فریز تخمک برای همه نیست

در دهه‌های اخیر، سن ازدواج در ایران افزایش پیدا کرده است؛ تغییرات اجتماعی و فرهنگی باعث شده بسیاری از زنان در دهه‌های سوم و چهارم زندگی خود همچنان به ازدواج و فرزندآوری را به تأخیر بیندازند؛ این تغییرات فرهنگی و اجتماعی همراه با مشکلات اقتصادی، باعث شده که بعضی از زنان برای حفظ گزینه‌های باروری خود در آینده، از فناوری‌های جدید مانند فریز تخمک استفاده کنند.

فریز این امکان را در اختیار زنان قرار می‌دهد که تخمک‌های خود را در سنین جوانی ذخیره کنند و در صورتی که در سنین بالاتر اقدام به ازدواج و فرزندآوری کردند، از تخمک‌های فریزشده برای فرزندآوری استفاده کنند. این روند، با مشکلاتی مانند هزینه‌های زیاد و عدم پوشش بیمه‌ای مناسب مواجه بوده اما اخیراً این مشکلات در برنامه هفتم توسعه در نظر گرفته شده و راهکارهایی برای آن در نظر مشخص شده است.

پوشش بیمه‌ای فریز تخمک

طبق ماده ۸۱ قانون برنامه هفتم توسعه «در راستای اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با همکاری دبیرخانه ستاد ملی جمعیت، جهاد دانشگاهی، معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری مکلف شده است ظرف سه‌ماه از لازم‌الاجرا شدن این قانون، برنامه ساماندهی روش‌های جایگزین نوین در حوزه ناباروری ازجمله رحم اجاره‌ای و انجماد تخمک، ساماندهی مراکز ارائه‌دهنده این خدمات پس از کسب نظر از مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه و رعایت آن در جهات فقهی مطابق نظر ولی فقیه در سقف بودجه سنواتی (منابع قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت) و تمهیدات قانونی جهت پوشش بیمه پایه را به‌عمل آورده و به‌تصویب هیئت وزیران برساند.»

همچنین در این ماده قانونی تاکید شده است که «امکان انجماد تخمک و بهره‌مندی از بیمه پایه مربوط به آن، شامل دختران مجرد بالای ۳۰ سال نیز می‌شود.»

نگرانی از مُد شدن فریز تخمک

با این وجود، پزشکان نگرانی‌هایی دارند مبنی بر این که پوشش بیمه‌ای فریز تخمک، بدون اعمال محدودیت، باعث می‌شود بسیاری از زنان با استفاده از این روش، بارداری خود را بدون دلایل علمی لازم، به تأخیر بیندازند و این موضوع در کشور به یک نوع مُد تبدیل شود و کشور که در آستانه پیری جمعیت قرار دارد، در سیاه‌چاله جمعیتی گرفتار شود.

فریز تخمک به همه زنان توصیه می‌شود؟

دکتر مهناز اشرفی، فلوشیپ ناباروری بیمارستان اکبرآبادی در مورد انجماد تخمک گفت:‌ در موارد اضطراری، یعنی برای زنانی که بیشتر از ۳۵ سال دارند و نگران از دست دادن تخمک‌های خود هستند، ممکن است به فریز تخمک نیاز باشد. این روش به زنان کمک می‌کند تا در صورت تأخیر در ازدواج یا مشکلات دیگر، همچنان امکان بارداری را در آینده حفظ کنند. با این وجود، باید به این موضوع توجه کرد که هر نوع دستکاری در تخمک، از جمله فریز کردن آن‌ها، ممکن است خطراتی برای فرزند آینده به وجود آورد، در نتیجه فریز تخمک به همه افراد ازجمله زنانی که هیچ مشکلی برای ازدواج و فرزندآوری ندارند، توصیه نمی‌شود.

وی افزود: پوشش بیمه‌ای انجماد تخمک باید طبق اصول علمی صورت گیرد؛ در غیر این صورت ممکن است به مُد تبدیل شود و زنان طبق میل خود و بدون داشتن هیچ مشکلی، زمان طلایی باروری را به تأخیر بیندازند با این استدلال که چند تخمک یا جنین فریز شده در بیمارستان‌ها دارند.

چه افرادی واجد شرایط فریز تخمک هستند؟

وی با اشاره به افراد واجد شرایط برای فریز تخمک خاطرنشان کرد: مشکلات مربوط به تخمدان‌ها، انجام شیمی درمانی، مبتلا بودن به بیماری‌های مرتبط با سیستم ایمنی و بیماری‌هایی مانند اندومتریوز از جمله مواردی است که ممکن است فرد را به فریز تخمک نیازمند کند؛ البته در صورت ابتلای فرد به این بیماری‌ها باید قبل از انجماد تخمک مشاوره‌های علمی لازم را از پزشک متخصص دریافت کند.

یک راه حل برای استاندارد بودن پوشش بیمه‌ای فریز تخمک

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در مورد راهکار پیشگیری از استفاده بیش از حد جامعه از این روش باروری تصریح کرد: در حال حاضر فریز تخمک تحت پوشش بیمه قرار نگرفته اما در صورتی که این روش باروری بیمه شود؛ یکی از راهکارها این است که در موارد خاصی که به فریز تخمک نیاز است، کمیسیون ایجاد شود و این موضوع را مورد تأیید قرار دهد چراکه به طور کلی بیمه‌شدن این خدمات برای افراد دارای مشکلات، می‌تواند بسیار موثر باشد.

سپهر