ما به دنبال ایجاد مدلی منحصر‎به‌فرد از زنی پیشگام، سازنده و بخشنده در سوریه هستیم

عایشه دبس گفت: ما خود را درگیر تجربیاتی که مناسب ما نیستند یا قالب‌های آماده‌ای که نیازهای ما را برآورده نمی‌کنند و اهداف ما را تحقق نمی‌بخشند، نخواهیم کرد. ما با تکیه بر باورها، تمدن، تاریخ و تنوع خود، مدل خاص خود را ایجاد خواهیم کرد.

ای زنان آزاد سوریه بدانید که هدف ما کار کردن با زنان سوری و برای آن‌هاست و تلاش ما این است که با عزمی استوار و بی‌وقفه کار کنیم. ماموریت ما ایجاد مدلی منحصربه‎فرد از زنی پیشگام، سازنده و بخشنده است. با آزادی خود، دهه‌ها ظلم، سرکوب و حاشیه‌نشینی را از میان برخواهیم داشت و خود را درگیر تجربیاتی که مناسب ما نیستند یا قالب‌های آماده‌ای که نیازهای ما را برآورده نمی‌کنند و اهداف ما را محقق نمی‌کنند، نخواهیم کرد. «عایشه دبس ۲۸ دسامبر۲۰۲۴»

اظهارات عایشه دبس در گفت‌وگویی با شبکه «تی‌آرتی» ترکی که به زبان عربی پخش شد، نیز بحث‌برانگیز شد. او گفت که مدیریت جدید به دنبال «ایجاد مدلی متناسب با واقعیت و شرایط زنان سوری» است و تأکید کرد که شریعت اسلامی اساس هر مدل پیشنهادی خواهد بود، بدون پذیرش مدل‌های آماده یا وارداتی.

دبس همچنین از هرگونه حمایتی که با مدل پیشنهادی مدیریت جدید مغایرت داشته باشد، انتقاد کرد و گفت: «من اجازه ورود به کسانی که از نظر فکری با من متفاوت هستند، نخواهم داد. ما قبلاً از برنامه‌های آموزشی سازمان‌های خارجی که به کودکان و زنان ما آسیب رسانده‌اند، رنج برده‌ایم.» او این برنامه‌ها را عامل افزایش طلاق در جامعه دانست و اظهار کرد که «زن در درجه اول مسئول خانواده، همسر و اولویت‌های خود است.»

منتقدان دبس معتقدند که او نقش و فداکاری‌های زنان سوری در طول سال‌های جنگ و انقلاب را نادیده گرفته و همچنین دستاوردهای سازمان‌های زنانه سوری را کم‌اهمیت جلوه داده است.

رولا حیدر، یک خبرنگار، در فیسبوک نوشت: «اختلاطی در وظایفی که باید بر عهده عایشه به عنوان یک مسئول در دولت موقت باشد، با حقوق و وظایف زنان که باید توسط مردم و از طریق قانون اساسی تعیین شود، وجود دارد! نقش شما باید نقشی امدادی و نجات‌بخش برای وضعیت کنونی زنان در دوره باقی‌مانده این دولت باشد! قطعاً نقش امدادی آن چیزی نیست که شما در این مصاحبه به آن اشاره کردید!! آیا تعداد زنان زندانی آزادشده را بررسی کرده‌اید و به نیازهای روزمره، روانی، بهداشتی و اجتماعی آن‌ها پس از آزادی پرداخته‌اید؟!»

اما نویسنده سوری، می الرحبی، از صحبت‌های عایشه دبس درباره ساخت مدلی حکومتی مخصوص سوریه ابراز تعجب کرد. او تأکید کرد که هر کشوری باید بر اساس پیمان‌های بین‌المللی، به‌ویژه اعلامیه جهانی حقوق بشر، بنا شود. الرحبی معتقد است که بدون ارائه تصویری روشن از یک دولت دموکراتیک مدرن که بر پایه شهروندی برابر استوار باشد و بین شهروندان تبعیض قائل نشود، نمی‌توان کمک سازمان‌های بین‌المللی بشردوستانه را دریافت کرد، همان‌گونه که دبس خواسته است.

او دعوت دبس از زنان سوری برای گفتگو در چارچوب مدلی که صرفاً موردنظر خودش است را به رفتارهای رژیم پیشین تشبیه کرد. رژیمی که هر جمعیت یا سازمانی را که در زمینه امور زنان فعالیت می‌کرد و با مدل آن هماهنگ نبود، کنار می‌گذاشت. الرحبی همچنین از تأکید دبس بر اینکه مدل موردنظر او بر اساس شریعت اسلامی است، انتقاد کرد و آن را نادیده گرفتن سایر ادیان و طوایف دانست.

فعال مدنی، جهاد الحورانی، گفت: «پس از تماشای کامل مصاحبه دکتر عایشه دبس با کانال TRT عربی، (احمد) الشرع به شدت نیازمند برگزاری یک کنفرانس ملی است که منجر به تشکیل یک دولت انتقالی شود تا از بحران انتصابات خارج شویم، زیرا با کمال صراحت باید گفت که دکتر عایشه دبس برای وظیفه‌ای که به او محول شده مناسب نیست و تجربه کافی برای برخورد با جامعه متنوعی همچون جامعه سوریه را ندارد.»

از سوی دیگر، دیما عزالدین، خبرنگار، معتقد است که در توجه به این اظهارات اغراق شده است، در حالی‎که مسائل مهم‌تری نادیده گرفته شده‌اند.

همچنین احمد علی عمر، یک دانشگاهی، اشاره کرد که «مسائل مربوط به زنان حساس و بحث‌برانگیز هستند و هیچ زن سوری نمی‌تواند چیزی درباره زنان سوری بگوید که با دیدگاه تمام زنان یا گروهی از آن‌ها مطابقت داشته باشد.»

در ۲۰ دسامبر (آذر ماه جاری)، اداره امور سیاسی سوریه در بیانیه‌ای رسمی، عایشه دبس را به عنوان رئیس دفتر امور زنان منصوب کرد. این دفتر مسئول ارتباط در زمینه‌های حقوقی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مرتبط با زنان سوری است.

عایشه دبس اصالتاً اهل دمشق است و مدرک کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی خود را از دانشگاه دمشق دریافت کرده است. او خود را به عنوان «فعال در زمینه توسعه زنان و گسترش فعالیت‌های مدنی و بشردوستانه» معرفی می‌کند. دبس در ۱۴ دسامبر پس از ۱۴ سال مبارزه و دوری از وطن از استانبول به دمشق بازگشت، همان‌طور که در صفحه فیسبوک خود نوشته است.

ترجمه خبر: فاطمه سرخ‌حصاری