لزوم بازنگری در مفهوم خانه‌داری

اگر چنین سوالی مطرح شود که وظیفه زن در خانه چیست، «خانه‌داری» اولین مفهمومی است که در فرهنگ کشورمان برای پاسخ به چنین سوالاتی ارائه می‌شود. با این وجود سوالات بسیاری پیرامون مفهوم خانه‌داری وجود دارد و این موضوع سبب شده است که در رابطه با این مفهوم بازنگری شود.

به گزارش جهان بانو، فاطمه داداشی فعال رسانه ایی در این باره توضیحاتی را ارائه کرد. این فعال رسانه فارغ التحصیل رشته فلسفه از دانشگاه علامه طباطبایی است، سابقه سالها کار در حوزه سبک زندگی در فضای مجازی را در کارنامه دارد و در زمینه سواد رسانه مشغول به تدریس است. داداشی در ۱۹ سالگی ازدواج کرده و یک دختر ۷ ساله دارد.

ایشان در رابطه با لزوم بازنگری در مفهوم خانه‌داری براساس تجربه زیسته خود بیان کرد: همه خانواده‌ها تعریف خاص خود را از خانه‌داری مطرح می‌کنند، با این وجود من تصور خیلی عینی از این موضوع نداشتم، چرا که من در خانواده ای پرجمعیت بودم و کمتر فرصت می‌شد کار خانه انجام دهم. آخرین فرزند خانواده بودم، خواهر و برادر بزرگتر داشتم و چندان در فعالیت خانه‌داری شریک نبودم.

داداشی افزود: با این وجود زمانی که ازدواج کردم، کارهای خانه را انجام می‌دادم، اما نه به شکل سنتی که مادرم همه امورات منزل را سفت و سخت انجام می‌داد. دلیل این مساله این بود که در اوایل ازدواجمان بنده دانشجو بودم و اغلب چند روز در هفته دانشگاه می‌رفتم و در صورتی که زمان کافی برای انجام کاری نداشتم، همسرم خودش می‌آمد و انجام می‌داد.

انجام کارهای خانه به‌صورت مشارکتی

وی با بیان اینکه می‌توان کارهای خانه را به صورت مشارکتی انجام داد، اضافه کرد: به نوعی در انجام امور منزل مشارکت داشتیم، همسرم کمک می‌کرد و تلاش می‌کنیم تا کارها را به صورت مشارکتی انجام دهیم. تعدادی از کارها را من انجام می‌دهم و برخی از کارها را نیز همسرم انجام می‌دهد. دلیل این تقسیم کار این است که بنده محصل هستم و شاغل نیز هستم. البته این طور نیست که وظایف یکدیگر را مشخص کرده باشیم، اما به طور کلی همکاری و همیاری داریم و به کمک یکدیگر به انجام امور منزل می‌پردازیم. در آن دسته از کارها که به نظافت و شست و شو مربوط می‌شود، نسبتا اشتراکی عمل می‌کنیم.

تصور عمومی از خانه داری

این فعال رسانه با بیان اینکه تصورات جامعه در خصوص امر خانه‌داری دارای مشکلاتی است، تصریح کرد: تصور اطرافیان و آشنایان و انتظارات آنها از خانم های خانه دار بسیار متفاوت است. اکثر افراد تصور می‌کنند به این دلیل که خانم شاغل نیست و یا درس نمی‌خواند، می‌بایست همه امور منزل را انجام دهد. شاید این توقع انتظار به جایی باشد، چرا که مرد از صبح تا شب بیرون از منزل و مشغول به کار است. در اینجا نیز انجام کار منزل وظیفه زن نیست، اما نوعی تعهد اخلاقی است که کارهای خانه را انجام دهد. با این وجود به نوعی نمی‌توان این موضوع را قبول کرد که آقایان این انتظار را داشته باشند که وضعیت خانه می‌بایست هر روز مرتب باشد، چرا که خانم‌ها هم برخی از روزها بنا به شرایط و روحیات خود ممکن است نتوانند کارهای خانه را انجام دهند.

داداشی تشریح کرد: در نگاه سنتی به خانه‌داری این آسیب وجود دارد که زن می‌بایست همه امور منزل را انجام دهد و آسیب آن، فشاری است که به خانم وارد می‌شود. اگر زنی در مقاطعی نتواند به خواست خود و با میل و اشتیاق به انجام کارهای خانه بپردازد و صرفا از روی اجبار این کار را انجام دهد، به دلیل نگاه و فشار اجبارآمیزی که از بیرون روی خانم است، بی انرژی و بی نشاط می‌شود و این مساله خودش را به مرور در زندگی نشان می‌دهد. زنی که از صبح بی وقفه مشغول انجام امور منزل است، هنگامی که شب همسرش به خانه بر می‌گردد، دیگر ممکن نیست که نشاط و انرژی کافی را داشته باشد تا به اسقبال همسرش برود و بتواند همسر و فرزندانش را تامین عاطفی کند.

عرف غلط خانواده ایرانی

وی به عرف‌های غلط موجود در جامعه اشاره کرد و گفت: متاسفانه یک عرف و باور غلط در میان خانواده های ایرانی وجود دارد که می‌بایست خانه همیشه و در همه حال کاملا تمیز باشد و هیچ نقطه بهم ریختگی نداشته باشد و این باور حتی در مورد خانواده ای که به تازگی بچه‌دار شده اند هم صدق می‌کند. لازم است که این فرهنگ در جامعه پذیرفته شود که خانه‌ بدون کودک با خانه‌ای که در آن کودک وجود دارد، متفاوت است. هم‌چنین پدرهایی که دارای فرزندان کوچک هستند، نباید انتظار داشته‌باشند که خانه همیشه تمیز باشند و حتی غذا به موقع صرف شود. این حرف را به این فرض می‌گویم که خانم مشغول به تحصیل و یا شاغل نباشد. به دلیل اینکه بخش اعظمی از زمان مادر برای کودک صرف می‌شود، طبیعتا نمی‌توان انتظار داشت امور منزل مانند گذشته رتق و فتق شود.

لزوم بازنگری در مفهوم خانه داری

خانم داداشی با بیان اینکه لازم است تا در مفهوم خانه‌داری بازنگری صورت گیرد، تاکید کرد: ما باور داریم که بانوان مدیر داخلی خانه هستند. مدیر خانه به این معنی نیست که زن وظیفه‌ دارد که همه امور منزل را تمام و کمال انجام دهد. همان‌طور که در این راستا حدیث داریم: المرا الریحانه و لیست بقهرمانه. رهبر معظم انقلاب واژه قهرمان را این گونه تعبیر می‌کنند که زن در منزل خدمتگزار کسی نیست و قرار نیست الزاما همه امور خانه و اهالی خانه را انجام دهد و به عبارتی کارگر اهل خانه باشد، بلکه زن مدیر خانه است.

داداشی خاطر نشان کرد: این مدیر بر مبنای مدیریت خود تشخیص می‌دهد که من باید الان کارها را انجام بدهم و غذا درست کنم. در شرایطی مدیریت من اقتضا می‌کند که برای بخشی از کارهای منزل از کمک کارگر استفاده کنم. چنین کاری، خدشه‌ای به مدیریت خانه و کار خانه‌داری وارد نمی‌کند. اتفاقا جزء ترفندهای مدیر است که بتواند تشخیص دهد چه زمانی باید به انجام امور منزل بپردازد. اگر برای من نشاط خانواده مهم است، باید برای یک سری کارهای خانه کارگر بگیرم. زنی که برایش استحکام خانواده و نشاط آن اهمیت دارد، قرار نیست همه انرژی خود را صرف انجام تمام و کمال امور منزل کند.

وی اضافه کرد: زن باید تشخیص دهد که فضای خانه با وجود شرایطی همچون تحصیل و فرزندداری وی، چگونه باید مدیریت شود؟ آیا باید مدیریت را محدود به مسائل خاصی دانست که همه چیز باید مرتب و سرجای خودش باشد یا نه، اولویت‌بندی کرد که اول به همسر و فرزندانمان توجه کنیم و به تامین نیازهای عاطفی آنها بپردازیم و در کنار رسیدگی به این امور بقیه کارها را هم انجام دهیم؟ ذکر این نکته ضروری است که مدیریت کارها و اموری که بر تامین عاطفی خانواده اثرگذار است، امری ضروری است.

الگوهای متکثر مدیریت خانه

این بانوی فعال رسانه ای تصریح کرد: ارائه یک الگوی واحد از خانه‌داری نه تنها درست نیست، که اشتباه نیز هست. این کار بسیار اشتباه است که چنین الگویی را تعریف کرد و سپس انجام آن را برای همه توصیه کرد، چرا که شرایط خانوادگی افراد بسیار متفاوت است، میزان درآمد، تعداد بچه‌ها و شرایط دیگر برای هر فردی متفاوت است و نمی‌توان یک الگوی واحد از خانه‌داری برای همه افراد تعریف کرد.