در یادداشتی لایحه اصلاح قانون مهریه بررسی شد؛

لایحه اصلاح قانون مهریه؛ حلال مشکلات حوزه خانواده یا باری مضاعف بر دوش زنان؟

در لایحه‌ای که در مجلس مورد بررسی قرار گرفته، سقف مهریه از ۱۱۰ سکه به ۱۴ سکه کاهش پیدا کرده و قرار است زندان برای افراد ناتوان در پرداخت مهریه حذف شود و پابند الکترونیکی جایگزین آن شود.

قانون اصلاح مهریه چند سالی است که در مجلس مطرح شده و اظهار نظرهای پیرامون آن، واکنش مخالفان و موافقان را بر انگیخته است، اما هیچ‌یک از این طرح‌ها نتوانسته تبدیل به قانون شود و قابلیت اجرایی پیدا کند، تا اینکه طرح اصلاح قانون محکومیت‌های مالی و احکام مربوط به مهریه در هفته جاری در دستور کار صحن علنی مجلس قرار گرفت.

براساس اظهارات عثمان سالاری، دبیر کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، در این لایحه سقف مهریه از ۱۱۰ سکه به ۱۴ سکه کاهش پیدا خواهد کرد و اگر فرد قادر به پرداخت مهریه بیش از ۱۴ سکه نباشد، مجازات حبس حذف شده و فرد مشمول پابند الکترونیک می‌شود، اما مهریه کمتر از ۱۴ سکه همچنان مشمول مجازات حبس خواهد بود.

طراحان این لایحه هدف از طرح آن را هدف کاهش تعداد زندانیان مهریه و استحکام نهاد خانواده مطرح کرده‌اند. طبق اعلام رئیس هیئت امنای ستاد دیه کشور، در سال گذشته ۱۹۱۰ نفر بدهکار مهریه در زندان‌های سراسر کشور وجود داشته‌اند.

با فراکسیون زنان در مورد لایحه همکاری نشده است

فاطمه محمدبیگی، رئیس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در واکنش به این لایحه گفت: «در حال حاضر محکومان زیادی به دلیل مهریه در زندان هستند. همین موضوع باعث استحکام خانواده را با آسیب مواجه کرده است و متأسفانه شاهد افزایش آمار طلاق در جامعه هستیم. بنابراین ما با تغییر قوانین محکومیت‌های مالی و همچنین قوانین مهریه موافق هستیم.»

رئیس فراکسیون زنان با بیان اینکه بحث کاهش زندانیان مهریه نباید باعث شود حقوق زن به‌عنوان مادر یا همسر آسیب ببیند، تصریح کرد: «آنچه که فراکسیون زنان و خانواده در جلسات تأکید می‌کند، رعایت حقوق متقابل اعضای خانواده نسبت به یکدیگر و رعایت حقوق همسری و مهریه زن و حق نفقه در این خصوص است».

محمدبیگی در ادامه گفت: «به هر حال در اسلام قوانین مترقی بسیاری وجود دارد که در استحکام خانواده و نظام اقتصادی نقش دارند. در حقیقت قوانین اسلام باعث شده میزان جذب افراد غیرمسلمان به دین اسلام در کشورهای اروپایی هم افزایش داشته باشد. یکی از دلایل مسلمان شدن زنان، همین قوانین نفقه و مهریه در کشور ما است که در صورت اجرای درست، حقوق زنان در حوزه نفقه و مهریه استیفا می‌شود.»

وی افزود: «این طرح در کمیسیون حقوقی قضایی مجلس مورد بررسی قرار گرفته و اصلاً نظرات فراکسیون زنان در آن لحاظ نشده است. اینکه زندان کم شود و محکومان مالی هم به سرعت بتوانند دین خود را ادا کنند بد نیست، اما نکته‌ای که وجود دارد، اشکالاتی است که مطرح کردیم و تقاضا کردیم که این طرح به کمیسیون برگردد و اصلاح شود.

خواسته ما این است که این قانون در نشست رسمی فراکسیون با حضور کارشناسان مورد بررسی اعضا قرار گیرد و سپس به کمیسیون حقوق قضایی ارجاع شود. متأسفانه تغییر سقف مهریه از ۱۱۰ سکه به ۱۴ سکه باعث شده در این بازه زمانی محدود، شاهد افزایش چشمگیر مراجعه مردم برای دریافت مهریه باشیم! یعنی افراد از ترس اینکه نتوانند مهریه‌شان را دریافت کنند، آن را به اجرا گذاشته‌اند و با افزایش مراجعان مواجه هستیم. با توجه به چنین مسائلی، باید فضای اجتماعی جامعه مدیریت شود و قبل از بررسی‌ها، در رسانه‌ها مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد و در مورد آن گفت‌وگو شود.»

با توجه به اظهارات منتقدان، این تغییرات در این لایحه در حالی رخ داده است که کاهش سقف مهریه و حذف زندان، توازن در نظام حقوقی خانواده را بر هم زده و نمی‌تواند اختلافات بین زوجین را به طور ریشه‌ای حل کند.

مهریه در نگاه اسلام بخششی است که از جانب مرد به زن صورت می‌گیرد و روش تعیین مطلوب آن این است که در همان ابتدای ازدواج پرداخت شده و به صورتی تعیین شود که با توانایی اقتصادی مرد و وضعیت شغلی او همخوانی داشته باشد.

پیشینه قانون اصلاح مهریه

گفتنی است که از سال ۱۳۹۹ و با مطرح شدن طرح «اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت‌‌های مالی و مهریه» یا قانون «مالیات بر مهریه» نمایندگان مجلس تصمیم گرفتند تا با تصویب این قانون، به مشکلات مزبور پایان دهند. همچنین در مجلس یازدهم، خبر تعیین سقف برای مهریه از ۱۱۰ سکه به ۱۴ سکه در جامعه منتشر شد. این طرح در کمیسیون حقوقی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و در نوبت صحن هم قرار گرفت، اما به دلیل اینکه در ماه‌های پایانی مجلس یازدهم مطرح شد، نمایندگان مجال رسیدگی به آن را پیدا نکردند و طرح اصلاح قانون مهریه ناتمام ماند تا در دوره دوازدهم دوباره مطرح شد.

زهرا سادات حسینی