روایت زندگی، مادری، کنشگری؛ عاملیت و خلق افق‌های نو

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی جهان‌بانو، «نشست رونمایی کتاب زندگی مادری کنشگری» به همت مرکز اندیشه‌ورزی زنان ایران، با حضور مریم خادمی و زینب اعلمی به عنوان نویسندگان و دکتر مریم اردبیلی، مدیر کل امور بانوان شهرداری تهران، برگزار شد.

 کتاب زندگی مادری کنشگری به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های مادری و کنشگری زنان پرداخته و در مقایسه با کتاب «سخت شیرین» از همین نویسنده دیده می‌شود که به گفته‌ی نویسندگان، پژوهش قوی‌تری در زمینه کنشگری زنان را ارائه می‌دهد.

در این نشست، دکتر مریم خادمی به تجربیات خود از چالش‌های مادران فارغ‌التحصیل دانشگاه اشاره کرد و تصریح نمود که «ایجاد بستر مناسب برای جمع‌ آوری کنشگری و مادری می‌تواند نگرش‌های فقهی را تحت تأثیر قرار دهد».

 وی همچنین به تحلیل شبکه مسائل اجتماعی و به وجود آمدن کلیشه‌های ذهنی مربوط به تحصیل و شغل زنان پرداخت و گفت: زنانی که به مادری و کنشگری می‌پردازند، با مشکلاتی در حوزه عاملیت و تسلط بر نیازهای فرزندان خود روبه‌رو هستند، و این باعث می‌شود که بسیاری از آن‌ها در چرخه مادری دچار چالش شوند.

خادمی ضمن اشاره به ضرورت‌های خودکفایی مادران افزود: ما به ایجاد خیزشی از درون زنان نیاز داریم تا آنها بتوانند بر مشکلات خود غلبه کنند و مهارت‌های زنانه را فرا بگیرند. مشکل زنان در گروه‌های مختلف عدم وجود الگوهای متنوع و متکثر زنانه است که بتوانند از آن‌ها یاد بگیرند.

در ادامه، لزوم نگاه به موضوع مادری به عنوان یک مسئله معنوی مورد تأکید قرار گرفت و خادمی بیان کرد: باید روی ایجاد مهارت‌های زنانه کار کنیم تا مادران بتوانند به مسیر خود ایمان داشته باشند.

همچنین او به راهبردهای میان‌مدت برای تنظیم نقش‌ها و متفاوت‌کردن کنشگری پرداخت و سه راهبرد اصلی را به شرح زیر بیان کرد:

۱٫ کاهش فاصله بین کار و زندگی: برای کمک به مادران در مدیریت زمان و انرژی.

۲٫ لزوم وجود نهادهای تسهیل‌گری: برای حمایت و مشاوره به زنانی که نقش‌های متعددی دارند.

۳٫ ایجاد شبکه‌های حمایتی و روحی: برای تقویت روحیه و اعتماد به نفس این مادران.

زینب اعلمی، یکی دیگر از نویسندگان کتاب و دانشجوی دکتری رشته علوم اجتماعی، در پاسخ به سؤال درباره واژه کنشگری، به بررسی سیر تاریخی این مفهوم اشاره کرد و توضیح داد که این واژه در سه گفتمان مختلف پس از دوره مشروطه شکل گرفته است:

– گفتمان روشنفکری: که مادری را هدف می‌داند و کنشگری را وسیله برای رسیدن به آن.

– گفتمان دینی: که نیاز به تحصیل و کنشگری را در کنار یکدیگر می‌بیند.

– گفتمان انقلاب: که به تعاریف امام خمینی و مقام معظم رهبری در این مورد استناد دارد و بر عشق مادر به فرزندان تأکید می‌کند.

وی در ادامه خاطر نشان کرد: مادری که عاشقانه به تک‌تک فرزندانش عشق می‌ورزد یک مادرکافی است و همین عشق مادری موجب هدایت فطری مادرانه می‌شود.

اعلمی با اشاره به کنشگری زنان در دوران دفاع مقدس، نیاز به شکل‌گیری هم‌افزایی در قالب مقالات و کتاب‌ها را موثر دانسته تا از غلبه گفتمان روشنفکری که ارزش‌های مادی و فردگرایی است، جلوگیری شود.

دکتر مریم اردبیلی نیز در این نشست با اشاره به اهمیت وجود یک نگاه جدید به زنان، از نویسندگان این کتاب قدردانی کرد و بیان داشت: ما به صورت سومی از زنان نیاز داریم که با ایجاد ابزارها و مدل‌های اثرگذاری، عاملیت حداقلی را در چارچوب خانواده حفظ کنیم.

مدیر کل امور بانوان شهرداری تهران، در ادامه سخنان خود بر ضرورت خلق قله به هنر ترکیب‌گری زنانه در نقش‌ها و مهارت‌های مختلف تأکید کرد.

وی به دنبال بررسی عمیق‌تری از جایگاه زنان در جامعه و ضرورت جدی‌تر گرفتن نقش‌های آنها در امر کنشگری خاطرنشان کرد: باید نگاه‌ها فراتر از نگاه میانه به زن‌بودن گسترش یابد.

اردبیلی بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری تأکید کرد: نگاه به زن و مرد در مبانی اسلامی متضاد نیست و خواستار درک بیشتر از این نکته شد که مردان باید به عنوان محیط‌بان‌های این اتمسفر زنانه عمل کنند و به شکوفایی زنان کمک کنند.

 وی ادامه داد: این رویکرد به زن این امکان را می‌دهد که با احساس کفایت مادرانه خود، در نقش خود بهتر عمل کند و به شکلی درست و اسلامی، به وظایف مادری خود بپردازد.

مدیر کل امور بانوان همچنین به این نکته اشاره کرد که با رواج این گفتمان و بحث نقش مردان در تحقق این مدل کنشگری‌ها، می‌توان اصلاح جهان‌بینی زنانه را شاهد بود و گفت: مردان نه فقط به ‌عنوان پشتیبان، بلکه به ‌عنوان متحدان زنان در مسیر کنشگری و تحقق اهداف اجتماعی باید به یکدیگر یاری دهند.

او بر لزوم سوار شدن بر فرصت‌های موجود در فضای مجازی تأکید کرده و خاطرنشان کرد که دیجیتالی شدن و پیشرفت‌های این حوزه می‌تواند کمک شایانی به مادران در تربیت فرزندان باشد.

در بخش پایانی سخنانش، دکتر مریم اردبیلی به نیاز جامعه به زنانگی و توجه به سنت زوجیت اشاره کرد و گفت: این امر می‌تواند فرصتی برای تمدن‌سازی و گام دومی برای زنان ما ایجاد کند.

در ادامه نشست، حجت الاسلام والمسلمین حمید آقا نوری، مدرس حوزه و دانشگاه و ناظر پژوهشی کتاب، با تأکید بر ارزشمند بودن نگارش این اثر، بیان کرد: خانم خادمی با نگارش این کتاب، به مبارزه با دنیای مردانه پرداخته و این پژوهش را به عنوان نقطه روشنی برای خروج زنان از حالت انفعال بعد از تجربه مادری می‌داند».

 وی تأکید کرد: این کتاب می‌تواند به زنان کمک کند تا از نقش‌های سنتی خارج شوند و در عرصه‌های اجتماعی فعالانه‌تر شرکت کنند.

آقا نوری در ادامه به اقدام نازنین زاغری اشاره کرد که پروژه «شهروند خبرنگار» را برای مبارزه جمعیت زنان در ایران راه‌اندازی کرد و گفت: برخی از خبرنگاران زن که تحت عنوان «زندگی آزادی» شناخته می‌شوند، از همین فضا برآمده‌اند.

وی لزوم ایجاد چنین فضایی برای روایتگری زنان را ضروری دانست و بر اهمیت نیاز به «شهروند خبرنگار» در مکتب امام برای فضای زن مسلمان تأکید کرد و گفت: باید به کارهای منحصر به فردی که بر بستر حمایت از زنان شکل می‌گیرد، ارزش بدهیم و توجه ویژه‌ای به خلق کسب ‌وکارهای پشتیبان در فضای زنان داشته باشیم.

در پایان، دبیر نشست خانم نفیسه طهوری با قدردانی از حضور تمام مهمانان در این نشست ارزشمند، به موافقت با صحبت‌های آقا نوری اشاره کرد و اظهار داشت که در کتاب زندگی مادری کنشگری، الگوی سومی از زنان دیده می‌شود که از یک مفهوم و عبارت مفهومی استخراج شده از بیانات رهبری شکل گرفته و ادبیات نظری پیرامون آن نیز تأسیس شده است.

زهرا سعادت