اجرای طرح میزبانی موقت برای کودکان بی‌سرپرست توسط بهزیستی

«شرایط سخت فرزندخواندگی آدم را پشیمان می‌کند!»‌، «من و همسرم دلمان می‌خواهد فرزندی را از بهزیستی بپذیریم اما مال و اموالی نداریم که به نامش کنیم.» این بخشی از نظرات متقاضیان فرزند خواندگی است.

در ادامه تسهیل فرآیند فرزندخواندگی کودکان، ٧ تیر ماه ١٤٠٣ مدیرکل امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی کشور از استقبال مردم از طرح «خانواده میزبان» خبر داد و گفت که در دوماه گذشته ٨٧ کودک وارد خانواده میزبان شدند و «١٠٠٠ خانواده متقاضی نگهداری موقت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست هستند.»

طرح خانواده میزبان برای اولین‌بار به دنبال اصلاح آیین نامه اجرایی ماده ۲۲ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان فاقد سرپرست در مهر سال ۱۴۰۲ به سازمان بهزیستی ابلاغ شده است.

در این طرح خانواده‌ها می‌توانند با شرایط بسیار آسان تر از فرزندخواندگی دائمی حتی از ۳ فرزند هم میزبانی کنند و قرار نیست اسم کودک وارد شناسنامه خانواده شده یا بخشی از اموال خانواده به نام کودک شود.

همچنین آمارها نشان می‌دهد در جریان اجرای این طرح تعداد کودکان نگهداری شده در مراکز نگهداری برای نخستین بار از ٩٥٠٠ کودک در سال ۱۴۰۲ به عدد ۸۹۰۰ نفر رسیده است.

ترس از آینده، تربیت فرزند، شکل‌گیری شخصیت او، پذیرش خانواده جدید و… باعث شده است که ۹۳ درصد خانواده‌های متقاضی فرزندخواندگی دائم خواهان فرزند زیر ۶ سال باشند این درحالی است که فقط ۱۸ درصد کودکان مقیم مراکز بهزیستی زیر شش سال هستند یعنی حدود ۸ هزار نفر از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست متقاضی‌ کمی برای ورود به خانواده ندارند.

آسیب‌شناس اجتماعی کوروش محمدی طرح خانواده میزبان را نوعی رفع تکلیف سازمان بهزیستی می‌داند و می‌گوید: «کودک در همان مراکز نگهداری به نسبت حضور در خانواده موقت شرایط بهتری خواهد داشت» چون در این مراکز تکلیف کودک روشن است. دستکم می‌داند که خانواده ندارد و در حد وسع و ظرفیت اندک مراکز نگهداری، خدماتی دریافت می‌کند اما وقتی کودک را به شکل موقت به خانواده‌ای واگذار می‌کنیم، هویتش را به‌نوعی زیرسؤال می‌بریم، به شخصیتش آسیب می‌زنیم.

اما دبیر مرجع ملی حقوق کودک معتقد است که میزبانی موقت تجربه حضور کودکان در خانواده را به افرادی که شانس کمتری برای فرزندخواندگی دائم دارند می‌دهد. او می‌گوید که تلاش شده کودک از طریق فرزندخواندگی واگذار شود اما اگر به هر دلیلی این امکان وجود نداشته باشد، طرح میزبان موقت جایگزین خوبی است. «مثلا فرزند بدسرپرست یا بی‌سرپرست ۱۴ ساله‌ای وجود دارد که خانواده‌ای متقاضی فرزندخواندگیِ او نیست، اما خانواده متقاضی میزبان موقت او تا زمان استقلالش است.»

کارشناسان توصیه می‌کنند که در اجرای طرح خانواده میزبان فرهنگسازی صورت بگیرد تا افراد خیر و خانواده‌هایی که می‌توانند موقتا سرپرستی کودکان را به عهده بگیرند با این طرح آشنا شوند و تفاوت‌های آن را با فرزندخواندگی بدانند. از طرفی سازمان بهزیستی نیز باید آموزش‌هایی در اختیار خانواده‌های موقت بگذارد تا از آسیب‌های احتمالی روحی و روانی به کودک جلوگیری شود.

فارس