عدم نظارت فرهنگی بر اسباب بازی کودکان معضل است

افرادی که دارای دغدغه هستند خودشان باید مطالعه کنند و مراقب باشند که در این شرایط اسباب‌بازی نامناسبی تولید نکنند.

به گزارش جهان بانو،روانشناسان کودک بر این باورند که بازی کردن غذای روانی کودکان است و از دیدگاه روانشناسی تمایل به داشتن اسباب‌بازی و بازی با آن یکی از نشانه‌های کنجکاوی، سلامت عقل و هوشیاری محسوب می‌شود. با این وجود زمانی که می‌خواهیم برای فرزندمان اسباب بازی مناسب پیدا کنیم، کار سخت می‌شود. وارد یک مغازه اسباب بازی فروشی می شویم و تا چشم کار می کند یا عروسک دختر کفشدوزکی و باربی می بینیم یا لوگوی بتمن و شخصیت های انیمیشینی. به دلیل چالش برانگیز بودن این موضوع مخاطبان دغدغه‌مند فارس من پویشی را با عنوان «درخواست هویت‌بخشی بر اسباب‌بازی و بازی‌های فکری» ثبت کرده و در آن از عدم نظارت بر واردات و تولید اسباب‌بازی گلایه کرده اند. این پویش بهانه ای بود تا در یک گزارش به چالش هایی عجیب و غریب در حوزه تولید اسباب بازی بپردازیم.

*برای آموزش، اسباب‌بازی می‌سازم

«محمد رستمی» مهندس ۲۶ساله، به عنوان مدیر، مؤسس و مسئول گروه «مهارت‌آموز» فعالیت می‌کند. او سال‌ها در حوزهٔ طراحی و ساخت اسباب‌بازی کار کرده و حالا قرار است از مشکلات موجود در این حوزه برایمان بگوید: «کار اصلی من طراحی و ساخت بسته‌های آموزشی است که کاربرد اسباب‌بازی هم دارند. در واقع این بسته‌ها اساسا آموزشی هستند. بعضی از مدل‌ها شباهت بیشتری به اسباب‌بازی‌ دارند که به آنها اسباب‌بازی آموزشی گفته می‌شود. یعنی مخاطب از ساخت اسباب‌بازی، یاد می‌گیرد. بعضی‌هایشان هم در دستهٔ ماکت یا مدل قرار دارند».

*قوانین مانع تولید و ناکارآمد هستند

قوانین ثبتی در حوزهٔ اسباب‌بازی ناکارآمد و مشکل آفرین است. این گلهٔ بسیاری از تولیدکنندگان اسباب‌بازی است. رستمی در این خصوص می‌گوید: «اگر به عنوان تولیدکننده برای ثبت محصول خودم در شورای نظارت بر اسباب‌بازی اقدام کنم، در صورت کپی شدن محصولم توسط فردی دیگر، هیچ اتفاقی نمی‌افتد. بیشترین کاری که انجام می‌دهند این است که با کپی‌کننده تماس می‌گیرند و می‌گویند لطفاً روش بسته‌بندی‌ را عوض کن یا رنگش را تغییر بده!

ثبت اسباب‌بازی به تولید اسباب‌بازی کمک چندانی نمی‌کند و حتی مانع از تولید آن است. رسماً یک صنف تشکیل شده که سنجش و داوری اسباب‌بازی به افراد همان صنف واگذار شده است. خیلی غیرمنطقی است که داوری و سنجش توسط افرادی انجام شود که خودشان در بازار تولیدکننده و ذی‌نفع هستند.

مسائلی هم وجود دارد که دوستان به حق با آن مشکل دارند. به عنوان مثال چون اسباب‌بازی خوب به سرمایه‌ زیاد احتیاج دارد، حاشیهٔ سودش هم باید برای دلال زیاد باشد تا حاضر به انجام معامله‌ شود. درج قیمت تولیدکننده بر روی اسباب‌بازی ها موجب شده تا دلالان برای معاملهٔ اسباب‌بازی کمتر تمایل داشته باشند».

*معیاری برای تشخیص خوبی یا بدی اسباب‌بازی نداریم

ظاهراً بدون اینکه معیارهایی برای سنجش میزان مفید و مضر بودن اسباب‌بازی‌ها تعیین شود و نظارتی بر این معیارها وجود داشته باشد، تنها بر ثبت طراحی محصول تأکید شده است. رستمی در این خصوص می‌گوید: «شورای اسباب‌بازی تنها خواسته اش ثبت اسباب‌بازی است و معیاری برای درک اینکه این اسباب‌بازی مضر است یا مفید و یا خطرناک است یا بی‌خطر ندارد. سازمان استاندارد اما دارای معیارهایی است، با این وجود اسباب‌بازی‌های دارای نشان استاندارد بسیار کم هستند و شورای اسباب‌بازی هم به هیچ عنوان تأکیدی بر استاندارد بودن محصولات ندارد. غیر از استانداردهای فرهنگی و اخلاقی که مورد نیاز ماست و متاسفانه تعریف نشده، استانداردهای ایمنی هم معیارهای درست و پیگیری دقیقی ندارد».

*باید در حوزهٔ فرهنگی مراقب بازی‌ها باشیم

متاسفانه تعریف دقیقی در مورد اسباب‌بازی خوب فرهنگی و اسباب‌بازی بد فرهنگی وجود ندارد و طبیعتا نظارتی هم در این حوزه نیست. رستمی می‌گوید: «افرادی که دارای دغدغه هستند باید بروند مطالعه کنند که حداقل حالا که نظارت نیست، خودشان مراقب باشند و اسباب‌بازی نامناسبی تولید نکنند. بیشتر این افراد هدف خاصی از کار تولیدی خود ندارند. تنها می‌خواهند محصولی تولید کنند و به فروش برسانند. در اغلب موارد هم از اسباب بازی های خارجی کپی می‌کنند که بسیاری از آن ها با فرهنگ ما همخوانی ندارد.  

اگر بخواهیم سخت‌گیرانه و با دقت بررسی کنیم، پایه و اساس همین بازی «شب مافیا» نیز بر دروغگویی بنا شده است. البته من شخصاً به این بازی ایراد وارد نمی‌کنم، چون به نظر بنده این بازی اساسش بر استدلال هم هست. اما در طراحی، نوع اسم‌ها، نمادگرایی و… باید دقت شود. به عنوان مثال در بعضی بازی‌های صفحه‌ای روی کارت‌ها عنوان «معشوقه» و اسم‌های بدتر از این هم وجود دارد. اینکه ذات خود بازی بد است، به کنار».

*حوزه اسباب‌بازی واقعاً بی‌صاحب است

رده‌بندی اسباب‌بازی‌ها به درستی مشخص نیست. به عوان مثال برای اسباب‌بازی‌های آموزشی که کاربرد آن ها صرفا به آموزش و پرورش محدود می‌شود، مشخص نیست به کجا باید مراجعه کرد؛ شورای نظارت بر اسباب‌بازی، آموزش و پرورش و یا نهادهای دیگر.

همچنین، رستمی در مورد نمایشگاه اسباب‌بازی می‌گوید: «در نمایشگاه اسباب‌بازی که چند دوره از برگزاری آن می‌گذرد، تخلفاتی رخ می‌دهد. به عنوان مثال هر کسی را ثبت‌نام نمی‌کنند، گاهی اوقات غرفه‌ها را جا به جا می‌کنند و بچه‌های خارج از کانون را به غرفه‌های دور از دسترس منتقل می‌کنند، اعضای کانون را در اولویت قرار می‌دهند و… این برخوردهای سلیقه‌ای و پارتی بازی‌ها و عدم وجود یک صاحب قانونی درست برای حوزهٔ اسباب‌بازی واقعا فعالان این حوزه را دچار مشکل می‌کند.

من هیچ‌وقت در این نمایشگاه‌ها شرکت نمی‌کنم، چون شرکت در آن بعدها دردسرهای قانونی و پیچیده ای را به دنبال دارد. یعنی تبعاتش برایمان از آورده‌اش بیشتر است».

فارس