زنان رهبران خوبی برای ماموریت های فضایی اند

یک مطالعه جدید بر اساس گزارش‌های مربوط به فرماندهان “ایستگاه تحقیقاتی بیابانی مریخ”(Mars Desert Research Station)، انجام شده که تفاوت‌هایی را در رفتار زنان و مردان در هنگام رهبری نشان می‌دهد.

اگرچه هر دو جنس بر انجام وظیفه متمرکز هستند اما زنان تمایل بیشتری به خوشبین بودن دارند. جنسیت در رویکرد آن‌ها نسبت به تیم‌شان نیز تفاوت ایجاد می‌کند. در حالی که مردان بر دستاوردها تمرکز دارند، زنان بر حمایت متقابل تاکید می‌کنند.

ایسنا نوشت؛ به گفته نویسنده این مطالعه، “اینگا پوپووایته”(Inga Popovaitė)، جامعه شناس دانشگاه صنعتی کاوناس(KTU) در لیتوانی، یافته‌ها نشان می‌دهد که زنان ممکن است برای ماموریت‌های فضایی طولانی مدت مناسب‌تر باشند.

به گفته این محقق، تا سال ۲۰۲۱، تنها سه زن به عنوان فرمانده در ایستگاه فضایی بین‌المللی در طول دو دهه از عملیات آن، خدمت کرده‌اند. اگرچه تنوع افراد در فضا در حال افزایش است اما اطلاعات کمی در مورد تفاوت‌های جنسیتی در رهبریِ محیط‌های ایزوله، محدود و نامناسب وجود دارد.

او افزود: طی ۱۰ تا ۲۰ سال آینده، هنگامی که ماموریت‌ها به مریخ آغاز شود، گروه‌های مختلفی با جنسیت‌های گوناگون به آنجا اعزام می‌شوند. علاوه بر این، یک فضانورد زن طی چند سال آینده آماده سفر به ماه می‌شود. با این حال، هنوز هم در مورد حضور زنان در فضا به دلیل مشارکت کم آن‌ها در سفرهای اکتشافی قطب و شبیه‌سازهای فضایی فقدان داده وجود دارد.

او با هدف کمک به حجم کم مقالات در مورد این موضوع به بررسی تفاوت‌های جنسیتی بالقوه در رهبری در محیط‌های شبیه به فضا پرداخت. “پوپووایته” برای مطالعه خود از گزارش‌های مربوط به فرمانده‌های “ایستگاه تحقیقاتی بیابانی مریخ” که یک مرکز فضایی شبیه‌سازی شده فضا در یوتا است، استفاده کرد. شبیه‌سازهای فضایی برخی از ویژگی‌های پروازهای فضایی را دارا هستند. چنین مکان‌هایی ممکن است برای مقاصد دیگری نیز وجود داشته باشند. به طور مثال ایستگاه‌های تحقیقاتی قطب جنوب یا به‌طور خاص برای شبیه‌سازی بخش‌هایی از تجربه یک پرواز فضایی ساخته شوند.

“پوپووایته” در مطالعه خود، گزارش‌های “ایستگاه تحقیقاتی بیابانی مریخ ” را از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۶ تجزیه و تحلیل کرد. در مجموع، ۸۲۴ گزارش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند که ۲۷۷ مورد از آنها توسط نویسندگان زن و ۵۴۱ مورد توسط نویسندگان مرد نوشته شده بود. در این مدت ۲۷ فرمانده زن و ۴۹ فرمانده مرد در “ایستگاه تحقیقاتی بیابانی مریخ “حضور داشته‌اند.

پس از انجام چندین نوع تجزیه و تحلیل، این محقق، تفاوت‌های خاصی را در ارتباطات فرماندهان زن و مرد با تیم‌شان تشخیص داد. اول آنکه در گزارش‌های مربوط به زنان، نمرات احساسات مثبت به‌طور معناداری بالاتر و نمرات احساسات منفی پایین‌تر بود. اگرچه فرماندهان زن و مرد هر دو رفتار رهبری وظیفه‌محوری از خود نشان داده‌ بودند، اما فرماندهان زن به تعداد دفعات بیشتری با اعضای خدمه خود صحبت کرده بودند. علاوه بر این، در چنین صحبت‌هایی، فرماندهان مرد بر روحیه تیمی، وفاداری و موفقیت‌ها تمرکز داشتند و زنان بر حمایت متقابل، انگیزه و محیط مثبت تأکید داشتند. یافته‌ها نشان داد که فرماندهان زن تمایل دارند در هنگام صحبت در مورد فعالیت‌های روزانه خود، از کلمات ویژه کمتری استفاده کنند.

“”پوپووایته” می‌گوید: در حالی که به طور سنتی تصور می‌شود که رهبران مرد وظیفه‌گرا هستند و زنان رهبران اجتماعی‌تری هستند، تحقیقات من نشان داده است که فرماندهان مرد و زن به طور مساوی بر تکمیل وظایف متمرکز بوده‌اند. تنها تفاوت بین آنها این بود که زنان با پیام‌های حمایتی مثبت بیشتر تیم خود را تشویق می‌کردند.

به گفته این محقق، یافته‌های او با این نظریه مطابقت دارد رهبران زن بیشتر اجتماعی هستند. همچنین، شواهد تحقیقات قبلی را منعکس می‌کند که رهبران زن و مرد به ندرت در رفتار وظیفه‌محور تفاوت دارند.

“پوپووایته” در حین اظهارنظر در مورد اکتشافات خود یادآوری می‌کند که جنسیت و رهبری نقش‌های اجتماعی هستند که به طور بالقوه انتظارات متضادی از آنها وجود دارد. به زبان دیگر از نظر فرهنگی، ویژگی‌های رهبری با ویژگی‌های مردانه همسوتر دیده می‌شوند. رهبران زن از نظر اجتماعی تشویق می‌شوند تا احساسات مثبت بیشتری نسبت به دیگران بروز دهند و از نشان دادن احساسات منفی مانند خشم خودداری کنند.

با این حال، ویژگی‌های رهبری “زنانه”،  ممکن است در موقعیت‌های نامناسب، ‌ سودمند باشد. محیط‌های شبیه‌سازی شده فضایی به دلیل انزوای طولانی مدت، محصور شدن و دسترسی محدود به منابع، استرس‌زاتر هستند. و هرگونه درگیری میان افراد می‌تواند موفقیت تیم را به خطر بیندازد. دانشمندان علوم اجتماعی موافقند که یک رهبر در چنین محیطی باید هم وظیفه‌گرا و هم مردم‌مدار باشد.

“”پوپووایته” می‌گوید: شرکت در یک ماموریت فضایی شبیه‌سازی شده تنها شامل ماجراجویی، هیجان و اکتشافات نمی‌شود. در طول ماموریت، خدمه عمدتاً کارهای روزمره را انجام می‌دهند: تهیه غذا، شستن ظروف و مرتب کردن محیط. در این محیط‌ها، افراد نیاز دارند که برای مدتی طولانی دوام بیاورند و دوره‌هایی را بدون حمایت عاطفی و روانی از سوی خانواده و دوستانشان بگذرانند. به همین دلیل رهبری که به نیازهای عاطفی تیم خود اهمیت می‌دهد، ماندگارتر می‌شود.

بنابراین، این محقق می‌گوید که زنان ممکن است برای ماموریت‌های فضایی طولانی مدت مناسب‌تر از مردان باشند. با این حال، تحقیقات بیشتری در مورد این موضوع باید انجام شود.

این تحقیق در “Acta Astronautica” منتشر شده است.