سوریه پس از آزادی؛ بردگی زنان در حکومت جولانی

از ۸ دسامبر گذشته که گروه «تحریرشام» به رهبری «ابومحمد الجولانی» قدرت را در سوریه به ‌دست آورد، این کشور شاهد موجی از آدم‌ربایی‌ها به‌خصوص در بین زنان علوی است، درحالی‌که شواهد میدانی نشان می‌دهد، این زنان توسط عناصر و گروه‌های مسلح وابسته به جولانی بعد از ربوده شدن به استان و شهر «ادلب»، پایگاه تحریرشام برده می‌شوند و در آنجا به‌عنوان برده جنسی مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند.

دزدیدن زنان علوی و بردگی‌ جنسی آنها توسط تحریرشام یادآور دزدیده شدن هزاران زن «ایزدی» سنجار عراق توسط «داعش» در سال ۲۰۱۴ و به بردگی گرفته شدن آنهاست.

افشاگری فعال حقوق‌بشر

هبه عزالدین الحجی، مدافع حقوق‌بشر سوری و رئیس «شبکه شأن برای بنای صلح» و رئیس سازمان «عدالت و توانمندسازی» در پستی در پلتفرم فیسبوک که بعدها به دلیل تهدیدهای تحریرشام آن را حذف کرد، از دیدار با زنی می‌گوید که طبق اظهارات گفته او در جریان قتل‌عام‌ علویان توسط عناصر مسلح در مارس گذشته در منطقه ساحل سوریه دزدیده شده و به ادلب آورده شده بود.

عزالدین نوشته بود: «در سفر اخیرم با برادرم به ادلب، با مردی برخورد کردم که قبلا او را می‌شناختم. او را همراه زنی دیدم که تا به حال او را ندیده بودم. می‌دانستم که آن مرد چند بار ازدواج کرده بود و آن زمان که با او برخورد کردم، سه همسر داشت. آنچه توجه‌ام را جلب کرد، ظاهر زن بود که نشان می‌داد، نمی‌داند چطور از حجاب به‌خصوص روبند استفاده کند.»

پس از تحقیق‌وتفحص عزالدین می‌فهمد که آن زن از منطقه ساحلی است، منطقه‌ای که در مارس گذشته بیش از ۱۶۰۰ علوی توسط عناصر جولانی در آن کشته شدند. وی ادامه می‌دهد: «مرد بعد از انتقال زن به ادلب با او ازدواج می‌کند، هیچ‌کسی از وضعیت او اطلاع ندارد و تلاش برای تماس با وی به دلیل ترس از وضعیتی که در آن قرار دارد، به نتیجه نرسید.»

این جرقه تحقیق‌وتفحص میدانی عزالدین در مورد موضوع ربودن زنان علوی از منطقه ساحل بود. وی می‌گوید: «متاسفانه بسیاری صحت این موضوع را تأیید کردند. این جنایت‌ها فقط متوجه یک گروه تروریستی نیست، بلکه آنطور که از دوستانم شنیدم، عناصر مسلح خارجی و گروه ارتش ملی هم چنین جنایاتی را انجام می‌دهند.»

از وقتی جولانی قدرت را در سوریه به دست گرفت، اقدام به ادغام گروه‌های مسلح تندرو از جمله ترکمان‌های سوریه وابسته به گروه ارتش ملی و حزب ‌اسلامی ترکستانی در صفوف هیئت تحریرشام و فرماندهانی از بین خارجی‌ها برای تصدی مناصب ارشد در وزارت دفاع جدید سوریه کرد.

این گروه‌ها به همراه هیئت تحریرشام در قتل‌عام مارس گذشته در مناطق مختلف ساحل سوریه همکاری کردند، آنها به روستاها و شهرک‌های علوی‌نشین حمله کرده و بعد از غارت خانه‌ها و املاک آنها، مردان و کودکان را کشته و زنان‌شان را دزدیدند.

عزالدین پست خود را با این هشدار به پایان می‌رساند که آنچه در سوریه در حال وقوع است، بسیار خطرناک است و حکومت جولانی باید برای روشن شدن سرنوشت این زنان و آزاد کردن آنها عمل کند. اما به جای تحقیق در این موضوع استاندار ادلب دستور بازداشت عزالدین به اتهام توهین او به حجاب را می‌دهد.

پدیده دزدیدن زنان سوری

قبل از آن کارولیس نحلی، دختر جوان دروزی صبح ۲ فوریه گذشته در حوالی منطقه «جرمانا» در دمشق دزدیده می‌شود. این حادثه عجیب بود، چراکه آدم‌رباها خواستار غرامت نبودند، در عین‌حال که از سرنوشت وی هیچ اطلاعی در دست نیست. اما اخباری به گوش می‌رسید که دختران جوانی مانند کارولیس بعد از دزدیده شدن به‌عنوان برده و کنیز به ادلب منتقل می‌شوند، موضوعی که تحقیق میدانی عزالدین صحت آن را تأیید کرد.

در ۲۱ مارس گذشته نیز بشری باسین مفرج، زن جوان علوی در ایستگاه اتوبوس شهر ساحلی «جبله» دزدیده می‌شود. همسرش با انتشار ویدیویی در فضای مجازی گفت که همسرش به ادلب برده شده و این ترسناک‌ترین اتفاقی است که ممکن است، برای همسر یک مرد رخ دهد.» پس از ربوده شدن بشری موجی از آدم‌ربایی‌ها اتفاق افتاد، خبرگزاری کُردی «جینها» ۲۵ مارس گذشته اعلام کرد در طول ۴۸ ساعت گروه‌های مسلح بیش از ۱۰۰ نفر را دزدیدند که بسیاری از آنها زن بودند.

در ۵ آوریل امسال کاتیا جهاد قرقط ۲۱ ساله پس از آخرین تماس با وی در ساعت ۹:۴۰ دقیقه صبح در داروخانه‌ای در محله «بحره» در «عرطوز» حومه دمشق دزدیده شده و تلاش‌های خانواده‌اش برای پیدا کردن او راه به جایی نبرد.

در ۸ آوریل سمیه سلیمان حسنو، ۱۷ ساله بعد از خروج از مدرسه‌اش در شهرک «قرداحه» در حومه لاذقیه دزدیده می‌شود. در ۱۱ آوریل رنیم غازی زریقه ۲۲ ساله در شهر «مصیاف» در حومه حماه مفقود می‌شود. در ۱۴ آوریل بتول عارف حسن، مادر کودک ۳ ساله بعد از خروج از منزل پدر و مادرش و در مسیر بازگشت به منزلش در مسیر حمص‌-‌صافیتا دزدیده می‌شود.

در ۱۶ آوریل آیه طلال قاسم ۲۳ ساله بعد از خروج از منزل در شهر طرطوس دزدیده می‌شود. وقتی ۳ روز بعد ربایندگان او را آزاد می‌کنند، توسط عناصر تحریرشام دستگیر می‌شود و تا به امروز هیچ خبری از سرنوشت وی در دست نیست.

زنده شدن خاطرات ترسناک سنجار

روز ۱۷ آوریل وبگاه عراقی «الدرج» جزئیاتی درباره دزدیده شدن ۱۰ زن علوی در منطقه ساحل سوریه و حومه حمص و حماه منتشر کرد. یکی از این زنان با نام مستعار «رحاب» به این وبگاه اعلام کرده بود که وی در روز روشن ربوده و به همراه زنی دیگر در اتاقی محبوس شد.

رحاب می‌افزاید:‌ «شکنجه شدیم. اجازه نداشتیم با هم صحبت کنیم. از لهجه آدم‌رباها متوجه شدم که آنها سوری نیستند. لهجه یکی خارجی و دیگری متعلق به ادلب بود. به ما فحش می‌دادند، چون علوی بودیم.»

زن دیگری که با وی زندانی شده بود، می‌گوید مرا مجبور کردند، با خانواده‌ام صحبت کنم و بگویم خوبم و از آنها بخواهم، هیچ اطلاعاتی درباره دزدیده شدن من به کسی ندهند.

وبگاه الدرج به دزدیده شدن یک دختر ۱۸ ساله در یکی از شهرهای ساحل سوریه نیز اشاره می‌کند که آدم‌رباها به خانواده‌اش در مورد انتشار خبر دزدیده شدن او هشدار داده بودند. بعد از مدتی آن دختر با خانواده‌اش تماس گرفت، اما کد تماس شماره همراهش کشور آفریقایی ساحل‌عاج بود. او در این تماس تلفنی به خانواده‌اش گفت که حالش خوب است، اما نمی‌داند، کجاست.

این وبگاه تأکید می‌کند، وضعیت این ده زن سوری کاملا شبیه هزاران زن ایزدی است که در سال ۲۰۱۴ از منطقه سنجار عراق توسط داعش دزدیده شده و به بردگی گرفته شدند.

در آن سال داعش حدود ۶۴۰۰ زن ایزدی را بعد از دزدیدن به‌عنوان برده و کنیز فروخت یا به‌عنوان عناصر انتحاری آموزش داده شدند تا در مناطقی که داعش عملیات می‌کرد، خود را منفجر کنند و با اینکه بسیاری از آنها فرار کردند، اما پس از گذشت ۱۰ سال از سرنوشت ۲۶۰۰ نفر از آنها هیچ اطلاعی در دست نیست.

هیئت تحریر شام مسیر داعش را دنبال می‌کند

افشای وجود زنان علوی که از طرف هیئت تحریرشام در ادلب به کنیزی یا بردگی گرفته می‌شوند، موضوع عجیب یا غیرمنتظره‌ای نیست، چراکه نگاه این گروه به علوی‌ها با نگاه داعش به ایزدی‌ها تفاوتی ندارد.

در سال ۲۰۱۴ سام هیلر، تحلیلگر امور سوریه «جبهه النصره» را گروهی توصیف کرد که باعث نشر طایفه‌گرایی و فراتر از آن تشویق قتل‌عام علوی‌ها می‌شوند و اینکه جبهه النصره یا همان هیئت تحریرشام فعلی و داعش به رهبری جولانی علوی‌ها را مرتد می‌دانند.

زمانی‌که داعش سقوط کرد و بعضی از اسرای زن و کودک ایزدی فرار کردند، شهادت دادند که بسیاری از هم‌کیشان آنها توسط داعش از عراق به ترکیه و سوریه برای کنیزی و بردگی برده شدند.

براساس گزارش روزنامه گاردین به نقل از عبدالله شرم ۴۶ ساله، فعال حقوق‌بشری که برای نجات ایزدی‌ها همکاری کرد، زنان ایزدی در زندان‌هایی در شمال حلب و‌ ادلب نگهداری می‌شدند، موضوعی که الکساندر هوگ، رئیس کمیته بین‌المللی مفقودان در عراق نیز آن را تایید کرد.

علی حسین در سال ۲۰۱۹ از ایزدی‌های دهوک نقل کرد که برای نجات جان یک دختر ۱۱ ساله ایزدی از دست داعشی‌ها که وی را به یکی از سرکردگان جبهه النصره فروخته بودند، ۷۰ هزار دلار پرداخت کرده بود.

همچنین، رویترز در گزارشی به نقل از یک دختر جوان ایزدی به‌ نام روژان که در سال ۲۰۱۴ تنها ۱۳ سال سن داشت، نوشت که یک سعودی داعشی او را خریده و به مدت ۵ سال در ادلب به‌عنوان برده از او نگهداری می‌کرد.

امارت داعش در ظاهری جدید

یک روز پس از ورود تحریرشام به رهبری جولانی به دمشق، شبکه «روداو» اعلام کرد زن ۲۹ ساله ایزدی که در ادلب در بازداشت به سر می‌برد، آزاد شد.

این شبکه کُردی عراقی تصریح کرد که بسیاری از زنان ایزدی صرف نظر از اردوگاه «الهول» در مناطق تحت کنترل نیروهای مسلح در سوریه پیدا شدند که در بازداشت عناصر تکفیری به سر می‌بردند.

هفته‌های بعد از آن میدان‌های اصلی شهرهای بزرگ سوریه سقوط نظام بشار اسد و روی کار آمدن حکومت جولانی را جشن گرفتند، اما چندان طول نکشید که معنای واقعی حاکمیت جولانی برای مردم سوریه روشن شد.

موج دزدیدن دختران و زنان علوی با هدف به بردگی بردن آن‌ها مانند آنچه داعش با ایزدی‌ها انجام داد، معنای آزادی که جولانی برای مردم سوریه آورده بود، را معنا کرد.

فارس