سکوت شاه در مقابل تعرض سربازان آمریکایی به زنان ایرانی

در شرایطی که شاه در برابر قانون‌شکنی‌های مستشاران خارجی، از جمله آمریکا، به خصوص در زمینه «تعرض به زنان ایرانی»، چاره‌ای جز سکوت نداشت، حفظ امنیت زنان ایرانی به واسطه استقلال به دست آمده از انقلاب اسلامی را می‌توان یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای انقلاب برشمرد.

ایجاد بستر مناسب برای موفقیت زنان در عرصه‌های مختلف از مهم‌ترین دستورکارهای جمهوری‌اسلامی در دهه‌های اخیر بوده که قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، دلبستگی و وابستگی به غرب از یک‌ طرف و عدم‌ استقلال در برابر قدرت‌های خارجی همچون آمریکایی‌ها، از طرف دیگر مشکلات خود را در عرصه «امنیت زنان» ایجاد کرده و عرصه‌های اجتماعی را به نمودی در ایجاد ناامنی برای زنان تبدیل کرده بود.

رشد جایگاه زنان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، آن‌هم در عرصه‌های مختلف را می‌توان یکی از روشن‌ترین مصادیق تحقق شعار «استقلال، آزادی، جمهوری‌اسلامی» دانست.

در شرایطی که قبل از انقلاب مسئولان عالی‌رتبه کشور، همچون شخص شاه، در برابر قانون‌شکنی‌ها و خودسری‌های مستشاران خارجی، ازجمله آمریکا، به خصوص در زمینه «تعرض به زنان ایرانی»، چاره‌ای جز سکوت نداشتند، استقلال ایران، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای انقلاب‌اسلامی بهمن‌ماه ۱۳۵۷، ایران را به الگوی اسلامی امنیت زنان و حضور مؤثر این قشر در عرصه‌های مختلف تبدیل کرده‌است.

امنیت زنان قبل از انقلاب

بررسی تنها چند نمونه از مصادیق عدم‌امنیت زنان در قبل از انقلاب، عمق تحولات ایجاد شده در این زمینه را بهتر نشان می‌دهد.

۱ـ تعرض به زنان در اصفهان: شاپور آذربرزین، از فرماندهان عالی‌رتبه نیروی‌هوایی شاهنشاهی ایران در یک مصاحبه با اشاره به مشکلات ایجاد شده از طرف مستشاران نظامی آمریکایی در ایران، به اتفاق‌هایی که در این زمینه در شهر اصفهان رخ داده بود، اشاره می‌کند: «آنها شب‌ها در خیابان‌های اصفهان دردسر ایجاد می‌کردند و زنان را از دست شوهران‌شان بیرون می‌کشیدند و دعوا ایجاد می‌شد و این گرفتاری‌ها مرتب وجود داشت».

۲ـ جنایت در کرمانشاه: یکی از نمونه‌های مصادیق ایجاد ناامنی مستشاران نظامی آمریکا علیه زنان ایرانی، کشتن یک دختر کرمانشاهی توسط یک مستشار آمریکایی بود؛ جنایتی که در ۲۰ اسفندماه ۱۳۴۳ به وقوع پیوست و در آن، یک مستشار آمریکایی دختری به‌نام ایران سلیمی را با ماشین خود زیر گرفت و با سکوت مسئولان ایرانی، مجازات قاتل آمریکایی به نتیجه نرسید.

۳ـ حمله سربازان آمریکایی به یک زن در خرمشهر: طبق سندی به امضای رئیس شهربانی خرمشهر، در شب ۱۵ اردیبهشت‌ماه ۱۳۲۳ چند سرباز آمریکایی که در حال ایجاد مزاحمت برای یک زن بوده‌اند، بعد از اعتراض پاسبان، با مأمور ایرانی درگیر می‌شوند و او را خلع‌سلاح می‌کنند.

امنیت زنان پس از انقلاب اسلامی

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، «نادیده‌انگاری کرامت و امنیت زنان» جای خود را به تلاش روزافزون برای حضور توأم با امنیت زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی داد که در ادامه به گوشه‌ای از آنها اشاره می‌کنیم:

۱ـ زن در قانون ‌اساسی جمهوری‌اسلامی: در مقدمه قانون‌ اساسی جمهوری اسلامی نه فقط بر نقش زنان در پیروزی انقلاب ‌اسلامی تأکید شده، بلکه مبحث ویژه‌ای با عنوان «زن در قانون‌اساسی» آمده‌است.

۲ـ تهران، امن‌ترین جای جهان برای زنان: سردار حسین رحیمی، رئیس پلیس وقت پایتخت در مصاحبه‌ای در آبان‌ماه ۱۳۹۹ گفت که طبق آمار و اطلاعات و براساس دقیق‌ترین نتایج می‌توان گفت که امن‌ترین جا برای زنان، تهران است.

۳ـ وضعیت امنیت زنان در ایران: طبق بررسی‌های صورت گرفته در گزارش جهانی ۲۰۱۹ «زنان، صلح و امنیت» که توسط پژوهشگران دانشگاه جورج تاون انجام شد، با توجه به آمارهای اعلام شده، امنیت زنان افزایش معناداری داشته است؛ موضوعی که با بررسی نقش‌آفرینی زنان در عرصه‌های جوناگون و دسترسی آن‌ها به خدمات مختلف به‌دست آمده‌است.

موانع پهلوی در مسیر رشد و ترقی زنان

عقب‌ماندگی زنان در بخش‌های مختلف، یکی از ویژگی‌های حکومت پهلوی بود؛ موضوعی که با پیروزی انقلاب اسلامی وضعیت متفاوتی پیدا کرد.

۱ـ خدشه به هویت زنان: یکی از نمودهای عقب‌ نگه داشتن زنان قبل از انقلاب اسلامی، استفاده تبلیغاتی از زن در تلویزیون، سینما، مجلات و… بود؛ رویکردی که هویت زنان را خدشه‌دار کرد. نوش‌آفرین، به‌عنوان یکی از بازیگران سینمای قبل از انقلاب، در دی‌ماه ۱۴۰۱ در مصاحبه‌ای به شبکه سلطنت‌طلب منوتو گفت: در سینمای پیش از انقلاب، برهنه کردن زنان شیوه‌ای رایج برای افزایش فروش فیلم‌ها بود و همه‌چیز طبق لذت‌گرایی مردها انجام می‌شد.

۲ـ بی‌عدالتی آموزشی در حق زنان: اطلاعات بانک جهانی نشان می‌دهد ۶۰تا۸۰درصد از دختران ایرانی در سال ۱۳۵۴ سواد نداشته‌اند و ایران از این نظر جزو پایین‌ترین کشورهای دنیا بوده است.

طلیعه پیشرفت‌های زنان

با پیروزی انقلاب اسلامی، چشم‌انداز تازه‌ای پیش روی پیشرفت زنان در عرصه‌های گوناگون قرار گرفت که در ادامه تنها به گوشه‌ای از آنها اشاره می‌شود.

ـ افزایش حدود ۳۴ درصدی سهم زنان در عضویت هیأت علمی دانشگاه‌ها

ـ رشد حدود ۵۶ درصدی تعداد دانشجویان دختر در دانشگاه‌های کشور

ـ ریشه‌کنی بی‌سوادی زنان و دختران با نسبت حدود ۹۹ درصد

ـ رشد حدود ۳۰ درصدی نسبت دانش‌آموزان دختر به پسر

ـ فعالیت بیش از ۹هزارو ۵۰۰مولف و ۸۴۰ ناشر زن

ـ برقراری عدالت جنسیتی در استخدام و به‌کارگیری نیروی کار؛ به‌طوری که براساس آخرین آمارها، آمار کل کارکنان دستگاه‌های اجرایی کشور در پایان ۱۴۰۱، بیش از ۲ میلیون و ۲۴۶هزار نفر است که معادل ۵۶درصد آنان مرد و معادل ۴۴درصد زن هستند.

ـ براساس داده‌های موجود، از نیمه نخست سال ۱۳۹۸ تا پایان شهریورماه ۱۴۰۱، نرخ مدیریت زنان به حدود ۲۶درصد رسیده‌است.

ـ حدود ۲هزارو ۳۹۰زن به‌عنوان عضو هیأت‌مدیره شرکت‌های دانش‌بنیان فعالیت می‌کنند.

ـ بیش از ۱۶ هزار باشگاه ورزشی ویژه زنان در کشور فعال است.

ـ تعداد مدال‌های ورزشکاران زن در عرصه‌های ورزشی طی سال‌های اخیر از عدد ۳هزار و ۳۰۲مدال عبور کرده‌است.

ـ عبور نرخ مشارکت زنان فعال در عرصه فناوری اطلاعات از ۳۱ درصد

روزنامه همشهری