مادر و حال معنوی خانواده

حیدری اظهار داشت: مادران به عنوان پایه‌های اصلی خانواده، نقش کلیدی در پیوند ایمان و خودسازی در محیط منزل ایفا می‌کنند. آن‌ها با عشق و صداقت، فضایی معنوی و ارزش‌های اخلاقی را برای هدایت فرزندان و خانواده به سمت تعالی فراهم می‌آورند.

«طاهره حیدری مجد»، مسئول بسیج اساتید و نخبگان جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها و حوزه‌های علمیه قم بیان کرد: مادران با الگو بودن در عبادت، رفتار محبت‌آمیز و صبر، نه تنها ایمان خانواده را تقویت می‌کنند، بلکه فضای منزل را به مکانی امن و آرام برای رشد معنوی و اخلاقی تبدیل می‌سازند.

وی ادامه داد: مادران به عنوان ارکان اصلی خانواده، حلقه اتصال ایمان و خودسازی در محیط منزل به شمار می‌آیند. با عشق و صداقت، بستری از معنویت و ارزش‌های اخلاقی را برای هدایت فرزندان و اعضای خانواده به سمت رشد روحانی فراهم می‌کنند.

تزکیه نفس و خودسازی

مسئول بسیج اساتید و نخبگان جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها و حوزه‌های علمیه قم گفت: بانوان در تزکیه نفس و خودسازی شخصی، تأثیر ماندگاری بر نسل‌ها می‌گذارند و خانواده را به سوی مسیری روشن و الهی هدایت می‌کنند.

حیدری‌مجد با اشاره به این که اساس دین اسلام بر پایه تربیت خانواده بنا شده است، افزود: اسلام دینی است که به خانواده اهمیت می‌دهد و این موضوع در سیره پیامبر اکرم صلوات‌الله‌علیه، حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها، امیرالمؤمنین علیه‌السلام و فرزندان و نوادگان آن‌ها به وضوح مشاهده می‌شود. خداوند متعال برای بیان بحث عصمت و طهارت اهل‌بیت (ع)، از مبحث خانواده بهره می‌برد.

وی با اشاره به آیه تطهیر، گفت: «إِنَّما یُریدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیراً»، خداوند در این آیه اهل‌بیت (ع) و خانواده را مورد خطاب قرار می‌دهد و بحث عصمت و پاکی پیامبر صلوات‌الله‌علیه و اهل‌بیت (ع) ایشان را مطرح می‌کند. حقیقتاً این موضوع در دین ما از مسائل بسیار مهم است و وجود مادر، همسر و دختر در نظام خانوادگی اهمیت بالایی دارد.

وی یادآور شد: یکی از سناریوها و برنامه‌های جالبی که به‌خوبی حضور بانوان و نحوه گفت‌وگوی آن‌ها را در خانواده بیان می‌کند، حدیث کساست. به‌طوری‌که حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها ابتدا با پدر خود گفتگو می‌کند و چقدر زیبا ادب و احترام را رعایت می‌کند.

حضرت زهرا (س) الگوی عملی

استاد حوزه و دانشگاه از حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها به عنوان الگوی عملی برای زندگی امروز جامعه شیعه یاد کرد و گفت: وقتی امام حسن علیه‌السلام و امام حسین علیه‌السلام وارد خانه می‌شوند و سلام و ادب به مادر خود می‌کنند، حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها در پاسخ به فرزندان خود می‌فرمایند: «یا قرة العین یا ثمره فؤادی»، ای نور چشمم، ای میوه دلم. این نوع پاسخ و برخورد خود یک روش تربیتی است که مادر با فرزندانش چقدر زیبا صحبت می‌کند.

حیدری مجد تأکید کرد: اگر مادران جامعه با تأسی از حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها در برخورد با فرزندان این‌گونه صحبت کنند، چقدر فرزندان توجه عاطفی بیشتری به مادر پیدا خواهند کرد. یکی از روش‌های تربیتی بسیار مهم که در نظام تعلیم و تربیت اسلامی و دینی مطرح است، روش محبت است.

به گفته وی، این روش محبت در گفتار مادرانه حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها جاری است و الگوگیری و انجام این مهم در خانواده، به ویژه در ماه مبارک رمضان که به علت روزه‌داری و شرایط سخت مادران، گاهی ناهنجاری‌های درونی در گفتار و نگاه مادر بروز می‌کند، اهمیت دارد.

وی اظهار کرد: مادران و بانوان باید به یادگیری و الگوگیری از حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها پرداخته و برخورد ایشان با پدر، فرزندان و همسر را سرلوحه کار خود قرار دهند.

وی به اهمیت رفتار زن با همسر و ارتباط اولیه بین مادر و فرزند از نگاه حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها اشاره کرد و گفت: باید با الگوگیری از حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها تأثیر اخلاقی، معنوی و رفتاری بر خانواده داشته باشیم و این مهم باید در گفتار و رفتار دیده شود که یکی از این روش‌های مهم تربیتی ابراز محبت و عاطفه است.

تربیت فردی

مسئول بسیج اساتید و نخبگان جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها و حوزه‌های علمیه قم یادآور شد: امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرمایند: «مَن نَصَبَ نَفسَهُ للنّاسِ إماما فلیَبدأ بتَعلیمِ نَفسِهِ قَبلَ تَعلیمِ غَیرِهِ، و لیَکُن تأدیبُهُ بسِیرَتِهِ قَبلَ تأدیبِهِ بلِسانِهِ، و مُعَلِّمُ نَفسِهِ و مُؤدِّبُها أحَقُّ بالإجلالِ من مُعَلِّمِ النّاسِ و مُؤدِّبِهِم». هر کس خود را در مقام پیشوایی جامعه قرار دهد، باید پیش از تعلیم دیگران به یادگیری خود بپردازد و پیش از زبانش مردم را با رفتار خود تربیت کند و کسی که آموزگار و مربی خود باشد، بیشتر سزاوار بزرگداشت است تا اینکه مربی و آموزگار دیگران باشد.

حیدری مجد افزود: در نهج‌البلاغه حکمت ۷۳ حضرت (ع) به نکته اساسی در بخش تربیتی اشاره دارند که اگر قرار است دیگران را به معنویت و اخلاق دعوت کنیم، باید ابتدا این اخلاق و سلوک را در خود داشته باشیم.

به گفته وی، ویژگی‌های روحی مادر و همسر عامل بسیار مؤثری در تکمیل شخصیت فرزندان است و شایسته است که ابتدا مادر بر تقوا، رفتار و گفتار خود مدیریت و مراقبت داشته باشد و در عین حال که کلام نیکو در گفتار خود با فرزندان دارد، برای تأثیرگذاری بیشتر با رفتار خود آن‌ها را به اخلاق، تقوا و معنویت دعوت کند.

حضور والدین در مساجد

استاد حوزه و دانشگاه بر حضور والدین در اماکن معنوی و مساجد تأکید کرد و گفت: در گذشته، حضور والدین و خانواده در مساجد یک سنت بود که متأسفانه به علت مشکلات زمانه کم‌رنگ شده است. اگر والدین خود در مسجد حضور نداشته باشند، اصرار آن‌ها برای رفتن فرزندان به مسجد نتیجه چندانی نخواهد داشت. والدین می‌توانند فرزندان خود را از دوران کودکی و طفولیت به تدریج با خود همراه کنند.

همراهی فرزندان با والدین

حیدری مجد یادآور شد: همراهی فرزندان با والدین در رفتار، اخلاق، گفتار و احساس معنوی آن‌ها تأثیر بسزایی دارد و توجه به دختران نسبت به حجاب و پسران نسبت به غیرت دینی آن‌ها بسیار مهم است. متأسفانه در زمان ما این مهم با آسیب جدی مواجه شده است.

وی فضای مجازی را یکی از آسیب‌های پیش رو دانست و تأکید کرد: امروزه متأسفانه به علت شرایط جوی، تعطیلات، تلفن همراه و اینترنت در اختیار فرزندان قرار گرفته و فضای مجازی آن‌ها را به شدت از والدین و فضای معنوی جدا کرده است، تا جایی که رابطه بین مادر، پدر و فرزند ضعیف شده و این خود آسیب جدی است.

وی بر مدیریت در خانواده تأکید کرد و گفت: زمانی که مادر بیشترین اوقات مهم زندگی خود را با تلفن همراه می‌گذراند، نمی‌توان به فرزند گفت آن را کنار بگذارد. آنچه مادر باید در تربیت خود دقت کند، توجه به این نکته است که تلفن همراه ارتباط والدین با فرزندان را کم کرده و فرزندان را از فضای معنوی بسیار دور کرده است.

مراقبت فردی

وی به استناد حدیثی از امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام یادآور شد: با توجه به این آسیب اجتماعی به دلایل ذکر شده، والدین به عنوان اولین بخش تربیتی، ابتدا باید به تربیت خود توجه کنند و اولین و مهم‌ترین تلاش، مدیریت فردی است؛ چرا که مراقبت از خود در رفتار، گفتار و کردار مهم‌ترین اصل تربیتی در نظام سلوک اخلاقی است.

به گفته وی، با انجام این مهم، فرزندان می‌بینند که والدین از همه فرصت‌ها برای مناجات، خواندن قرآن، محبت به اعضای خانواده در ماه مبارک رمضان و طول سال استفاده می‌کنند و اجرای این روش تربیتی در خانواده و جامعه بسیار مؤثر و مهم است.

مسئول بسیج اساتید و نخبگان جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها و حوزه‌های علمیه قم با بیان اینکه چشم فرزندان مانند دوربین‌های دقیقی است، خواندن نماز، دعا و مناجات را برای خودسازی مهم دانست و افزود: والدین به ویژه مادر، باید در خانواده به مباحث معنوی توجه قلبی داشته باشند؛ چرا که روح و روان مادر مهم‌ترین عامل تأثیرگذار بر فرزند است.

حیدری مجد با اشاره به توجه فرزندان به مادر نسبت به میزان توجه به پدر در خانواده، یادآور شد: همان‌گونه که شادی و غم مادر در خانواده بر فرزندان تأثیر بسزایی دارد، حال معنوی، اخلاقی و… او نیز در خانواده تأثیر مهمی بر فرزندان دارد.

به گفته وی، روش الگویی یکی از روش‌های تأیید شده در نظام تعلیم و تربیت است و مادر می‌تواند سیره حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها را در رفتار، گفتار، اندیشه و… به عنوان الگو قرار دهد.

شبستان