مدهایی که برایش جایگزین مناسب نداریم

اشرف کاظمی، تولیدکننده محصولات عفاف و حجاب و مد، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره اهمیت مؤلفه‌های هنری در طراحی و تولید لباس در صنعت پوشش ایران گفت: به عنوان فردی که سال‌ها در زمینه تولید و آموزش طراحی لباس فعالیت داشته‌ام، متأسفانه باید بگویم که مؤلفه‌های هنری و فرهنگی در صنعت پوشش ایران جدی گرفته نمی‌شود. بیشتر طراحی‌های امروزی تحت تأثیر فضای مجازی و تقلید از مدل‌های اروپایی یا کشورهای همسایه است، بدون توجه به فرهنگ و هویت ایرانی.

وی افزود: در مجموعه خود با برگزاری جشنواره‌های متعدد مد و لباس در سراسر کشور و سمینارهای آموزشی سه‌روزه در ۱۵ استان تلاش کرده‌ایم این خلأ را پر کنیم و تاکنون بیش از هزار نفر در این دوره‌ها آموزش دیده‌اند. همچنین با همکاری دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌ها مسابقاتی طراحی کرده‌ایم که شرکت‌کنندگان با توجه به فرهنگ بومی و موقعیت استانی خود، لباس‌های اصیل و کاربردی طراحی کنند.

این تولیدکننده توضیح داد که در برخی رویدادها، به تیم‌های متشکل از طراح، خیاط و دستیار فقط ۸ ساعت فرصت داده می‌شود تا لباس را از مرحله طراحی تا دوخت و ارائه نهایی اجرا کنند. این روش علاوه بر تقویت مهارت‌های عملی، فرهنگ و هویت ایرانی را به نسل جدید یادآوری می‌کند.

کاظمی خاطرنشان کرد مشکل اصلی این است که بسیاری فعالان صنعت پوشاک به جای تمرکز بر عناصر هنری و بومی، صرفاً به تقلید از مدهای خارجی می‌پردازند که نیازمند توجه بیشتر به آموزش و فرهنگ‌سازی است.

وی افزود: ایران فرهنگ غنی و مؤلفه‌های ارزشمندی در طراحی لباس دارد اما هجمه فضای مجازی باعث شده این میراث به حاشیه رانده شود. کشورهای دیگر با طراحی‌های سریع، تولید انبوه و ارزش‌گذاری بر طراحان خود، جلوتر هستند و این باعث شده طراحان و خیاطان ما به سمت الگوبرداری از آن‌ها سوق پیدا کنند.

این طراح اظهار داشت که برای مقابله با این چالش از نهادهایی مانند سازمان فنی و حرفه‌ای، اداره ارشاد و امور بانوان استانداری برنامه‌ریزی شده و سالانه دو تا سه جشنواره تخصصی برگزار می‌شود تا جایگاه واقعی طراحان ایرانی معرفی شود.

وی تأکید کرد: همیشه به تولیدکنندگان گفته‌ایم که بدون طراح حرفه‌ای، تولیدکننده مانند بدنی بدون سر است. در کارگاه‌های آموزشی عملی ثابت کرده‌ایم که رمز موفقیت در تولید لباس همکاری نزدیک با طراحان خلاق است. هدف نهایی ما رسیدن به جایگاه واقعی این حرفه و هنرمندان آن است.

کاظمی به ضرورت راهکارهای عملی برای ترویج پوشش ایرانی-اسلامی اشاره کرد و سه محور همکاری با بلاگرها و افراد تأثیرگذار، تولید محتوای جذاب و حمایت از تولیدکنندگان را معرفی کرد.

وی افزود: بلاگرها امروز به الگوهای فرهنگی جوانان تبدیل شده‌اند و می‌توان از این ظرفیت برای معرفی لباس‌های متناسب با فرهنگ ایرانی-اسلامی استفاده کرد. وقتی یک بلاگر روسری مینی‌اسکات یا شلوار پاره می‌پوشد، آن مد می‌شود، پس چرا از این ابزار برای ترویج پوشش اصیل استفاده نکنیم؟

این تولیدکننده محصولات حجاب با انتقاد از رویکرد صرفاً سلبی گفت: ما همیشه به جوانان می‌گوییم این را نپوشید اما جایگزینی ارائه نمی‌دهیم. باید قبل از نهی، گزینه‌های جذاب و در دسترس طراحی کنیم.

وی بر لزوم حمایت مالی از تولیدکنندگان تأکید کرد و افزود: کشورهای دیگر برای تغییر ذائقه فرهنگی ما هزینه می‌کنند اما ما برای حفظ هویت خود سرمایه‌گذاری نمی‌کنیم. اعطای تسهیلات و سوبسید می‌تواند تحول ایجاد کند.

کاظمی همچنین ضعف در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی را مطرح کرد و گفت: متأسفانه اعتبارات فرهنگی صرف همایش‌های گذرا و گزارش‌های صوری می‌شود، اگر این منابع هدفمند و پیگیرانه صرف توسعه مد ایرانی-اسلامی شود تغییرات ملموس ایجاد خواهد شد. ترکیب این راهکارها همراه با نظارت جدی، صنعت پوشاک ایران را از نظر اقتصادی و فرهنگی ارتقا می‌دهد.

وی افزود: معتقدیم با حفظ اصالت فرهنگی و بهره‌گیری از تکنیک‌های روز دنیا، می‌توانیم صنعت پوشاک ایران را به جایگاه درخوری برسانیم که این مسیر دشوار اما با برنامه‌ریزی و حمایت نهادهای مرتبط ممکن است.

کاظمی با بیان تفاوت پوشش ایرانی با سایر کشورها گفت: وقتی یک هندی لباس می‌پوشد مشخص است اما برای ایرانی‌ها این اتفاق نمی‌افتد. مشکل اصلی نمایش نادرست فرهنگ و اصالت ایرانی در طراحی است. ما در طراحی قوی هستیم اما فرهنگ خود را به درستی نشان نمی‌دهیم.

وی درباره تجربه برگزاری نمایشگاه لباس اقوام گفت: از طراحان خواستیم با الهام از لباس اقوام، طراحی‌های مدرن انجام دهند. برخی طرح‌ها خوب بودند اما مشکل اصلی عدم حمایت برای تولید انبوه است. اگر به تولیدکننده گفته شود ۵۰۰ عدد از طرحی تولید و در استان پخش کند، با حمایت مالی مانند وام‌های کم‌بهره می‌توان انگیزه ایجاد کرد.

این تولیدکننده گفت از سال ۷۵ در این حوزه فعالیت دارد و تغییرات زیادی را از مانتوهای بی‌دکمه تا مدل‌های امروزی دیده است. امروز حتی مانتو کمتر تولید می‌شود و شومیز جایگزین شده که بخشی از آن به تأثیر بلاگرها و بخش عمده به حمایت نکردن از طراحان مربوط است.

کاظمی درباره اهمیت حضور طراح در واحدهای تولیدی گفت: باید شرط کنیم هر تولیدکننده برای دریافت مجوز طراح داشته باشد. تشکیل تیم‌های تخصصی شامل مشاور، بازاریاب و طراح برای تولیدکنندگان نوپا مهم است. طراحی لباس اداری با هویت استانی نیز راهکاری دیگر است که هر استان می‌تواند لباس اداری خود را با الهام از پوشش بومی طراحی کند.

وی تأکید کرد: لباس پیش از صحبت کردن هویت شما را معرفی می‌کند و خواسته‌ام این است که در طراحی و پوشش روزمره اصالت ایرانی-اسلامی حفظ شود. از مسئولان می‌خواهم این موضوع را در ادارات و همایش‌ها جدی بگیرند و نمایندگان استان‌ها با پوشش بومی در همایش‌های ملی حضور یابند تا تنوع فرهنگی ایران نمایش داده شود.

خبرگزاری مهر