لایحه‌ای علیه آزادی؛ ممنوعیت حجاب در ورزش فرانسه

«سالیماتا سیلا» قرار بود تیمش را در زمین بسکتبال رهبری کند، همان‌طور که بارها پیش از این انجام داده بود. صبح آن روز یکشنبه، او و هم‌تیمی‌هایش در یک سفر سه‌ساعته با اتوبوس از حومه پاریس به باشگاه رقیب در شمال فرانسه رفتند. آنها لباس‌های ورزشی خود را تغییر دادند و سیلا، کاپیتان تیم، آماده بود. اما لحظاتی قبل از شروع مسابقه، به او اطلاع دادند که نمی‌تواند در بازی شرکت کند. دلیل؟ روسری‌اش.

تبعیض‌آمیز، اسلام‌هراسانه و نقض حاکمیت قانون

بیش از دو سال بعد، سیلا هنوز از رقابت در فدراسیون بسکتبال فرانسه محروم است. این بازیکن ۲۷ساله که در نوک دفاع بازی می‌کرد، جزو هزاران زن جوان مسلمان در فرانسه است که به دلیل ممنوعیت پوشیدن لباس‌هایی با اهمیت مذهبی یا سیاسی، از ورزش‌های رقابتی کنار گذاشته شده‌اند. منتقدان می‌گویند این قوانین به طور نامتناسبی ورزشکاران مسلمان محجبه را هدف قرار می‌دهد.

در حال حاضر، یک لایحه جنجالی که مورد حمایت سیاستمداران راست‌گراست، پوشیدن روسری را در تمام مسابقات ورزشی ممنوع می‌کند و اولین مانع قانونی خود را در سنا پشت سر گذاشته است. اگر این لایحه در مجلس عوام تصویب شود، آنچه تاکنون فدراسیون‌های ورزشی به طور جداگانه درباره‌اش تصمیم می‌گرفتند، به قانون تبدیل خواهد شد. حامیان می‌گویند این قانون پیشنهادی، گام ضروری برای حفاظت از سکولاریسم – ستون جمهوری فرانسه – است. مخالفان آن را تبعیض‌آمیز، اسلام‌هراسانه و نقض حاکمیت قانون و مفهوم سکولاریسم می‌دانند.

ما انتخاب کردیم که مسلمان باشیم

سیلا به «آسوشیتدپرس» گفت: «آنها واقعاً چه می‌خواهند به ما بگویند؟ آیا فکر می‌کنند به خاطر پوشیدن روسری به ما ظلم شده است؟ اما در نهایت، آنها به ما ظلم می‌کنند، زیرا ما را از زمین‌های بسکتبال محروم کرده‌اند. ما انتخاب کردیم که مسلمان باشیم. تحت هیچ شرایطی نباید به من بگویید چه بپوشم یا چه نپوشم.»

در ژانویه ۲۰۲۳، به او گفته شد که اگر می‌خواهد در لیگ ملی ۳ مقابل باشگاه رقیب، اسکودین، بازی کند، باید روسری خود را بردارد. سیلا با استناد به اعتقاد شخصی و این واقعیت که حجاب ورزشی او به طور رسمی تأیید شده و برای استفاده در مسابقات مناسب شناخته شده است، از این کار خودداری کرد. در آن زمان بود که متوجه شد قوانین فدراسیون بسکتبال هرگونه پوشش سر را به دلیل نامناسب بودن برای بازی ممنوع کرده است که برخلاف قوانین فدراسیون بین‌المللی بسکتبال است.

سیلا گفت: «واقعاً شوکه شدم. به داور گفتم که از ابتدای فصل ۸ بازی با روسری انجام داده‌ام و هیچ‌کس من را منع نکرده است. او گفت: «متأسفم، قوانین این‌گونه‌اند.» فدراسیون فرانسه توضیحی درباره ممنوعیت حجاب در مسابقات به «آسوشیتدپرس» نداد. سیلا که امسال برای زیارت به مکه رفته بود، دیگر در باشگاه سابقش بازی نمی‌کند. او همچنان مجری بازی‌های خارج از حوزه اختیارات فدراسیون است و مسابقات ماهانه‌ای در پاریس و حومه آن برگزار می‌کند که برای زنان بسکتبالیست با حجاب یا بدون حجاب آزاد است.

هدف این قانون حذف همه زنان مسلمان است

تاکنون، فدراسیون‌های ورزشی در تصمیم‌گیری درباره حجاب آزاد بوده‌اند. اما یکی از ورزش‌های غالب این کشور، فوتبال، تصمیم به ممنوعیت حجاب گرفته است. هنوز تاریخی برای بحث در مورد این لایحه در پارلمان تعیین نشده است.

گروهی از بازیکنان فوتبال محجبه که به نام «Hijabeuses» شناخته می‌شوند و علیه این ممنوعیت مبارزه می‌کنند، می‌گویند این لایحه جدید به طور ناعادلانه‌ای زنان مسلمان را مجبور می‌کند که بین پوشیدن روسری یا ورزش یکی را انتخاب کنند.

پس از آنکه دادگاه عالی فرانسه در سال ۲۰۲۳ حکم داد که فدراسیون فوتبال می‌تواند پوشیدن روسری را در مسابقات ممنوع کند، گروه «Hijabeuses» شکایتی را علیه فرانسه به دادگاه حقوق بشر اروپا ارائه کرد و از نقض آزادی مذهب خود گفتند.

نیکولا کادن، دبیرکل سابق نهاد «رصدخانه لائیسیته» که اکنون منحل شده، نهادی غیرحزبی که پیش از این به دولت فرانسه مشاوره می‌داد، می‌گوید اصول سکولاریسم فرانسوی نمی‌تواند برای توجیه ممنوعیت حجاب به کار رود. سکولار بودن دولت ارتباطی به قضاوت درباره نمادهای مذهبی ندارد. این موضوع به آن مربوط نیست. دولت با نمادهای مذهبی کاری ندارد و فقط آنها را برای کسانی که نماینده ادارات دولتی هستند، ممنوع می‌کند. هدف این قانون حذف همه این زنان جوان است.»

فرانسه در این ممنوعیت تنهاست

عفو بین‌الملل اعلام کرد که این لایحه جدید، زنان و دختران مسلمان را با محروم کردن آنها از مسابقات ورزشی در صورت پوشیدن روسری یا سایر پوشش‌های مذهبی، هدف قرار می‌دهد. پیش از بازی‌های المپیک ۲۰۲۴، عفو بین‌الملل تحقیقاتی را منتشر کرد که به بررسی قوانین در ۳۸ کشور اروپایی پرداخته و دریافته بود که فرانسه تنها کشوری است که پوشش سر مذهبی را در ورزش ممنوع کرده است. کادن گفت: «اگر این قانون تصویب شود، فرانسه تنها دموکراسی در جهان خواهد بود که هرگونه پوشش سر یا متعلقات مذهبی را در ورزش ممنوع می‌کند.»

شهروند