راز پنهان بودن مزار حضرت زهرا‍

بر خلاف روال معمول در تاریخ ادیان که پنهان‌سازی یک مکان مقدس به معنای تلاش برای فراموشی است، مخفی بودن مزار حضرت فاطمه زهرا (س) به قوی‌ترین و پرمعناترین «کنش فعال» در تاریخ اسلام تبدیل شده است؛ حضوری چندوجهی که با وجود پنهان بودن از دیدگان، در وجدان جمعی، اندیشه و قلب شیعیان حاضر و گویا است.

وصیت، بیانیه اعتراض سیاسی و سند تاریخی

مستندترین دلیل پنهان ماندن این مزار شریف، وصیت صریح خود حضرت زهرا (س) است که در روایات متعددی چون ارشاد القلوب و بحارالانوار ذکر شده و بر دفن در شب و پنهان‌کاری از دشمنان تأکید دارد. این وصیت صرفاً یک درخواست برای مراسمی خصوصی نبود، بلکه یک بیانیه سیاسی نهایی و یک سند تاریخی حیاتی برای نسل‌های آینده محسوب می‌شد.

حضرت زهرا (س) با این اقدام، اعتراض قاطع خود را نسبت به ساختار قدرت حاکم وقت که شاهد غصب خلافت، سلب فدک و حمله به بیت ایشان بودند، اعلام کردند. دفن مخفیانه، این پیام را می‌رساند که ایشان مشروعیت حاکمانی که به اهل بیت (ص) ستم کردند را حتی پس از رحلت نیز به رسمیت نمی‌شناسند و اجازه ندادند آن‌ها بر پیکرشان تسلط یابند و با حضور در مراسم، مشروعیت از دست رفته خود را بازیابند؛ این یک بایکوت کامل و ابدی در برابر ظلم بود.

علاوه بر این، این پنهان‌کاری مظلومیت ایشان را به یک «پرسش همیشگی» تبدیل کرد. ؛ چرا دختر پیامبر اسلام، در حالی که از محبوبیت بالایی برخوردار بود، به‌گونه‌ای مخفیانه دفن شد؟ یک قبر مشهور ممکن بود داستان تلخ پشت پرده خود را در هاله‌ای از تقدس محو کند، اما قبری پنهان، همواره یک علامت سؤال زنده در تاریخ باقی می‌گذارد که هر نسل را وامی‌دارد تا در مورد آن قضاوت کند.

پیوند با فرجام تاریخ و ظهور منجی

این موضوع ابعاد آخرالزمانی یافته و سرنوشت این مزار پنهان را به ظهور حضرت امام مهدی (عج) گره می‌زند. بر اساس روایات، یکی از نمادین‌ترین اقدامات حضرت در روز قیام، استیفای حقوق ضایع شده نزدیکان خواهد بود که شامل برگزاری مجدد مراسم تشییع و دفن باشکوه برای مادرشان است. این عمل، نماد جبران تمام ظلم‌ها و آغاز دوران احقاق حق است.اگر دفن اولیه در شب نماد تسلط موقت باطل بر حق بود، آشکار شدن آن در عصر ظهور، نماد پیروزی نهایی و دائمی حق بر باطل است.

این عمل پیامی جهانی دارد: رهبر جهان آینده، با برگزاری چنین مراسمی برای مادرش، اعتبار حکومتی را تثبیت می‌کند که قرار است همان حکومت علوی باشد که در ابتدا نتوانست حق دختر پیامبر را ادا کند، اما اکنون در سطح جهان آن را با شکوه تمام به جای خواهد آورد و برای دشمنانش یک هشدار جدی خواهد بود.

آزمون الهی و سنجش عمق ایمان

پنهان ماندن قبر، یک آزمون الهی چندوجهی برای شیعیان است؛ ارادت به قبری نامعلوم، نیازمند ارتباطی فرامادی، معرفت قلبی و اخلاص است که مرز میان شیعه بودن صرفاً فرهنگی و شیعه بودن عمیقاً ایمانی و ولایت‌محور را مشخص می‌کند. ارتباط با مزار پنهان، ارتباط با یک حقیقت مخفی است.

همچنین، این پنهان‌کاری، امید به آینده‌ای روشن را زنده نگه می‌دارد و انتظار فرج را از یک مفهوم انفعالی به یک «کنش فعال، امیدبخش و مسئولانه» تبدیل می‌کند، زیرا هر ارادتی به آن مزار، پیمان بستن با آینده‌ای است که در آن عدالت برقرار خواهد شد.

استراتژی حفاظت پیش‌دستانه

با در نظر گرفتن تاریخچه هتک حرمت‌ها، به ویژه تخریب بقیع توسط وهابیون، هوشمندی این تصمیم آشکار می‌شود. حضرت زهرا (س) و امام علی (ع) با درکی عمیق از طبیعت قدرت، پیش‌بینی کرده بودند که دشمنان، حرمت اماکن مقدس را نیز نخواهند شکست. مشخص بودن قبر، آن را هدفی برای حملات و تخریب‌های فیزیکی قرار می‌داد.

این پنهان‌کاری، حرمت ایشان را از بی‌احترامی فیزیکی مصون نگه داشته و از سوی دیگر، استقلال معنوی مزار را حفظ کرده است؛ زیرا مشخص نبودن مکان، آن را از ابزار شدن در دست قدرت‌های سیاسی یا تجاری و تبدیل شدن به یک مرکز گردشگری، دور نگه داشته و قداست آن را صرفاً وابسته به شخصیت صاحب قبر کرده است، نه عظمت بنای ساخته شده بر آن.

در نهایت، باید تأکید کرد که این لایه‌ها (اعتراض، آزمون ایمان، و حفاظت) از هم تفکیک‌ناپذیرند. وصیت آن حضرت همزمان یک اعتراض سیاسی و یک اقدام حفاظتی بود، این اعتراض، خود را در امتحان ایمان شیعیان و پیوند سرنوشت آنها با عدالت آینده نشان می‌دهد، در نهایت تمام این لایه‌ها به یک گواهی جاودان بر مظلومیت تبدیل می‌شود که تاریخ را به چالش می‌کشد.

مزار پنهان حضرت زهرا (س) یک «عدم‌حضور» نیست، بلکه حضوری قدرتمند است که بلندتر از هر منبری فریاد می‌زند که عدالت سرانجام پیروز خواهد شد و آشکار شدنش در روز ظهور، تحقق بزرگترین وعده الهی یعنی استقرار عدالت جهانی به رهبری فرزندشان خواهد بود.

خبرگزاری تسنیم