به بهانه روز خبرنگار

زنان خبرنگار جنگ در خاورمیانه

 مرداد ماه به مناسبت شهادت محمود صارمی به عنوان روز خبرنگار نامگذاری شده است. خبرنگاری حرفه‌ای شریف با مشکلات و سختی‌های خاص خود است و شغلی 24 ساعته محسوب می‌شود.

خبرنگار برای آگاهی بخشی به جامعه با چالش های بسیاری دست و پنجه نرم می‌کند که در نتیجه آن احساساتی متناقض به او دست می‌دهد؛ حس دلهره و اضطراب و همزمان با آن احساس شادمانی از عمل به رسالت خود برای آگاهی بخشی به جامعه.

براساس آمارهای رسمی ۶۰ تا ۷۰ درصد از فعالان رسانه‌ای در ایران را زنان تشکیل می‌دهند. در بین کشورهای همسایه نیز خبرنگاران زن در طول جنگ های مختلف مانند جنگ با داعش در سوریه و عراق و دوران ۸ ساله دفاع مقدس در ایران نقش مهمی ایفا کردند. بانوانی که در بعضی از صحنه های جنگ و درگیری تنها خبرنگار حاضر در صحنه بودند و تصاویر ثبت شده توسط آن ها به عنوان اسنادی ماندگار در تاریخ به ثبت رسیده است. در این مطلب قصد داریم به معرفی دو تن از بانوان خبرنگار در جهان اسلام بپردازیم.

عکاس عکس‌هایی که سند تاریخی شدند

مریم کاظم زاده در خانواده‌ای مذهبی و در شهر شیراز دیده به جهان گشود. قبل از انقلاب به اصرار خانواده برای ادامه تحصیل عازم انگلیس شد و در رشته ریاضی تحصیلات خود را ادامه داد، اما با عضویت در انجمن اسلامی دانشجویان خارج از کشور با اندیشه‌های امام خمینی (ره) آشنا شد و چندین بار برای دیدار با امام به فرانسه رفت.

خانم کاظم زاده پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ایران بازگشت و با توجه به گذراندن دوره عکاسی در انگلیس و نیاز روزنامه انقلاب اسلامی به عکاس و خبرنگار، در این روزنامه تازه تاسیس مشغول به کار شد.

تیرماه سال ۱۳۵۷ بود که گروه‌های ضدانقلاب در کردستان به ایجاد فتنه و آشوب‌ پرداختند. این بانوی خبرنگار برای تهیه عکس و گزارش به کردستان رفت و در شهر مریوان همراه با شهید چمران و شهید اصغر وصالی که بعدها با او ازدواج کرد، به مناطق مختلف می‌رفت و از حوادث جنگ عکاسی می‌کرد. او پس از اتمام غائله پاوه بار دیگر با آغاز جنگ در سال ۱۳۵۹ به غرب کشور و سرپل ذهاب رفت تا عکس‌هایی را از بطن ماجرا و پشت جبهه ثبت کند؛ تصاویری که می‌توان از آن‌ها به عنوان سندی تاریخی یاد کرد چراکه بعضی از آن‌ها تنها عکس‌هایی بودند که صحنه جنگ و درگیری در برخی از مناطق را به ثبت رسانده بودند و همین موضوع ارزشمندی کار این بانوی عکاس را نشان می‌دهد.

مریم کاظم زاده پس از مدتی به دلیل تغییر مواضع روزنامه انقلاب اسلامی از همکاری با این روزنامه استعفا داد و همراه با دکتر کیهانی به امدادگری مجروحان جنگی پرداخت و در کنار آن به همراه ابوشریف، فرمانده سپاه برای عکاسی به مناطق مختلف جنگی ‌رفت. کاظم زاده یکی از عکاسان و خبرنگاران تاثیرگذار در تاریخ جنگ تحمیلی بود. فعالیت در تحریریه نشریه زن روز در سال ۱۳۶۲ و سرویس اجتماعی روزنامه کیهان در فاصله سال‌های ۱۳۶۳ تا ۱۳۸۴ از دیگر فعالیت‌های مطبوعاتی او محسوب می‌شود. این عکاس جنگ تحمیلی سرانجام در سوم خرداد ماه سال ۱۴۰۱ درگذشت.

برملا کننده جنایات اسرائیل

شیرین ابوعاقله، متولد سال ۱۹۷۱ میلادی در فلسطین اشغالی بود. او که در خانواده‌ای مسیحی و در قدس اشغالی به دنیا آمده بود، در سال‌های جوانی برای ادامه تحصیل راهی اردن و در رشته معماری مشغول به تحصیل شد، با این وجود عشق به کشورش فلسطین موجب شد تا در رشته روزنامه نگاری نوشتاری نیز تحصیل کند.

این خبرنگار با چند وب سایت و آژانس رسمی مانند آنروا، رادیو صدای فلسطین و رادیو مونت کارلو همکاری کرد تا اینکه در سال ۱۹۹۷ به عنوان خبرنگار در شبکه تلویزیونی الجزیره در زادگاه خود فلسطین مشغول به کار شد.

شیرین ابوعاقله در طول دوران فعالیت حرفه‌ای خود به عنوان یکی از مهمترین خبرنگاران خاورمیانه شناخته می‌شد، چراکه گزارش‌های وی افشا کننده جنایات رژیم صهیونسیتی در حمله به شهرک‌ها و روستاهای فلسطینی نشین کرانه باختری بود. او سرانجام در ۱۱ می سال ۲۰۲۲ زمانی که مشغول تهیه گزارش از حمله نظامیان صهیونیست به اردوگاه فلسطینی جنین بود، توسط نظامیان اسرائیل هدف گلوله قرار گرفت و به شهادت رسید.

قتل او توسط ارتش رژیم صهیونسیتی در رسانه‌های جهان بسیار بازتاب پیدا کرد، تا جایی که سازمان ملل و سازمان عفو بین‌الملل مواضع اسرائیل در  رابطه با مرگ شیرین ابوعاقله را مورد انتقاد قرار دادند و رسانه‌هایی مانند آسوشیتدپرس و سی ان ان قتل او توسط ارتش اسرائیل را تایید کردند، با این وجود رژیم صهیونسیتی هرگز این موضوع را نپذیرفت و این جنایت را علی رغم شواهد فراوان انکار کرد.