نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
زمینه‌های تاریخی سفر رضاشاه به ترکیه و تحت تأثیر اقدامات آتاتورک قرار گرفتن، پیامدهایی برای ایران به دنبال داشت و این شاه پهلوی بعد از این سفر، تصمیم گرفت قوانین سکولار ترکیه را در ایران اجرا کند.
او با تصور اینکه حجاب سمبل عقب‌ماندگی است، در سال ۱۳۱۴ دستور ممنوعیت حجاب برای زنان در مکان‌های عمومی را صادر کرد. این طرح با مقاومت گسترده‌ای از طرف اقشار مذهبی و حتی برخی از روشنفکران در آن زمان روبرو شد.
رویدادهای روز ۲۱ تیر ۱۳۱۴
در مراسمی در دانشسرای عالی تهران (دارالمعلمین)، ملکه و دختران رضا شاه به صورت بی‌حجاب حاضر شدند. این مراسم به‌عنوان نقطه شروع سیاست کشف حجاب اجباری در نظر گرفته می‌شود. بعد از آن، معلمان، دانش‌آموزان و کارمندان زن دولت مجبور شدند بدون حجاب در جامعه حاضر شوند. پلیس نیز موظف شد زنان محجبه را از ورود به مکان‌های عمومی منع کند.
واکنش‌های زنان در جامعه ایران
واکنش زنان به این سیاست متفاوت بود
زنان طبقه غرب‌گرا و مدرن: بعضی از زنان تحصیلکرده و وابسته به حکومت پهلوی، از این اقدام استقبال کردند و آن را نشانه آزادی و پیشرفت زن دانستند.
زنان سنتی و مذهبی: اغلب زنان، به‌خصوص در شهرهای مذهبی مثل مشهد، تبریز و قبا این اقدام به‌طور جدی مخالف بودند. بسیاری از ترس مجازات (شلاق، جریمه یا اخراج از کار) به اجبار این قانون را رعایت کردند، با این وجود برخی نیز به مدت چند سال از خروج از خانه خودداری کردند.
مقاومت‌ها و اعتراضات: در تعدادی از شهرها، زنان به نشانه اعتراض در خانه‌ها تحصن کردند. در مشهد، اعتراضات منجر به کشتار مسجد گوهرشاد شد که در آن نیروهای رضاشاه معترضان را به شهادت رساندند.
پیامدهای کشف حجاب
– افزایش شکاف بین مردم مذهبی و دولت
– افزایش احساسات ضدغربی در بین بعضی از اقشار
– محدودیت حضور اجتماعی بانوان محجبه برای سال‌ها
– ایجاد دوگانگی فرهنگی در جامعه ایران
کشف حجاب اجباری در دوره رضاشاه یکی از سیاست‌های ضد فرهنگی بود که بازخوردهای اجتماعی و احساسی متفاوتی در بین زنان ایران آن زمان به وجود آورد. این اقدام که بخشی از برنامه‌های مدرنیزاسیون رضاشاه به شمار می‌آمد، با مقاومت‌های شدیدی به‌خصوص در بین اقشار سنتی و مذهبی مواجه شد. برخی از واکنش‌های اجتماعی و احساسی آن زمان عبارتند از:
واکنش زنان روشنفکر
برخی از زنان روشنفکر و تحصیلکرده که تحت تأثیر تجددخواهی و جنبش‌های فمینیستی قرار داشتند، از این سیاست استقبال کردند. آن‌ها کشف حجاب را نماد پیشرفت و آزادی زنان می‌دانستند. با این وجود، حتی در بین این قشر نیز برخی اعتقاد داشتند که این تغییر باید داوطلبانه و تدریجی انجام شود، نه اجباری.
واکنش زنان مذهبی
در مقابل، اغلب زنان، به‌خصوص در شهرهای کوچک مخالف این سیاست بودند. حجاب برای بسیاری از زنان نه فقط یک تکلیف دینی، بلکه بخشی از فرهنگ و هویت آن‌ها بود. اجبار به برداشتن حجاب موجب اضطراب، انزوا و ترس شد. بسیاری از زنان ترجیح دادند برای حفظ حجاب خود، از رفتن به مکان‌های عمومی خودداری کنند.
واکنش روحانیون و علما
مراجع تقلید همچون آیت‌الله قمی و آیت‌الله سیدحسن مدرس، به شدت با این قانون مخالف بودند. بعضی از روحانیون مردم را به مقاومت دعوت کردند و حتی تحریم‌ها و اعتراضاتی نسبت به این قانون انجام شد. در تعدادی شهرها مثل مشهد، تظاهرات‌های ضد کشف حجاب به‌شدت با سرکوب مواجه شد.
واکنش عمومی جامعه
جامعه ایران در آن زمان ترکیبی از مدرنیته و سنت بود. درحالی‌که برخی از طبقات بالای جامعه همچون نظامیان و کارمندان دولت به ناچار از این قانون پیروی کردند، بسیاری از مردم عادی با اکراه آن را پذیرفتند. تعدادی از خانواده‌ها از رفتن دختران خود به مدرسه ممانعت می‌کردند تا وادار به رعایت نکردن حجاب نشوند.
خبرگزاری میزان
گفتگوی جهانبانو با بانوان حاضر در مسیر مشایه
آشنایی با اولین موکب بین المللی زنانه
جملات کوتاه برای تشکر از بانوان خادم عراقی
چند توصیه برای مادران جهت در پیادهروی اربعین
به پاس ۱۰۰۰ روز خدمت
جریان مقاومت، جریانی است که باید همچنان خون تازه در آن دمیده شود
سختترین و سوزناکترین درد بشر، درد فراق است
مردم خوب میدانند چه کسی خدمتگزارشان است
یادبود بانوان آمل برای شهید رئیسی و شهدای خدمت