راه اندازی اولین شوراهای فتوای زنان در مصر

بسیاری از زنان مسلمان مصری از راه اندازی اولین شورای فتوای زنان خوشحال هستند، زیرا اکنون می‌توانند از واعظان زن در مورد مسائل خصوصی فتوا‌های مذهبی بخواهند

به گزارش جهان بانو، زنان مصری در تاریخ ۲۱ مه به مسجدی در جنوب قاهره هجوم آوردند تا فتوا (احکام دینی) در مورد مسائل خصوصی زنانه را از یک واعظ زن که شنبه‌ها در فاصله ساعت ۵ عصر تا شب در مسجد حضور دارد دریافت کنند.

«مختار» یکی از چهار واعظ زن است که اخیرا از سوی دولت مجاز به صدور فتوا در امور زنان شناخته شده است. در تاریخ ۲۱ مه وزارت اوقاف مصر چهار شورای فتوای زنان را در چهار مسجد مختلف در قاهره برای ارائه فتوا به زنان راه اندازی کرد. این وزارتخانه قصد دارد شورا‌های بیش‌تری را در استان‌های مختلف مصر راه اندازی کند.

مختار و همکارانش پیش از آن که مجوز ایفای این نقش را دریافت کنند آموزش‌های تخصصی دیدند. این چهار زن جزو ۱۴۴ مبلغ زنی بودند که توسط وزارت اوقاف در سال ۲۰۱۷ میلادی منصوب شدند. از آن زمان، این وزارتخانه از طریق تشکیل دوره‌های فشرده، مبلغان زن را برای صدور فتوا آماده می‌کند. مختار و همکاران‌اش برای صدور فتوا برگزیده شدند، زیرا آنان برترین افراد در آزمونی بودند که شامل دانش قرآنی، سنت (گزارش‌های شفاهی از سیره و سخنان پیامبر) و فقه اسلامی بوده است.

مختار به «المانیتور» می‌گوید: «ما از سال ۲۰۱۷ میلادی آموزش‌های فشرده‌ای را در مورد نحوه برخورد با متون اسلامی و صدور فتوا به گونه‌ای که زمان، مکان، آداب و رسوم و شرایط افراد را تشخیص می‌دهد دیده‌ایم. ما هم چنین آزمون‌هایی را در حوزه قرآن کریم، سنت و فقه اسلامی داده‌ایم تا بتوانیم به پرسش‌های زنان پاسخ دهیم». مختار تشکیل شورا‌های فتوای زنان را «رویایی تحقق یافته» می‌داند.

«مختار» می‌افزاید: «در مدت سه ساعت حضورم در مسجد در روز اول شورای فتوا وقفه‌ای نداشتم. من خانم‌های زیادی را پذیرفتم که به راحتی در مورد مسائل خصوصی سوال می‌پرسیدند. بیش از ۱۰۰ زن در روز اول شرکت کردند. برخی از زنان ممکن است خیلی خجالت بکشند که از واعظان مرد در مورد امور خاص زنانه سؤال کنند. در نتیجه، زنان ممکن است برای مشاوره به واعظان زن غیرقابل اعتماد مراجعه کنند. حضور افراد واجد شرایط در مساجد این مانع را از بین می‌برد و به زنان کمک می‌کند تا دین خود را بهتر درک کنند».

زنان مصری از این اقدام ابراز خوشحالی کرده‌اند، زیرا این امکان را به آنان می‌دهد تا به طور مستقیم با یک واعظ و پژوهشگر دینی زن که می‌توانند با او در مورد مسائل خصوصی گفتگو کنند ارتباط برقرار نمایند.

«دعا عزت» زنی خانه دار به «المانیتور» می‌گوید: «من برای گوش دادن به سخنان واعظان مرد به مسجد می‌رفتم، اما نمی‌توانستم در مورد مسائل مربوط به زنان سوالاتی را از آنان بپرسم، زیرا احساس خجالت داشتم و هم چنین به دلیل وجود مانع بین زن و مرد نمی‌توانستم این کار را انجام دهم. حالا شرایط متفاوت است. من می‌توانم بدون احساس خجالت از واعظ زن در مورد دین‌ام سوالی بپرسم. او زنی مثل من است».

«احمد رجب» مدیر شبکه‌های اجتماعی «دارالافتاء» به «المانیتور» می‌گوید که تقریبا ۷۵ درصد از پرسش‌هایی که روزانه در وب سایت رسمی دارالافتاء یا صفحات رسانه‌های اجتماعی دریافت می‌کنند از زنان است. او می‌افزاید: «گاهی اوقات، زنان از پرسیدن سوالات خاص از واعظان مرد خجالت می‌کشند. این همان چیزی است که وزارت اوقاف را وادار کرد تا در پنج سال گذشته مبلغان زن را برای صدور فتوا آماده کند».

«مایا مرسی» رئیس شورای ملی زنان در بیانیه‌ای در تاریخ ۲۴ مه از تصمیم وزارت اوقاف برای ایجاد شورا‌های فتوای زنان به عنوان «دستاوردی برای رهایی زنان» استقبال کرد.

مرسی خاطرنشان ساخته است: «این گامی بزرگ به عنوان بخشی از تلاش‌های وزارت اوقاف برای دستیابی به توانمندسازی زنان است که در چارچوب تمایل دولت به اجرای استراتژی ملی برای توانمندسازی زنان ۲۰۳۰ نیز قرار دارد».

برای دهه‌ها مساجد مصر که دارای مکان‌های مجزا به منظور نماز خواندن زنان هستند تنها امامان مرد داشتند. با این وجود، این امر در فوریه ۲۰۱۷ میلادی با انتصاب ۱۴۴ امام زن توسط وزارت اوقاف تغییر کرد.

هم چنین برای اولین بار در تاریخ مصر کاروان مبلغی متشکل از پنج مبلغ زن در ژانویه امسال به سودان اعزام شدند تا اندیشه‌های میانه روانه اسلامی را تبلیغ و ترویج کنند.

گزارشی که در ۲۳ مارس توسط مرکز رسانه‌ای کابینه مصر منتشر شد نشان داد که مصر به بهترین سطح خود در ده سال گذشته در زمینه پیشرفت در حوزه توانمندسازی زنان رسیده است. درصد نمایندگان زنان در مجلس نمایندگان افزایش یافته و در سال ۲۰۲۲ با ۱۶۵ کرسی به ۲۷.۸ درصد رسید این در حالی است که این میزان با ۱۴.۹ درصد در سال ۲۰۱۶ میلادی ۸۹ کرسی و ۱.۸ درصد در سال ۲۰۱۲ میلادی با تصاحب ۹ کرسی بود.

نمایندگی زنان در دستگاه قضایی مصر نیز افزایش یافته و در سال ۲۰۲۲ میلادی به ۳۱۱۵ قاضی زن در مقایسه با ۲۱۳۰ قاضی زن در سال ۲۰۱۴ میلادی رسید. برای اولین بار، ۹۸ قاضی زن در ماه مارس به شورای دولتی منصوب شدند.

«آمنه نصیر» استاد مطالعات اسلامی در دانشگاه الازهر و عضو سابق مجلس نمایندگان مصر گفت: «هم اکنون ایجاد نهاد‌های زنان برای صدور فتوا‌های مربوط به زنان اقدام مهم دیگری برای توانمندسازی زنان در مصر است».

او به «المانیتور» گفت: «صدور فتوا به مردان محدود نمی‌شود. زنان نیز می‌توانند موفقیت خود را در این زمینه ثابت کنند به شرطی که تجربه لازم برای آن را به دست آورده باشند. آنان باید قرآن، سنت و شریعت اسلام را بدانند و به حق خاصی تعصب نداشته باشند. آنان باید نگرش میانه روانه‌ای اتخاذ کنند. اسلام این را به ما امر کرده است». نصیر تاکید کرد که افرادی که فتوا صادر می‌کنند باید به طور مستمر برای مسائل جدید معاصر و مشکلات اجتماعی نوظهور آموزش دیده و آماده شوند.