رونق سیاست‌های حمایت از فرزندآوری

در‌حالی‌که نرخ زاد و ولد در چین همچنان کاهشی است، مقامات این کشور، کارفرمایان را به اجرای مدل‌های کاری منعطف، مثل ساعات کاری پاره‌وقت یا دورکاری برای رفع نیاز والدین تشویق کرده‌اند.

در راستای این سیاست، شهرها و استان‌های سراسر چین سیاست‌هایی را برای تشویق شرکت‌ها به ایجاد مشاغل ویژه مادران، بهره‌مندی از مشوق‌های دولتی مانند کمک‌های تامین اجتماعی، اعطای فرصت‌های شغلی و معافیت‌های مالیاتی دنبال کرده‌اند.

دولت نیز به نوبه خود از این مشاغل، به ویژه برای مادرانی که دارای فرزندان خردسال هستند، حمایت می‌کند. «مشاغل مادرانه» ساعات کاری منعطف و سبک مدیریتی مستقل‌تری را ارائه می‌دهند و برای زنان این امکان را فراهم می‌کنند تا بین آرزوهای شغلی و وظایف خانوادگی خود تعادل برقرار کنند.

با این حال، این سیاست‌ها بحث‌های گسترده‌ای را در شبکه‌های اجتماعی به دنبال داشته است. درحالی‌که بسیاری از کاربران اینترنت از «مشاغل مادرانه» حمایت کرده‌اند، برخی دیگر نگرانی‌های خود را درباره افزایش احتمالی هزینه‌های نیروی کار در شرکت‌ها و خطر افزایش تبعیض علیه زنان در محیط‌های کاری بیان کرده‌اند.

اصطلاح «مشاغل مادرانه» برای اولین بار در سال ۲۰۲۲، در دستورالعمل‌های دولتی برای اجرای تدابیر حمایتی از فرزندآوری مطرح شد. این سیاست کارفرمایان را تشویق می‌کند تا با تطبیق نیازهای مادران با شرایط محیط کار از طریق مذاکره با کارکنان، مدل‌های کاری منعطفی را ایجاد کنند. «مشاغل مادرانه» شامل چندین طرح از جمله آموزش، صنایع دستی، خانه‌داری و همچنین کار دفتری است و مشاغلی سبک و پاره‌وقت با امکان کار در ساعات عصرگاهی متناسب با تعهدات خانوادگی هستند. میانگین دستمزد ماهانه این مشاغل ۵۰۰۰ یوان چین، معادل حدود ۶۸۰ دلار آمریکا است.

یوان تیان، مربی خانگی ساکن پکن در یک شرکت صادراتی خصوصی کار می‌کرد. بعد از تولد اولین فرزندش، او یک مرخصی زایمان شش‌ماهه با قابلیت تمدید دریافت کرد. پس از پایان مرخصی، او درخواست داد تا کار خود را به صورت دورکاری انجام دهد تا بتواند به بهترین شکل از فرزندش مراقبت کند.

وی در گفت‌وگو با «العربی الجدید» می‌گوید: «پس از پایان تجربه دورکاری که شش ماه طول کشید، تصمیم گرفتم به دنبال شغل دیگری بگردم که به من امکان دورکاری بدهد، یا به صورت پاره‌وقت کار کنم تا با وضعیتم به‌عنوان یک مادر و همسر سازگار باشد.»

یوان تیان ادامه می‌دهد: «در واقع، من شغلی در زمینه تدریس با شیفت عصرگاهی که از ساعت شش بعد از ظهر شروع و تا ساعت نه شب در یک مدرسه سوادآموزی ادامه داشت، پیدا کردم. کارم راحت بود، زیرا بعد از بازگشت همسرم به خانه شروع می‌شد و او از فرزندمان مراقبت می‌کرد، درحالی‌که من بدون کمترین نگرانی درباره فرزندم سر کار می‌رفتم».

تیان می‌گوید: «بعد از آن شغل دیگری پیدا کردم که به کار اول من مرتبط بود و آن پیگیری ارتباط با مشتریان از طریق رایانه بدون نیاز به حضور در محل کار بود.»

وی همچنین اضافه کرد که جابه‌جایی بین مشاغل مختلف در چارچوب آنچه که به‌عنوان «مشاغل مادرانه» شناخته می‌شود، به او این امکان را داده است که در مرحله فعلی به اهداف خود برسد و یک مسیر شغلی متنوع را تجربه کند و در حال حاضر به طور جدی به فکر داشتن فرزند دوم است، زیرا دیگر هیچ نگرانی درباره ایجاد تعادل بین کار و مراقبت از خانواده ندارد.

توانمندسازی زنان با اجرای «مشاغل مادرانه»

لی شانگ، استاد مطالعات اجتماعی در دانشگاه شنژن در گفت‌وگو با «العربی الجدید» از اجرای «مشاغل مادرانه» به‌عنوان گامی مثبت در راستای توانمندسازی زنان شاغل تمجید کرد. اما وی تاکید کرد اگرچه هدف اصلی، کاهش بار مسئولیت‌های زنان و فراهم‌کردن فرصت برای مراقبت بهتر از فرزندانشان بوده است، اما این مشاغل خطر محدودکردن مادران به نقش‌های دوگانه به‌عنوان کارگر و مراقب را دارد.

وی افزود: «مشاغل مادرانه ممکن است یک گزینه باشد، اما نباید برای همه شرکت‌ها اجباری باشد. در غیر این صورت، این مشاغل ممکن است ظاهری نمادگونه و تصنعی به خود بگیرند که باعث تبعیض علیه افرادی که این شغل‌ها را دارند، می‌شود.»

وی تاکید کرد که بسیاری از این مشاغل تا حد زیادی به کار دستی، فروش، نظافت و کار دفتری محدود می‌شوند و فرصت‌های کمی در زمینه‌های فنی یا مدیریتی وجود دارد، درحالی‌که بسیاری از آنها فرصت‌های شغلی ثابت مبتنی بر قراردادهای مشخص و واضح ارائه نمی‌کنند و دستمزد براساس میزان ساعات کار پرداخت می‌شود که باعث کاهش امنیت شغلی در بین کارگران می‌شود.

کمیته مرکزی حزب کمونیست چین در سال گذشته میلادی از شروع «استراتژی توسعه جمعیتی برای رسیدگی به کاهش نرخ زاد و ولد» خبر داد که برای بهبود سیاست‌ها و ایجاد سازوکارهای انگیزشی با هدف افزایش نرخ زاد و ولد و تلاش برای ایجاد یک جامعه دوستدار فرزندآوری‌ عمل می‌کند.

این استراتژی شامل کاهش هزینه‌های زایمان، تربیت فرزند و آموزش، بهبود سیاست‌های مرخصی والدین، ایجاد سیستم کمک هزینه تولد و بهبود خدمات عمومی برای زایمان و مراقبت‌های پزشکی از کودکان بود.

چین در سال ۲۰۲۳ شاهد کاهش جمعیت به میزان حدود دو میلیون نفر بود و ۹ میلیون تولد و ۱۱.۱ میلیون مرگ به ثبت رسید. نرخ زاد و ولد بعد از سال ۲۰۱۶ به شدت کاهش پیدا کرد و در سال ۲۰۲۱ نرخ زاد و ولد در چین به ۷.۵ تولد در هر هزار نفر رسید که پایین‌ترین رقم از زمان تاسیس جمهوری خلق چین در سال ۱۹۴۹ است.

مرکز آمار چین اعلام کرد که نرخ کلی باروری از ۱.۵ تولد به ازای هر زن در اواخر دهه ۱۹۹۰ به ۱.۱۵ تولد در سال ۲۰۲۱ کاهش یافته است و در حال حاضر به یک تولد نزدیک می‌شود که بسیار کمتر از سطح طبیعی ۲.۱ تولد است که سطح جمعیت فعلی را حفظ می‌کند.

پایگاه خبری العربی الجدید