زنان پیشگام فلسطین

أسماء طوبي شاعر، نویسنده و پیشکسوت رسانه‌ی فلسطین است که در سال ۱۹۰۵ در ناصره به دنیا آمد و بیشتر عمر خود را در لبنان گذراند و در سال ۱۹۸۳ در آنجا درگذشت.

او یکی از پیشکسوتان تئاتر زنان فلسطینی به شمار می رود. جهاد احمد صلاح او را در کتاب خود با عنوان «اسماء طوبی، پیشکسوت نویسندگی زنانه در فلسطین» اینگونه توصیف کرد: «او همان گونه بود که می خواست، اول در وطن پرستی آزاد بود، دوم در زمینه خلاقیت و نویسندگی که آن را دنبال میکرد آزاد بود و سوم در انسانیتش آزاد بود و نماینده ای در امور زنان به شمار میرفت.»

اسماء بین سال‌های ۱۹۲۹-۱۹۴۸ یکی از اعضای فعال اتحادیه زنان در شهر عکا بود. همچنین یکی از اعضای برجسته انجمن مسیحی زنان جوان و رئیس انجمن زنان جوان ارتدوکس بود و قبل از سال ۱۹۴۸ در عرصه روزنامه نگاری کار و صفحه زنان را در روزنامه “فلسطین” ویرایش می کرد.

أسماء طوبي، تنها زن فلسطینی است که در دوره قبل از نکبت، ادبیات نمایشی می‌نوشت. در دوره بین آغاز جنگ جهانی دوم، در نمایشنامه‌نویسی که بین سال‌های ۱۹۲۵ تا ۱۹۳۰ در فلسطین و لبنان که شروع شد، فعال بود. اولین نمایشنامه های او در سال ۱۹۲۵ در عکا چاپ شد.

پس از نکبت فلسطین در سال ۱۹۴۸، مجبور شد به لبنان مهاجرت کند و در آنجا به کار روزنامه نگاری و فعالیت رادیویی در بخش های مربوط به قدس، بیروت و خاور نزدیک پرداخت.

به عنوان یک شاعر، تنها مجموعه او به نام «عشق بزرگ من» که در سال ۱۹۷۲ در بیروت منتشر شد، خلاصه‌ای از کارنامه شعری‌اش بود که به موضوع فلسطین اختصاص داشت و مصائب آن را به تصویر می‌کشید و مقاومت در برابر اشغالگران انگلیسی و صهیونیستی را تجلیل می‌کرد که شامل ۳۸ قصیده‌ای است که در آن از زخم‌های نکبت و اشتیاق به بازگشت به وطن صحبت کرده است: «ای مادر ما، مقدس ترین چیز در زندگی هستی و گران‌بهاتر از مادر، ای سرزمین ما، فردا برمی گردیم».

در حالی که أسماء طوبي در مقالات و اندیشه های خود بر بعد انسانی و عاطفی روحیه میهنی و ملی تمرکز داشت و در کتاب «گفتگوهایی از دل» که در سال ۱۹۵۵ منتشر شده در بیروت گردآوری شده است.

طوبی معتقد بود ادبیات یک پیام آزادی فکری، غیرت ملی و جسارت ادبی است: «زیرا یک شعر باستیل را ویران کرد و موعظه ای از آنتونی، مردمی را که علیه سزار مقتول قیام می کردند، به مردمی تبدیل کرد که علیه او قیام کردند.»

در سال ۱۹۷۳ نشان کنستانتین کبیر لبنان و مدال قدس  برای فرهنگ و هنر را در نوامبر ۱۹۹۰ به اسماء طوبی  اهدا شد. وی در سال ۱۹۸۳ در بیروت درگذشت.

فاطمه البدیری، یکی از اولین زنان رسانه‌ای

فاطمه البدیری، اولین زن عرب است که صدای خود را در سال ۱۹۴۶ از رادیو قدس پخش کرد و یکی از اولین زنان حرفه‌ای رسانه در جهان عرب به حساب می آید.

او متولد ۱۹۲۳ در قدس می‌باشد و در سال ۱۹۴۶ در زمینه آموزش فعالیت کرد و سپس به سمت کار رسانه‌ای رفت و علاوه بر برنامه‌های خبری به ارائه برنامه‌های فرهنگی پرداخت و اولین مجری زنی بود که صدایش روی آنتن رفت همچنین اولین زنی بود که پشت میکروفون نشست و اخبار را به شنوندگان ارائه کرد، در آن زمان تعداد زنان در رادیو کم بود.

او خود را در برابر طوفانی دید که تا زمان وقوع روزهای نکبت آرام نمی گرفت، سپس در فاصله سال های ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۲ به همراه همسرش برای کار در رادیو سوریه نقل مکان کرد، سپس در فاصله سال های ۱۹۵۲ تا ۱۹۵۷ در رادیو اردن مشغول به کار شد.

او مجدداً به رام الله بازگشت و در آنجا در بخش آموزش مشغول به کار شد و به درخواست مدیر رادیو روزی یک بار اخبار رادیو قدس را می خواند و تا سال ۱۹۵۷ در آنجا ماند سپس مجبور شد با همسرش به دمشق برگردد و بعد از آن به برلین سفر کردند.

از سال ۱۹۵۸ تا سال ۱۹۶۵ در رادیو دمکراتیک آلمان کار کرد و دوباره به رام الله بازگشت و مجدد به عرصه آموزش پیوست.

او یک کتابدار در خانه زنان معلم وابسته به آژانس امداد سازمان ملل در شهر بود. پس از آن برای زندگی در اردن نقل مکان کرد و جایی در کتابخانه دانشگاه اردن و در خانه فرهنگ و اطلاعات اردن مشغول به کار شد.

وی در سال ۲۰۰۹ درگذشت و در اردن به خاک سپرده شد.

فدوی طوقان مادر شعر فلسطینی

نام فدوی طوقان با نام فلسطین و زندگی او با مصیبت ها و بلاهایی که فلسطین گرفتار آن شد هم، یکی بود. او ملقب به بلوط فلسطین شد. در سال ۱۹۱۷ که بیانیه شوم بالفور صادر شد به دنیا آمد و پدرش در آن سال زندانی و تبعید شد و خانواده‌اش عواقب این آزار و اذیت را در نتیجه مشارکت او در اعتراض به این بیانیه را متحمل شدند.

طوقان در یک محیط خانوادگی محافظه کارانه در نابلس زندگی می‌کرد. تحصیلات ابتدایی خود را به پایان رساند و سپس از ادامه تحصیل محروم شد، بنابراین برادر شاعرش، ابراهیم طوقان، دست او را گرفت و مسیر شاعری فدوی طوفان با کمک آغاز شد.

ابراهیم معلمی برای فدوی بود و پس از مرگ زودهنگام ابراهیم، فدوی در زمینه تحصیل و تربیت، به تلاش و کوشش خود اتکا کرد و از مرحله شکست با تمام ابعاد آن گذر کرد که تأثیر زیادی بر او گذاشت و منبع اشعارش شد که در آن اشغالگری را با تمام زشتی.هایش بیان می‌کرد و در شعر خود به فداکاری ها و مبارزات فلسطینی ها می پرداخت.

دو مجموعه شعر «شب و شوالیه ها» و «تنها بر فراز جهان» که در آن از شهدای فلسطین و استواری اسرا اعم از زن و مرد، قدردانی کرد. سپس مصیبت شهرش، مصیبت مردم و غم و اندوهش برای شهدای شهر را بیان کرد.

پس از جنگ ژوئن ۱۹۶۷، شعر خود را وقف مقاومت در برابر اشغالگری صهیونیستی کرد و اغلب در سمینارهای مربوط به شعر با مخاطبان خود ملاقات می کرد.

تروریست موشی دایان، وزیر جنگ سابق اسرائیل، می‌گفت: «هر شعری که فدوی طوقان می سراید ده خرابکار (مردان مقاومت فلسطین) را خلق می‌کند». در حالی که محمود درویش، او را «مادر شعر فلسطین» نامید.

طوقان در سال ۲۰۰۳ در سن هشتاد و شش سالگی از دنیا رفت که در طول مدت عمر خود با کلام و شعرش برای آزادی فلسطین مبارزه کرد و شعر معروفش بر روی سنگ قبرش نوشته شد: « مرا بس است که بر روی زمین آن بمیرم و در آن دفن شوم و در زیر خاکش ذوب شوم و از بین بروم و بر روی زمینش علف یا گلی برویانم تا کف دست کودکی که کشورم او را پرورش داده با آن بازی کند. همین مرا بس که به صورت خاک و علف و گل در آغوش میهنم بمانم»

فدوی طوقان افتخارات و جوایز زیادی دریافت کرده است، از جمله: جایزه فرهنگی نقره‌ای زیتون حوزه مدیترانه در ایتالیا، مدال قدس و مدال بهترین شاعر زن جهان عرب.

البعث