سردردهای خوشه ای در زنان شدیدتر است

 بخاطر فصلی بودن سردرد خوشه ای بیماران اغلب آنرا با سردردهای ناشی از آلرژی فصلی یا استرس شغلی اشتباه می گیرند ما دقیقا نمیدانیم که علت ایجاد سردرد کلاستر چیست ولی می دانیم یکی از عصبهای صورت درگیر شده و منجر به درد بسیار شدید در اطراف چشم می شود، درد آنقدر شدید است که فرد را بی قرار کرده و نمی تواند یکجا بنشیند و شروع به راه رفتن طی حمله می کند، سردرد خوشه ای به مراتب از میگرن شدیدتر است اما معمولا به اندازه میگرن طول نمی کشد و مدت زمان آن کوتاه تر از میگرن است.

وقتی یکی از عصبهای مغز تحریک پذیر و حساس شده مسیر عصبی فعال می شود و سردرد کلاستر ایجاد می شود، بنظر می رسد سیگنالهایی از قسمتهای عمیقتر مغز بنام هیپوتالاموس که ساعت بیولوژیک مغز است و کنترل چرخه خواب و بیداری را به عهده دارد به عصب خاصی می رسد، این عصب، عصب تریژمینال یا عصب سه قلو است که مسئول ایجاد گرما یا درد در صورت است، شاخه های عصب که به چشم می روند درد در اطرف چشم را ایجاد می کنند، شاخه های بالایی عصب به پیشانی و شاخه های پایینی به گونه، فک پایین و بالای گوش می روند. ممکن است درد در این قسمتها را در همان سمت چشم مبتلا ایجاد کنند.

گاهی اوقات یک عامل زمینه ای مثل تومور مغزی یا آنوریس (کلافه عروقی) در اطراف عصب سه قلو می تواند باعث تحریک آن و ایجاد سردرد کلاستر شود، هرچند در بیشتر مواقع ایدیوپاتیک بوده و عامل زمینه ای خاصی برای آن پیدا نمی شود.

مشخصات سردرد کلاستر

چند مشخصه است که سردرد خوشه ی را از بقیه انواع سردرد متمایز می کند:

۱- سرعت: سردرد خوشه ای معمولا بسرعت در عرض ۵ الی ۱۰ دقیقه به حداکثر شدت خود می رسد.

۲- درد: تقریبا همیشه در یک طرف سر ایجاد می شود، وقتی  یک دوره سردرد خوشه ای فروکش کرد و دوره بعدی شروع شد، درد می تواند سمت مقابل سر را درگیر کند اما این مسئله بندرت اتفاق می افتد.

درد اغلب ماهیت سوزاننده یا سوراخ کننده دارد. البته ممکن است گاهی ضرباندار یا مداوم باشد. درد در پشت و اطراف حدقه چشم اتفاق می افتد ولی ممکن است به پیشانی، شقیقه، بینی، گونه و فک همان سمت انتشار یابد. پوست سر ممکن است حساس شود و گاهی ممکن است در شقیقه ها احساس ضربان وجود داشته باشد.

۳- مدت زمان کوتاه: سردرد خوشه ای معمولا بین ۳۰ تا ۹۰ دقیقه طول می کشد ولی میتواند در حد ۱۵ دقیقه باشد یا به ۲-۳ ساعت هم برسد ولی حتما زیر ۴ ساعت است برعکس میگرن. حمله های سردرد ممکن است به فاصله ۱ روز درمیان ایجاد شود یا تا ۸ بار در روز تکرار شود.

۴- قابل پیش بینی: حمله ها بنظر می رسد با ریتم سیرکادین ۲۴ ساعته بدن مرتبط باشد، حمله های سردرد خوشه ای معمولا در یک زمان مشخص از روز یا شب اتفاق می افتد و به همین خاطر سردرد زنگ ساعت (Alarm clock headache)  نام دارند. حمله های سردرد خوشه ای ممکن است۱ تا ۲ ساعت بعد از به خواب رفتن فرد را از خواب بیدار کند. حملات شبانه شایعتر از حملات روزانه است.

۵- تکرار: بیشتر بیماران مبتلا به سردرد خوشه ای  حملات سردرد روزانه از ۲ هفته تا ۳ ماه را تجربه می کنند بعد از این دوره ممکن است برای مدتی بدون حمله باقی بمانند (حداقل ۲ هفته) و بعد دوباره سردرد شروع می شود.

نشانه های سردرد کلاستر (خوشه ای)

درد معمولا ناگهانی شروع می شود وقتی ایجاد می شود علائم زیر جلب توجه می کند:

۱- احساس درد یا سوزش بسیار شدید در یک طرف سر

۲- تورم یا افتادگی پلک سمت درگیر

۳- مردمک تنگ تر در همان چشم

۴- قرمزی با اشک ریزش چشم

۵- آبریزش یا گرفتگی بینی همان سمت

۶- صورت گرم و قرمز

۷- تعریق

۸- حساسیت به نور

سردرد کلاستر در افرادی که سیگار می کشند یا الکل زیاد مصرف می کنند بیشتر دیده می شود، در طی پریود سردرد خوشه ای بیمار نسبت به الکل و نیکوتین حساس تر می شود بطوریکه مقدار خیلی کم الکل می تواند باعث ایجاد حمله سردرد شود، این درحالی است که مصرف الکل در فواصل بدون درد ممکن است باعث تحریک سردرد نشود.

عوامل تحریک کننده سردرد خوشه ای

در وسط پریود حمله های سردرد خوشه ای موارد زیر می توانند باعث تحریک حمله سردرد شوند:

۱- سیگار

۲- الکل

۳- بوهای تند