در پاسداشت زبان فارسی؛

زنان، نگهبانان خاموش زبان فارسی

در گستره‌ی تاریخ زبان فارسی، زنان فرهیخته نه‌تنها روایت‌گران زیبایی و اندیشه بوده‌اند، بلکه چونان نگهبانانی بیدار، پاسدار واژه‌ها، معناها و هویت ملی ایران بوده‌اند. از شاعران کهن تا استادان معاصر، حضور پررنگ زنان در عرصه زبان، گواهی است بر پیوند جاودانه آنان با فرهنگ و ادبیات این سرزمین.

زبان فارسی، به‌عنوان یکی از کهن‌ترین و غنی‌ترین زبان‌های جهان، نه‌تنها میراث فرهنگی ایرانیان بلکه گنجینه‌ای از حکمت، ادب، و هویت ملی است. در پاسداشت و تداوم این زبان، زنان فرهیخته نقش بسزایی ایفا کرده‌اند؛ چه در مقام شاعره، چه نویسنده، پژوهشگر یا معلم.

از رابعه قزداری، نخستین شاعره زبان فارسی در سده چهارم هجری، تا پروین اعتصامی، که با اشعار حکیمانه‌اش جایگاه زن و اخلاق را در ادبیات معاصر تثبیت کرد، و تا امروز که زنانی چون سیمین دانشور، مژگان عباسلو، طاهره صفارزاده در ادبیات مقاومت و ده‌ها نویسنده و زبان‌پژوه معاصر، بار امانت فرهنگ و زبان را بر دوش دارند.

مطابق با گزارش‌های رسمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در دهه‌های اخیر سهم بانوان در فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی مرتبط با زبان فارسی رو به فزونی گذاشته است. هزاران زن ایرانی به‌عنوان آموزگار زبان فارسی در سراسر کشور و حتی در خارج از مرزها فعالیت می‌کنند؛ گواهی بر گستره نفوذ این تلاش‌ها، موفقیت انجمن‌های زنان نویسنده و استادان زبان در دانشگاه‌هاست که باعث پویایی گفتمان فارسی شده‌اند.

به گفته‌ی دکتر ژیلا موحدشاد، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران:

«زنان در عرصه زبان فارسی، نه تنها میراث‌دار که میراث‌ساز بوده‌اند؛ آن‌ها با پیوند میان خانه و فرهنگ، نقش بی‌بدیل خود را در انتقال و پرورش زبان ایفا کرده‌اند.»

امروزه نیز با حضور پررنگ زنان در تولید محتوا، ادبیات کودک، ترجمه، روزنامه‌نگاری، رسانه و آموزش، زبان فارسی جانی تازه یافته و راه خود را در دل نسل‌های جدید باز می‌کند.

مهتا صانعی