زنان، بیشترین قربانیان زمین‌لرزه در افغانستان

زمین‌لرزه اخیر در افغانستان بار دیگر مناطق شرقی این کشور را لرزاند و هزاران خانواده را در دل شب میان ترس و سوگواری تنها گذاشت. بیشترین خسارات این زمین‌لرزه به ولایت‌های ننگرهار و کنر وارد شده است. نعمت‌الله کریاب، نماینده ولایت کنر در مجلس نمایندگان افغانستان، اعلام کرد که شمار جان‌باختگان این زمین‌لرزه از هزار نفر گذشته و بیش از سه هزار و ۵۰۰ نفر نیز زخمی شده‌اند. او افزود احتمال دارد تعداد قربانیان بیش از این رقم باشد.

کریاب که خود در مناطق زلزله‌زده حضور دارد، گفت: بسیاری از خانه‌ها فرو ریخته و مردم، نهادهای حقوق بشری و نیروهای امدادی در میان آوار به‌دنبال بازماندگان هستند. مجروحان از مناطق دورافتاده با استفاده از برانکارد، هلیکوپترها و آمبولانس‌های دولتی و شخصی به بیمارستان‌ها منتقل می‌شوند.

وی همچنین تصریح کرد که هنوز میزان تلفات در روستاهای ولسوالی‌های چوکی و نرگل که به‌طور کامل تخریب شده‌اند، مشخص نیست. این ولسوالی‌ها دارای خانه‌هایی ساخته‌شده از گل و چوب هستند که فرو ریخته‌اند و ساکنان آن‌ها زیر آوار مانده‌اند. مردم در تلاش‌اند تا کمک‌ها را به مناطق صعب‌العبور برسانند و کمک‌های بین‌المللی نیز از ایران و دیگر کشورها در حال رسیدن است.

با این حال، محدودیت‌های فرهنگی و قوانین زن‌ستیزانه طالبان آسیب‌پذیری زنان را افزایش داده است. به‌ویژه در ولایت کنر که بسیار محافظه‌کار است، احتمال دارد درمان زنان با تأخیر انجام شود. زنان دسترسی کمتری به خدمات حیاتی دارند و این شرایط آن‌ها را پس از زلزله آسیب‌پذیرتر کرده است. این محدودیت‌ها مشابه شرایط زلزله سال ۱۴۰۲ در هرات است که وضعیت زنان را بغرنج کرد. فعالان حقوق زنان افغانستانی می‌گویند که زنان در بسیاری مناطق اجازه خروج از خانه را ندارند و همین موضوع باعث شده است بیشترین قربانیان زمین‌لرزه، زنان و کودکان باشند.

زنان هنگام وقوع زمین‌لرزه در خانه‌های خود حضور داشتند؛ خانه‌هایی که از گل ساخته شده و فاقد ایمنی کافی بودند و به‌سرعت فرو ریختند. محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگی مانع از آن می‌شود که زنان بتوانند بدون همراهی مردی از خانه خارج شوند یا به مراکز درمانی دسترسی پیدا کنند. قوانین طالبان و هنجارهای مردسالارانه جامعه، زنان را ملزم می‌کند هنگام خروج از خانه با یک محرم همراه باشند.

همچنین، فقدان دسترسی به امکانات بهداشتی از جمله سرویس‌های بهداشتی و نوار بهداشتی در دوران پریود، مشکلات جدی جسمی و روانی برای زنان ایجاد کرده است. در بحران‌های قبلی نیز زنان اغلب به این امکانات دسترسی نداشتند و نبود آن‌ها باعث ناراحتی، شرمندگی و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی و مشکلات جسمی شده بود. به‌نظر می‌رسد این مشکلات اکنون نیز دامن‌گیر زنان مناطق آسیب‌دیده از زلزله اخیر باشد.

بازماندگان روایت می‌کنند که هنگام فروریختن خانه‌ها، بسیاری از مردم ساعت‌ها زیر آوار گرفتار بوده‌اند و نیروهای امدادی با سختی آن‌ها را نجات داده‌اند. خبرنگاران مستقر در مناطق آسیب‌دیده گزارش می‌دهند که بیمارستان‌ها تحت فشار شدید هستند و مجروحان برای درمان به تنها مراکز موجود منتقل می‌شوند. بسیاری از خانواده‌ها به‌طور کامل از بین رفته‌اند و نیاز فوری به کمک‌های بین‌المللی احساس می‌شود.

افغانستان با مشکلات اقتصادی، خشکسالی‌های پی‌درپی، بازگشت میلیون‌ها مهاجر و نیاز گسترده به کمک‌های بشردوستانه مواجه است. سازمان ملل و برخی کشورها از جمله بریتانیا، چین و هند کمک‌های اضطراری ارسال کرده‌اند، هرچند محدودیت‌های حاکمیت طالبان در تحویل این کمک‌ها مانع دسترسی کامل مردم به امکانات شده است.

زنان بیشترین قربانیان زمین‌لرزه هستند. در زلزله سال ۱۴۰۲ هرات، بیش از ۹۰ درصد قربانیان زنان و کودکان بودند و محدودیت‌های طالبان و هنجارهای مردسالارانه مانع دریافت کمک‌های ضروری توسط زنان شد. فعالان حقوق زنان تأکید می‌کنند که نبود محرم، محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگی و فقدان امکانات اولیه باعث شده است زنان در بحران‌ها بیش از دیگران آسیب ببینند و جان خود را از دست دهند.

ترنم سیدی، فعال حقوق زنان، وضعیت زنان در مناطق زلزله‌زده را بحرانی و شکننده توصیف می‌کند و می‌گوید که محدودیت‌های فرهنگی و قوانین مردسالارانه باعث شده است بیشترین قربانیان زلزله زنان و کودکان باشند. فقدان دسترسی به کمک‌های فوری و خدمات بهداشتی مشکلات جدی جسمی و روانی ایجاد کرده و زنان برای دریافت کمک‌ها اغلب به همراه یک محرم نیاز دارند. با این حال، زنان افغانستان تلاش می‌کنند در دل بحران‌ها شبکه‌های کوچک محلی ایجاد کرده و به یکدیگر کمک کنند، هرچند این اقدامات محدود است اما نشان‌دهنده روحیه مقاومت و همبستگی آنان است.

سلامت نیوز