رسوایی در جشنواره کن علیه فیلتر زیبایی

ماجرا از جشنواره کن شروع شد. در جریان این جشنواره، یک بلاگر ایرانی مقیم آمریکا که بیش از دو میلیون دنبال‌کننده دارد، حضور داشت. آژانس خبری گتی ایمیجز تصاویری از این بلاگر ۳۶ ساله منتشر کرد که واکنش‌های زیادی را به دنبال داشت. تصاویر تا حد زیادی با آنچه مخاطبان سال‌ها در صفحه اینستاگرامش دیده بودند، متفاوت بود؛ چهره او اصلاً شبیه چیزی نبود که مردم انتظار داشتند. مشخص شد که این بلاگر همه تصاویرش را با فیلتر و فتوشاپ ویرایش می‌کند و ذره‌ای به آنچه در صفحه‌اش منتشر می‌کند، شباهت ندارد!

البته این اولین بار نیست که چنین اتفاقی رخ می‌دهد. بارها اتفاق افتاده که بسیاری از بلاگرها با ویرایش افراطی عکس‌هایشان مخاطب را فریب می‌دهند. اما شاید این فاحش‌ترین نمونه‌ای بود که در بین کاربران اینستاگرام این‌قدر جنجال‌برانگیز شد. شاید در نگاه اول، ماجرا در حد فیلتر یک عکس به نظر برسد و اهمیت زیادی نداشته باشد، اما موضوع فراتر از راستگویی یا عدم صداقت بلاگرها است. بلاگرها با این کار کم‌کم شما را از یک آدم سالم به فردی با مشکلات روحی و روانی تبدیل می‌کنند.

از لایک تا فروپاشی روانی

حالا چرا می‌گوییم مشکلات روانی؟ چند وقت پیش برای بررسی تأثیر بلاگرها با یک روانشناس همراه شدیم و با نوجوانی آشنا شدیم که دچار «آنورکسیا نروزا» بود. این نوجوان وقتی بدن طبیعی خودش را با اندام عملی یا حتی فیلتری یک بلاگر مقایسه می‌کرد، با کمبود شدید عزت نفس مواجه می‌شد و در نتیجه رژیم‌های سختی را برای کاهش وزن خود انتخاب کرد. اما اندام خط‌کشی شده آن بلاگر چنان در ذهنش حک شده بود که به‌طور وسواس‌گونه از افزایش وزن می‌ترسید و مصرف غذا را به‌شدت کاهش داد. حتی وقتی وزنش به حد خطرناکی رسید، باز هم خودش را چاق می‌دید. ماجرا وقتی جدی‌تر می‌شود که بدانیم این بیماری روانی سلامت جسمی‌اش را در معرض خطر قرار داده و حتی می‌تواند باعث مرگ او شود. ده‌ها بیماری عجیب و غریب دیگر در کمین من و شمایی است که فکر می‌کنیم بلاگرها و شبکه‌های اجتماعی تاثیری بر زندگی‌مان ندارند. این تصاویر مثل سم آرام و پنهان به مرور زمان، مغز و روان ما را درگیر می‌کنند.

پژوهش‌های مختلفی در ایران و جهان نشان داده‌اند که مقایسه مداوم با تصاویر بلاگرها در اینستاگرام، به‌خصوص تصاویر فیلترشده، باعث نارضایتی شدید از چهره و بدن می‌شود. براساس بررسی موسسه Common Sense Media آمریکا، معمولا ۶۶ درصد از افراد با مشاهده تصاویر بلاگرها در فضای مجازی احساس بسیار بدی نسبت به ظاهرشان پیدا می‌کنند.

حتما برای شما هم پیش آمده پس از یک چرخ کوتاه در فضای مجازی، هزار ایراد کلی و جزئی از ظاهرتان پیدا می‌کنید و از چهره طبیعی‌تان رضایت ندارید. همین‌جاست که افسردگی، تمایل به آرایش و عمل‌های افراطی، بی‌ارزشی، احساس شکست و اضطراب اجتماعی به سراغ‌تان می‌آید.

بکش و خوشگلم کن!

در سال‌های اخیر، عمل‌های زیبایی افزایش زیادی داشته‌اند و حالا تقریباً همه اندام‌های بدن جراحی می‌شوند تا به ایده‌آل‌های غیرواقعی‌ای نزدیک شوند که بلاگرها به آن پر و بال داده‌اند. طبق گزارش رسمی جامعه بین‌المللی جراحی زیبایی پلاستیک (ISAPS)، ایران در سال ۲۰۲۳ با ثبت ۲۶۴,۰۶۰ عمل زیبایی، در فهرست ۱۰ کشور اول جهان قرار گرفته است. اما موضوع نگران‌کننده فقط این آمار بالا نیست، بلکه کاهش شدید سن متقاضیان است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که دختران از سن ۱۴ سالگی، برای شبیه شدن به چهره‌های عروسکی بلاگرها، به جراحی‌ها و خدمات زیبایی رو می‌آورند.

اما این تمایل وسواس‌گونه برای تغییر بدن یا چهره، تنها یک مد زودگذر نیست. این یک اختلال روانی پنهان است که از تبلیغات بلاگرها نشأت می‌گیرد. شما ممکن است بارها زیر تیغ جراحی بروید، اما باز هم از ظاهر خود راضی نباشید. چون مشکل در ظاهر شما نیست، مشکل در ذهن شماست.

اگر تصور می‌کنید که این تنها تاثیر صفحات بلاگرها است، سخت در اشتباهید! این مسیر می‌تواند سلامتی تان را در معرض خطر قرار دهد. جراحی‌های غیرضروری ممکن است عوارضی مانند جعفونت، زخم،‌ نکروز یا حتی از بین رفتن همیشگی زیبایی را برای‌تان به دنبال داشته باشد.

زن‌های اینستاگرامی کمتر در زندگی واقعی دیده می‌شوند!

یکی از مشاوران خانواده برایمان از زوجی می‌گفت که در آستانه طلاق قرار دارند. زنی که زیر بار مقایسه‌های مداوم، به مرز فروپاشی روحی رسیده بود و مردی که دائما همسرش را با زنان اینستاگرامی مقایسه می‌کرد. مقایسه‌هایی مثل این: «چرا مثل فلان بلاگر نیستی؟ چرا اندامت مثل اونا جذاب نیست؟ چرا پوستت اون‌قدر صاف نیست؟» مردی که نمی‌دانست زن‌هایی که می‌بیند، تصویر واقعی از افراد نیستند و محصول مشترک فتوشاپ، فیلتر و چند عمل جراحی محسوب می‌شوند.

البته پرونده‌های این چنینی در مراکز مشاوره زیاد دیده می‌شوند. پای حرف مشاوران خانواده که بنشینید، متوجه می‌شوید که زندگی زوج‌های بسیاری قربانی این مقایسه‌های غیرمنصفانه می‌شود. حتی کار به جایی رسیده که معیار بسیاری از پسران برای ازدواج دختران بدون نقص اینستاگرامی هستند؛ دخترانی که کمتر در دنیای واقعی پیدا می شوند. در واقع این تصاویر ساختگی، ذهن بسیاری از مردان جوان را تحت تاثیر قرار داده و باعث شده هیچ زنی نتواند با استانداردهای ساختگی رقابت کند.

اما در نهایت باید پناه ببریم به یک جمله تکراری و خدمت‌تان عرض کنیم همه‌ی آنچه که گفته شد فقط بخشی از آسیب‌های یک عکس پر از فیلتر است. برای آنها که با یک نگاه سطحی هنوز می‌پرسند خب چه فرقی دارد آن بلاگر واقعا به آن زیبایی باشد یا نه؟! باید تکرار کنیم ماجرا فقط استفاده از فیلتر نیست. مسئله این است که ما  نسل به نسل قربانی تحویل می‌دهیم. قربانیانی با عزت‌نفسِ تخریب شده، با تنفر از بدن‌شان، با اختلالات جسمی و روانی، با افسردگی، با روابط از‌هم‌پاشیده. قربانیانی که همه از یک جا زخمی شدند. از دل یک قاب کوچک به نام گوشی، با محتوای سمی به نام زندگی بلاگری!

فارس