فرزندآوری یا پیشرفت شغلی؟ انتخاب اجباری زنان در سرمایه داری مدرن

در بسیاری از جوامع و بالاخص زنان آمریکایی با یک فشار مضاعفی در انتخاب بین شغل و مادری روبه‌رو هستند و برای موفقیت شغلی یا کسب درآمد برابر با مردان، اغلب مجبورند بین حرفه و خانواده یکی را انتخاب کنند. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که کم‌فرزندی در جامعه امریکا در واقع یک «انتخاب آزاد» نیست، بلکه واکنشی است به ساختارهای اقتصادی و اجتماعی‌ای که مادران شاغل را مجازات می‌کند. سیستم سرمایه‌داری مدرن که وعده تعادل بین کار و زندگی را می‌دهد، در عمل زنان را وادار می‌کند تا آرزوهای خانوادگی خود را فدای موفقیت اقتصادی کنند.

نظام سرمایه‌داری امروز خود را نماد کارایی و رشد اقتصادی می‌داند، اما واقعیت این است که محدودیت‌ها و نابرابری‌های زیادی ایجاد کرده است. در سیستمی که سود و بهره‌وری معیار اصلی موفقیت است، نیازهای اساسی و زندگی واقعی انسان‌ها اغلب نادیده گرفته می‌شوند. این فشار به ویژه بر زنان بیشتر است و باعث می‌شود زندگی شخصی و خانوادگی آنها قربانی اهداف اقتصادی شود.

نمونه بارز این مشکل، تجربه زنان در محیط کار است. در چشم بسیاری از شرکت‌ها، مادری هنوز هم یک «مانع» برای بهره‌وری محسوب می‌شود، نه یک تجربه انسانی ارزشمند. زنان آمریکایی اغلب مجبورند بین شغل و زندگی خانوادگی یکی را انتخاب کنند؛ وضعیتی که به نفع شرکت‌ها و اقتصاد کوتاه‌مدت است.  کاهش شکاف دستمزد زنان، اگر با محدود کردن تجربه مادری همراه باشد، نشانه‌ای از فشارها و محدودیت‌های سیستم سرمایه‌داری است، نه موفقیت واقعی.

شعارهای رسانه‌ای در آمریکا درباره برابری و آزادی انتخاب پرطمطراق است، اما واقعیت روزمره چیز دیگری نشان می‌دهد: ساعت‌های طولانی کار، سیاست‌های حمایتی ناکافی و ساختارهای کاری خشک زنان را در دو راهی سختی قرار می‌دهد. اگر زنان مسیر حرفه‌ای را انتخاب کنند، از تجربه مادر شدن و زندگی خانوادگی غنی محروم می‌شوند و اگر مسیر مادر شدن را در اولویت قرار دهند، با محدودیت‌های شغلی و کاهش درآمد شدید روبه‌رو می‌شوند. این چرخه نشان می‌دهد که ادعای «آزادی انتخاب» در عمل یک فریب است و زنان را در موقعیتی غیرمنصفانه گرفتار می‌کند.

پیامدهای این وضعیت نه تنها فردی، بلکه اجتماعی هم هست: کاهش نرخ تولد، تضعیف بنیان خانواده، افزایش نارضایتی و استرس اجتماعی نمونه‌هایی از این شکست ساختاری‌اند. آمریکا با این سیاست‌ها نشان می‌دهد که شعارهای برابری جنسیتی بیشتر نمایشی هستند تا واقعی و نسلی از زنان در چرخه فشار و محدودیت های بزرگ وارد می‌شوند. هر بحثی درباره‌ی آزادی انتخاب زنان آمریکایی در واقع نوعی فریب شیرین است. در این شرایط، زنان ناچارند بین خانواده و حرفه، یکی را فدای دیگری کنند. بنابراین هر حرفی درباره‌ی آزادی انتخاب، تنها پوششی خوش‌نماست در دل سیستمی اقتصادی که هنوز انسان‌ها را در اولویت قرار نمی‌دهد.

زینب حیدری