عوارض هورمون‌ درمانی در یائسگی

درگذشته به طور معمول برای درمان علائم یائسگی و محافظت از سلامت درازمدت زنان، از هورمون‌درمانی یائسگی استفاده می‌شد. اما این درمان بر اساس آزمایش‌های بالینی، می‌تواند برای سلامت خطراتی داشته باشد.

درمان جایگزینی هورمون

دارویی حاوی هورمون‌های زنانه برای جایگزینی استروژنی که بدن در طول یائسگی دیگر تولید نمی‌کند، برای درمان علائم رایج یائسگی از جمله گرگرفتگی و ناراحتی واژن مصرف می‌شود.

همچنین ثابت شده توسط هورمون‌ درمانی، از تحلیل استخوان و کاهش شکستگی زنان یائسه جلوگیری می‌شود.

بااین‌حال، خطرهایی بسته به نوع هورمون‌درمانی، دز، و مدت‌زمان مصرف دارو و ریسک سلامت فردی در ارتباط با استفاده از هورمون‌درمانی وجود دارد.

هورمون‌ درمانی باید متناسب با نیازها و شرایط هر فرد برنامه‌ریزی، و هر چند وقت یکبار مورد ارزیابی مجدد قرار گیرد، تا اطمینان برای بیشتر بودن مزایای آن حاصل شده و نتیجه‌گیری بهتری داشته باشد.

انواع اصلی درمان جایگزینی هورمون

دو نوع اصلی استروژن درمانی که بدن پس از یائسگی آن را نمی‌سازد وجود دارد:

هورمون‌درمانی سیستمیک

این دارو به شکل قرص، چسب پوستی، حلقه، ژل، کرم یا اسپری است و معمولاً حاوی دز بالاتر استروژن که در سراسر بدن جذب می‌شود بوده، و برای درمان هر یک از علائم رایج یائسگی می‌توان از این نوع هورمون‌درمانی استفاده کرد.

محصولات واژینال با دز پایین

این داروها به شکل کرم، قرص یا حلقه هستند و برای به‌حداقل‌رساندن استروژن جذب شده توسط بدن کاربرد داشته، و معمولاً فقط برای درمان علائم واژینال و ادراری یائسگی استفاده می‌شود.

پزشک معمولاً با تجویز استروژن به همراه پروژسترون یا پروژستین، درصورتی‌که هیسترکتومی نداشته‌اید از افزایش خطر سرطان آندومتر که به دلیل تحریک رشد پوشش داخلی رحم به دلیل استفاده به‌تنهایی از استروژن ایجاد می‌شود، جلوگیری می‌نماید.

خطرها و عوارض درمان جایگزینی هورمون

بنا بر کارآزمایی بالینی انجام شده خطر برخی بیماری‌های جدی توسط درمان جایگزینی هورمونی شامل یک قرص استروژن پروژستین از جمله موارد زیر افزایش داشت:

*بیماری قلبی

*سکته

*لخته شدن خون

*سرطان پستان

این عوارض در مطالعات بعدی باتوجه‌به موارد زیر متفاوت بوده است:

سن آغاز درمان در زنان ۶۰ساله یا بیشتر، یا زنانی که بیش از ۱۰ سال از شروع یائسگی آنها گذشته خطرات بیشتری داشته، و اگر درمان قبل از ۶۰ سالگی یا طی ۱۰ سال پس از یائسگی شروع شود، به نظر می‌رسد فواید بیشتر از خطرات داشته باشد.

نوع هورمون‌درمانی

باتوجه‌به اینکه استروژن به‌تنهایی یا به همراه پروژستین مصرف شود، و دز و نوع استروژن، خطرهای این درمان متفاوت است.

سابقه سلامت

عوامل مهمی مانند سابقه خانوادگی و پزشکی شخص و ریسک ابتلا به سرطان، بیماری قلبی، سکته، لخته‌شدن خون، بیماری کبد و پوکی‌استخوان در تعیین مناسب‌بودن یا نبودن این درمان، مؤثر هستند.

درمان جایگزینی هورمون برای چه کسانی بهتر است

با دارابودن شرایط زیر و سالم‌بودن، مزایای این درمان از خطرهای آن بیشتر است:

گرگرفتگی متوسط تا شدید: مؤثرترین درمان برای تسکین عارضه گرگرفتگی یائسگی و تعریق شبانه، توسط استروژن درمانی سیستمیک انجام می‌شود.

دارابودن سایر علائم یائسگی: علائم واژینال یائسگی مانند خشکی، خارش، سوزش و ناراحتی واژینال در طول رابطه جنسی، با این درمان کاهش پیدا می‌کند.

در صورت نیاز به جلوگیری از تحلیل یا شکستگی استخوان، استروژن سیستمیک در محافظت شخص از بیماری پوکی‌استخوان کمک می‌کند. معمولاً داروهایی به نام بیس فسفونات، توسط پزشکان توصیه می‌شود. اما در صورت عدم تحمل این دارو، استروژن درمانی مفید است.

تجربه کمبود استروژن یا یائسگی زودرس

اگر به‌واسطه عمل جراحی اورفوکتومی

قبل از ۴۵ سالگی تخمدان‌ها را برداشته یا دوره‌های قاعدگی شما متوقف شده، یا قبل از ۴۰ سالگی به نارسایی اولیه تخمدان دچار شده‌اید، استروژن درمانی با کاهش خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند پوکی‌استخوان، بیماری قلبی، سکته مغزی، زوال عقل و تغییرات خلقی مؤثر است.

چطور عوارض درمان جایگزینی هورمون را کاهش دهید

این راهکارها را با پزشک خود مطرح کنید:

پیداکردن بهترین محصول دارویی و بهترین شکل دارویی مناسب خود: اگر فقط علائم واژینال مربوط به یائسگی را تجربه می‌کنید معمولاً استروژن موجود در کرم، قرص یا حلقه واژینال با دز پایین نسبت به قرص‌های خوراکی یا چسب‌های پوستی انتخاب بهتری است.

به‌حداقل‌رساندن مقدار داروی مصرفی: برای محافظت خود در برابر اثرات طولانی‌مدت کمبود استروژن در کمتر از ۴۵ سالگی به استروژن کافی نیاز دارید. اگر کیفیت زندگی شما به‌صورت قابل‌توجهی با علائم یائسگی پایدار مختل شده، امکان توصیه درمان درازمدت توسط پزشک وجود دارد.

پیگیری منظم مراقبت‌های خود: با مراجعه منظم به پزشک خود به مزایای درمان جایگزین هورمون با ارجحیت بر خطرهای آن اطمینان نموده و غربالگری‌هایی مانند ماموگرافی و معاینه لگنی را به‌موقع انجام دهید

دارابودن سبک زندگی سالم: در برنامه روزانه خود فعالیت بدنی و ورزش را گنجانده، رژیم غذایی سالم و وزن مناسبی داشته، و الکل و سیگار را محدود نموده، و با مدیریت استرس، بیماری‌های مزمن مانند فشارخون بالا یا کلسترول بالا را کنترل نمایید.

در صورت استفاده از استروژن درمانی و نیاز به پروژستین، پزشک می‌تواند در پیدا نمودن فرم دارویی که بیشترین مزایا و راحتی را، با کمترین ریسک و هزینه داشته باشد به شما کمک کند.

اگر نمی‌توانید درمان جایگزینی هورمون انجام دهید چه کنید

سبک زندگی سالم مانند محدودکردن نوشیدنی‌های کافئین‌دار و الکل، خنک نگه‌داشتن خود، تمرین تنفس آرام و کنترل شده یا سایر تکنیک‌های تمدد اعصاب و داروهای غیر هورمونی متعدد شاید بتوانید گرگرفتگی یائسگی را مدیریت کنید.

درمان جایگزینی هورمون کاملاً خوب یا کاملاً بد نیست!

با پزشک خود در مورد علائم فردی و ریسک‌های سلامتی خود صحبت نموده، و در طول سال‌های یائسگی خود به مشورت‌گرفتن ادامه دهید.

تغییر توصیه‌ها، به دلیل تحقیق و یادگیری بیشتر محققان در مورد درمان‌های یائسگی وجود دارد. گزینه‌های درمانی را به طور منظم در زمان علائم آزاردهنده یائسگی، با پزشک خود بررسی نمایید.

مادرشو