر آن ها به نظافت منزل و زحماتی که آن ها برای مرتب نگه داشتن خانه انجام می‌دهند، چندان توجه نمی‌کند. شاید برای شما جالب توجه باشد که مردان در بیشتر موارد این دلخوری را دارند که حتی نمی‌دانند چه اشتباهی انجام داده اند. با این وجود بعضی از مردان تلاش می‌کنند تا معیارهای همسرشان را در مورد نظم و تمیزی منزل برآورده کنند، اما معمولا این تلاش ها با شکست مواجه می‌شود و آن ها نمی‌توانند رضایت شریک زندگی خود را به دست آورند. این موضوع یک نتیجه واضح دارد و آن هم این است که افراد مختلف معیارهای متفاوتی برای مفهوم «تمیزی» دارند.

«معصومه حاتمی» فوق دکترای روانشناسی سلامت و مشاور خانواده در ارتباط با این موضوع اظهار می‌کند: «ذهن زنان و مردان از نظر ساختاری متفاوت است. زنان نسبت به مسائل جزئی‌نگر هستند، اما مردان ذهنی کلی دارند و به همین دلیل نیز مفهوم تمیزی در نگاه زنان و مردان متفاوت است. البته باید گفت که در هر جنسی استثناء وجود دارد، بعضی مردان افراد بسیار مرتب و منظمی هستند و برعکس برخی زنان بسیار نامرتب هستند. باید این موضوع را در نظر گرفت که در روانشناسی همیشه در رابطه با کلیت افراد جامعه صحبت می‌شود. ساختار ذهنی زنان جزئی‌نگر است و به همین علت است که آنان بیشتر از مردان به نظافت و تمیزی اهمیت می‌دهند.»

نظریه‌های متفاوت درباره نظم

در ارتباط با نظم دو دیدگاه وجود دارد: نظم هندسی و نظم فضایی. «دکتر حاتمی» در رابطه با این موضوع تشریح می‌کند: «نظم فضایی به معنای مرتب بودن محیط منزل است به این معنا که داخل سینک ظرف کثیف نباشد، کفش دمِ درِخانه پرت نشده باشد، لباس به جالباسی آویزان باشد و… معمولاً در این نوع از نظم افراد به گونه ای یکسان عمل می‌کنند، با این وجود باید گفت که زنان در نظم فضایی از دقت بیشتری برخوردار هستند. در خانه تکانی عید بانوان در کنار نظم فضایی به نظم هندسی هم اهمیت می‌دهند. نظم هندسی به معنای قرینه کردن است یعنی بشقاب‌های قرمز یک طرف کابینت و بشقاب‌های آبی طرف دیگر، لیوان بلندها باید عقب کابینت چیده شود و لیوان کوتاه‌ها جلو و… تحقیقاتی که در رابطه با این موضوع انجام شده است نشان می‌دهد که نظم هندسی در میان خانم‌ها جنبه وراثتی دارد، به گونه ای که اگر یک خانم در خانواده‌اش نظم هندسی را تجربه نکرده باشد، هرگز نخواهد توانست در زندگی مشترک خود نظم هندسی را اجرا کند.»

دلیل اختلافات زناشویی در ایام خانه تکانی

«جاشوا کولمن» روانشناس و نویسنده کتاب «شوهر تنبل» بر این باور است که معمولاً مردان در برابر کارهای منزل مقاومت نشان می‌دهند و این مقاومت ممکن است از دوران کودکی آغاز شود. مردان از سنین پایین در صدد کسب موقعیت و قدرت هستند و احتمال دارد استقلال خود را با عدم تمایل به انجام کاری که از آن‌ها خواسته شده، ابراز کنند. همین حس قدرت و اقتدار در مردان منجر به مقاومت در برابر انجام امور منزل و در نهایت ایجاد اختلاف میان همسران می‌شود.

«دکترحاتمی» از زاویه ای دیگر به این مسئله نگاه می‌کند. وی معتقد است: «یکی از تفاوت‌های ساختاری ذهن مردان و زنان این است که مردان از جملات دستوری بیزارند و بیشتر دوست دارند نقشی راهبردی ایفا کنند. به همین دلیل هنگامی که شما با جمله دستوری از او می‌خواهید کاری انجام دهد، مرد احساس می‌کند اقتدار از او سلب شده و در نتیجه مقاومت نشان می‌دهد. این مسأله در بیشتر مواقع زمینه ساز بروز اختلافات خواهد شد. علاوه بر این، زنان در هنگام خانه تکانی انتظار دارند که مردان به گونه ای دقیق حساسیت‌های آن‌ها را مورد توجه قرار دهند و می‌خواهند در چند روز خانه تکانی نظم هندسی و فضایی خود را یکجا به مرد منتقل کنند و همین مسئله هم موجب به وجود آمدن اختلاف در میان همسران می‌شود.»

نکته‌ای مهم‌تر از خانه‌تکانی

«اهمیت بیش از اندازه به خانه تکانی ظاهری در پاره ای از موارد موجب می‌شود که ما خانه ذهنمان را آلوده کنیم. این جمله به این معناست که گاهی ما حاضریم به بهانه نظافت منزل بددهنی، بداخلاقی، تحقیر و قهر کنیم.»

این روانشناس اضافه می‌کند: «یک اشتباهی که در فرهنگ جامعه ما وجود دارد این است که ما در اسفند ماه بر اساس رسوم باستانی کشورمان، این موضوع برایمان بسیار اهمیت دارد که منزل ما زیبا، تمیز و مرتب شود. اهمیت به این مسائل بسیار خوب است، اما آیا ما تصمیم داریم که ذهنمان را هم زیباتر نشان دهیم؟! آیا اتفاق افتاده است که در پایان سال که در رابطه با تغییر دکوراسیون و خانه تکانی با همسرمان به گفتگو می‌پردازیم، در مورد تحول در بهبود روابط زناشویی و اصلاح ویژگی‌های منفی در یکدیگر نیز گفتگو کنیم؟! بنده باور دارم که در کنار خانه تکانی ظاهری لازم است که خانه تکانی باطنی هم انجام دهیم.»

پیشگیری از اختلافات بر سر نظافت خانه

یکی از دلایلی که موجب می‌شود مردها با وجود اینکه همسرانشان را بسیار دوست دارند، اما در نظافت منزل کمک چندانی نمی‌کنند این است که زنان گاهی اوقات به آن‌ها این احساس را منتقل می‌کنند که قادر به انجام هیچ کاری به صورت صحیح و درست نیستند؛ در نتیجه برای جلوگیری از ایجاد اختلافات در انجام امور منزل، پیش از اینکه کاری را به همسرتان محول کنید، این موضوع را در نظر داشته باشید که استانداردهای او ممکن است هرگز مطابق با استانداردهای شما نباشد. علاوه بر این، دکتر حاتمی به نکات دیگری برای جلوگیری از تعارضات و اختلافات بر سر نظافت خانه اشاره می‌کند و می‌گوید: «مردها علاقه‌مند به شیوه‌های آگاه‌سازی هستند پس اگر قرار است مرد در انجام کارهای خانه کمک کند بهتر است از قبل او را آماده کنید. مثلاً از اواسط اسفند به او اطلاع بدید که می‌خواهید خانه‌تکانی کنید و آن قسمت از کارهایی که واقعاً توانایی انجام آن‌ها را ندارید مثل پاک کردن شیشه، باز کردن پرده‌ها، تمیز کردن دیوار، جا به جا کردن وسایل سنگین و… را به همسرتان پیشنهاد دهید و از او بپرسید که می‌خواهد از یک نیروی خدمات دعوت کند تا این کارها را انجام دهد یا خودش انجام تمایل به مشارکت در این کارها دارد؟»

این کارشناس مسائل خانواده ادامه می‌دهد: «اگر توانایی مالی برای گرفتن نیروی کمکی را ندارید و بنا بر این شد که خودتان خانه‌تکانی را انجام دهید، حتماً از همسرتان درباره زمانی که وقت بیشتری دارد سوال کنید؛ اینگونه نباشد که روز قبل یا همان روز از او بخواهید کاری انجام دهد. یادتان باشد که مردها از لفظ «همین الان» بیزارند؛ بنابراین برای آنکه بر سر خانه‌تکانی دچار مشکل و اختلاف با همسرتان نشوید اولاً زمان انجام کار را با همسرتان هماهنک کنید، دوماً کارهایی که قرار است او انجام دهد را از قبل مشخص کنید.»

این رفتار مردان را از کار خانه فراری می‌دهد

دکتر حاتمی می‌گوید تجربه‌های تلخی باعث می‌شود تا مردان از کار و مشارکت در خانه تکانی بیزار شوند: «چیزی که باعث شکاف عاطفی بین زن و مرد می‌شود، گفتار و رفتار است. هفت نوع رفتار مخرب وجود دارد که زنان با گفتن آن‌ها مرد را از کمک در انجام کارهای خانه فراری می‌دهند، این گفتار و رفتارها عبارتند از: انتقاد، سرزنش، شکایت، غر زدن، تهدید، تحقیر و توهین.»

کارها با همدلی پیش می‌روند حاتمی در پایان تأکید می‌کند: «خوب است خانه تکانی اتفاق بیفتد و در این امر همکاری اعضای خانواده وجود داشته باشد، اما اگر این اتفاق هم نیفتاد به خاطرش زندگی را به کام خود و همسرتان تلخ نکنید. در ماه اسفند کارها سرعت بیشتری به خود می‌گیرند. در این زمان کم ممکن است شرایط شما را مستعد پرخاشگری کند. اما سعی کنید تا با همدلی دیگر اعضای خانواده را به مشارکت در خانه تکانی دعوت کنید چرا که با نزاع و درگیری دل‌ها کدورت می‌گیرند و هیچ کاری پیش نمی‌رود.»