لباس بی هویت؛ مد غربی جای فرهنگ پوشاک ایرانی را تنگ کرده است

در جهانی که هر روز بیش از پیش شاهد هجوم سبک‌های زندگی غربی از طریق رسانه‌ها، مد و تبلیغات هستیم، ضرورت بازتعریف و تبیین نقش حجاب و عفاف به عنوان عنصری هویتی و فرهنگی بیش از پیش احساس می‌شود. حجاب در آموزه‌های اسلامی، تنها یک پوشش فیزیکی نیست، بلکه بازتابی از یک جهان‌بینی توحیدی و نگاه کرامت‌محور به انسان است.

در واقع پوشش متین و رفتار عفیفانه دو روی یک سکه هستند که از زن و مرد مسلمان، انسانی وارسته و مسئول می‌سازند. در این میان، حجاب زنان نه به معنای محدودیت، بلکه ابزاری برای حفظ حرمت، آرامش روانی جامعه، جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی و حفظ مرزهای اخلاقی در فضای عمومی به شمار می‌رود.

تهاجم فرهنگی و جنگ نرم؛ میدان نبرد بی‌صدا

سال‌هاست از حجاب به عنوان محدودکننده زنان در جامعه و فعالیت‌های روزمره یاد می‌شود، در حالی که اگر فرهنگ عفاف و حجاب به درستی معرفی و اجرا شود، نه تنها تضاد و چالشی با آزادی ندارد بلکه نوعی آزادی درونی و استقلال از نگاه ابزاری به انسان را نیز رقم می‌زند.

دشمنان انقلاب اسلامی از سال‌ها پیش، پس از ناکامی در جنگ سخت با مردم ایران و ناامیدی از آن، دریافته‌اند که برای شکست هویت ملی و دینی مردم ایران باید ابتدا ارزش‌های فرهنگی آنان را هدف قرار دهند. یکی از اصلی‌ترین ابزارهای این جنگ نرم، تغییر ذائقه فرهنگی مردم در زمینه پوشش و سبک زندگی است.

از شبکه‌های ماهواره‌ای تا شبکه‌های اجتماعی، از تبلیغات بی‌پایه تا پلتفرم‌های مد و فشن، هجمه‌ای سازمان‌یافته برای ترویج بی‌هویتی فرهنگی و مدگرایی بدون مرز به راه افتاده است. در چنین شرایطی، اگر جامعه به سادگی از فرهنگ پوشش اصیل ایرانی و اسلامی فاصله بگیرد و مصرف‌کننده صرف مدهای غربی شود، در واقع سنگر فرهنگی خود را تسلیم کرده است.

خبرنگار تسنیم از کرج به میان مردم رفته و نظرات آنها را در این زمینه جویا شده است. خانم محمودآبادی، حدوداً ۳۵ ساله که خود را فرهنگی و معلم معرفی می‌کند، در پاسخ به سؤال خبرنگار تسنیم درباره اهمیت عفاف و حجاب در جامعه اظهار می‌کند: «برخلاف تصور عموم جامعه، حجاب نه تنها پوششی امن بلکه یک سبک زندگی است.»

وی ادامه می‌دهد: «حجاب فقط مختص زنان نیست بلکه آقایان نیز باید به این مهم توجه داشته باشند. به نظر من حجاب درون است که حجاب بیرون را در پی دارد. جامعه‌ای که زن و مرد در آن نگاهی پاک داشته باشند، مردم آن پوشش‌های مناسبی را برای خود انتخاب می‌کنند و این گونه خانواده‌ها امن‌تر، سالم‌تر و با آرامش بیشتر در کنار هم زندگی می‌کنند.»

آرزو، دختر محجبه، جوان و دانشجویی که در حال تماشای ویترین لباس‌فروشی‌های خیابان طالقانی است، در خصوص رابطه حجاب و طراحی لباس توضیح می‌دهد: «به نظر من این دو مقوله بسیار به هم ربط دارند. من محجبه هستم اما دوست دارم شیک، خوش‌لباس و خلاق باشم، دلم نمی‌خواهد هنوز هم لباسی با مد و طراحی ۱۵ سال پیش، ساده و رسمی بپوشم.»

او بیان می‌کند: «اما متأسفانه امروزه طراحان ما یا از این سوی بام می‌افتند یا از آن سو. من اگر بخواهم لباسی را به عنوان پوشش مناسب در محل کار یا حتی در اجتماع خریداری کنم واقعاً نمی‌توانم. یا باید به مدل‌های سنتی و قدیمی روی بیاورم یا باید به همین مدل‌های جدید غربی قانع باشم که نه شیک هستند و نه مناسب بیرون از منزل و اجتماع.»

لباس؛ زبان بی‌کلام فرهنگ

عاطفه علمی انواری، کارشناس ارشد روانشناسی، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم از کرج می‌گوید: «لباس تنها پوششی برای بدن نیست؛ بلکه نماد هویت، باور و جهان‌بینی انسان‌هاست. فرهنگ هر جامعه‌ای را می‌توان از طریق پوشش مردمانش شناخت. در گذشته، لباس‌های سنتی ایرانی ترکیبی از حیا، وقار و زیبایی هنری بود؛ لباس‌هایی که با رنگ‌های متنوع، دوخت‌های هنرمندانه و الهام‌گرفته از طبیعت و دین، بیانگر تمدنی غنی و عمیق بودند.»

وی ادامه می‌دهد: «امروزه با غلبه پوشاک وارداتی، مخصوصاً مدل‌های بی‌ارتباط با فرهنگ ما، بخش بزرگی از این هویت در خطر فراموشی قرار گرفته است. اینجاست که ضرورت بازگشت به لباس‌هایی با طراحی ایرانی-اسلامی و البته با قیمت‌های مناسب، بیش از هر زمان دیگری مطرح می‌شود که قطعاً مسئولان باید در این زمینه تدابیر لازم و به جایی را اتخاذ کنند.»

نجمه چگینی، مسئول سازمان بسیج جامعه زنان سپاه استان البرز، نیز اظهار می‌کند: «هنوز در تولید پوشاک به جایگاه مطلوب نرسیده‌ایم. رهبر معظم انقلاب تأکید دارند که می‌توان زن بود، عفیف بود، محجبه و شریف بود و در عین حال در متن و مرکز بود، اما ما پوشاکی متناسب با یک زن مؤمن انقلابی نداریم و باید زمینه تولید پوشاک مناسب برای حضور زنان در جامعه فراهم شود.»

سردار شهید مجتبی کرمی، جانشین فرمانده سپاه استان البرز، در آیین اختتامیه جشنواره فرهنگی هنری فردخت که با هدف جریان‌سازی مد لباس مطابق گفتمان انقلاب اسلامی و تولید پوشاک عفیفانه برگزار شد، بیان کرد: «تهاجم فرهنگی از سوی استکبار جهانی به کشورهای اسلامی خصوصاً در زمینه پوشاک نیازمند توجه و واکنش همه اقشار جامعه به‌ویژه اصناف است تا زمینه تولید پوشاک مناسب و در شأن جامعه ایرانی، اسلامی و بانوی مسلمان فراهم شود.»

وی همچنین تأکید کرد: «تسهیل در خرید لباس مناسب زنان از نظر مکان و قیمت می‌تواند بانوان ما را به تهیه این نوع البسه تشویق کند. زنان و دختران باید بتوانند به سادگی به فروشگاه‌های پوشاک ایرانی اسلامی دسترسی داشته باشند و لباس‌هایی با طرح‌های جدید و درخور شأن خود با قیمت مناسب را بیابند.»

جانشین فرمانده سپاه البرز افزود: «جنگ امروز دشمنان تنها نظامی نیست بلکه تهاجم فرهنگی به ویژه در حوزه پوشاک است. ایران، مهد فرهنگ و تمدن است و دشمن به دنبال قداست‌زدایی از این سرمایه‌های اصیل و حیا و حجاب است. حیا، حجاب و عفاف فقط مختص زنان نیست و شامل مردان نیز می‌شود. نباید اجازه داد دشمن از خطوط قرمز، حریم‌ها و حرمت‌های ما عبور کند و برای او زمینه‌سازی شود.»

عاطفه علمی انواری با اشاره به وظیفه نهادهای فرهنگی گفت: «حمایت از طراحان و تولیدکنندگان پوشاک ایرانی اسلامی ضروری است. ذات انسان زیبایی را دوست دارد و تولیدات باید از نظر کمیت، کیفیت و زیبایی به سمت و سویی برود که ذائقه جوانان را تغییر داده و به فرهنگ اصیل ایرانی-اسلامی سوق دهد.»

وی ادامه داد: «اتحاد و انسجام مردم در مقابل هجمه‌های دشمن اهمیت دارد. لباس‌هایی که با فرهنگ ما همخوانی ندارند به سادگی در کنار خیابان به فروش می‌رسند اما پوشاک ایرانی اسلامی معمولاً در مکان‌هایی کمتر در معرض دید قرار دارند و این موضوع اشتیاق خریداران را کاهش می‌دهد.»

ضرورت دارد که تدابیری اندیشیده شود تا فروشگاه‌های پوشاک عفاف و حجاب در نقاط پرتردد و قابل دسترس ایجاد شود تا همه اقشار مردم بتوانند لباس مناسب شرایط کاری و اجتماعی خود را تهیه کنند.

برخورداری، معاون اتحادیه تولیدکنندگان پوشاک کرج، نیز عنوان کرد: «سالانه طراحی‌های زیادی توسط طراحان لباس در کشور انجام می‌شود که برخی قابلیت تولید انبوه دارند و باید از این ظرفیت‌ها استفاده شود. استان البرز به عنوان قطب تولید پوشاک و با نیروی انسانی جویای کار، می‌تواند در توسعه این صنعت و کسب‌وکارها نقش مؤثری داشته باشد.»

وی افزود: «برپایی نمایشگاه‌های پوشاک و حضور طراحان و تولیدکنندگان در آن، معرفی مدل‌ها و متدهای مختلف و اتصال طراحان به تولیدکنندگان را تسهیل می‌کند.»

طراحان لباس؛ طلایه‌داران جبهه فرهنگی

طراحان لباس سربازان خط مقدم جبهه فرهنگی هستند که می‌توانند با الهام از میراث فرهنگی و دینی کشور، لباس‌هایی طراحی کنند که هم پاسخگوی نیازهای زیبایی‌شناسانه نسل جوان باشد و هم در چارچوب ارزش‌های اسلامی و ملی قرار گیرد

این طراحی‌ها باید جذاب، کاربردی، متنوع و متناسب با سنین مختلف و شرایط اقلیمی کشور باشند. باید با عمل نشان داد که حجاب مانع زیبایی نیست بلکه جلوه‌گاه ظرافت و هنر ایرانی است.

طراحان موفق قادرند ذهن جامعه را از الگوهای غرب‌زده دور کنند و به سمت الگوهای بومی سوق دهند، اما این مهم تنها با حمایت نهادهای فرهنگی، رسانه‌ها و سیاست‌گذاران حوزه پوشاک ممکن است.

برای جریان‌سازی پوشش ایرانی-اسلامی باید زیرساخت‌های تولید، پخش و تبلیغ تقویت شود. حمایت مالی و تسهیلاتی از تولیدکنندگان داخلی، اختصاص فضاهای نمایشگاهی و فروشگاهی، ترویج برندهای داخلی از طریق رسانه‌های ملی، آموزش تخصصی طراحان جوان و برپایی جشنواره‌ها و رقابت‌های هنری در موضوع پوشش و عفاف از راهکارهای مؤثر هستند.

وقتی لباس‌های ایرانی و اسلامی با مدل‌های زیبا، جذاب و قیمت مناسب وارد تولید انبوه، تبلیغ گسترده و مصرف عمومی شوند، به تدریج به مد اجتماعی مقبول و محبوب تبدیل می‌شوند و می‌توان امیدوار بود از وضعیت نامطلوب پوشش در برخی اقشار جامعه فاصله بگیریم

در نهایت باید حجاب و عفاف را با هنر، زیبایی، منطق و بهره‌گیری از الگوهای بومی در دل جامعه جای داد تا پیروزی فرهنگی حاصل شود.

خبرگزاری تسنیم