دیپلماسی زنانه ایران: نبرد در میدانی که تعریف نکردیم

در یکی از نشست‌های دیپلماسی «زنان و بین‌الملل» جهان‌دخت که به همت دفتر اندیشکده بانوان محیا برگزار شد، مهدیه شادمانی، استاد دانشگاه، در جمع بانوان فعال در حوزه رسانه، بین‌الملل و مقاومت مشهد با اشاره به جریان‌های رسانه‌ای معارض علیه جمهوری اسلامی ایران در حوزه زنان اظهار کرد که سیاه‌نمایی، روایت‌سازی جعلی و تحقیر جایگاه زن ایرانی به محور اصلی تبلیغات ضدایرانی تبدیل شده است و این جریان‌ها تلاش می‌کنند وضعیت زنان در ایران را نتیجه یک حکومت مردسالار و دیکتاتور القا کنند.

او با بیان اینکه اتکای جمهوری اسلامی ایران به قدرت نرم و محتواسازی قوی در حوزه زنان می‌تواند بخش زیادی از این فضاسازی‌ها را خنثی کند، افزود که نمی‌توان همواره تنها منتظر اقدام دشمن بود و در موضع دفاعی ماند، زیرا بخشی از زمینه‌سازی‌ها به دلیل ضعف روایت‌سازی داخلی ایجاد می‌شود و ضعف در روایت و ناکارآمدی، زمینه سوءاستفاده دشمن را فراهم می‌کند.

شادمانی با اشاره به ناکارآمدی برخی کنشگران داخلی در دیپلماسی زنان و پرونده‌های حقوق بشری بیان کرد که پس از حوادث سال ۱۴۰۱ تلاش شد با استفاده از ظرفیت نهادهای بین‌المللی از حقوق ایران در حوزه زنان دفاع شود، اما به دلیل نداشتن مهارت و تجربه بین‌المللی، بسیاری از اقدامات بی‌نتیجه ماند.

این استاد دانشگاه با یادآوری لغو عضویت ایران از کمیسیون مقام زن سازمان ملل توضیح داد که برداشت نادرست از مفهوم دیپلماسی زنانه باعث می‌شود برخی آن را رویکردی فمینیستی یا تقابلی بدانند، در حالی‌که بخش مهمی از مسائل مرتبط با صلح، مخاصمات و شبکه‌سازی بین‌المللی در ساحت زنان معنا پیدا می‌کند و نمونه آن ارتباطات گزارشگر ویژه حقوق بشر امور ایران با شبکه‌های معارض زنانه است که ضرورت ورود ایران با رویکرد زنانه به این حوزه را نشان می‌دهد.

او با اشاره به تمرکز نهادهای بین‌المللی بر موضوعات داخلی ایران مانند لایحه عفاف و حجاب، لایحه امنیت بانوان و اصلاحات مربوط به مهریه گفت که برخلاف تصور برخی مسئولان، این تحولات به‌طور منظم رصد و ثبت می‌شود، در حالی‌که در داخل گاهی تصمیم‌گیری بدون توجه به فضای بیرونی انجام می‌شود.

وی یکی از ضعف‌های جدی را صدور بی‌ضابطه مجوز برای مؤسسات و سازمان‌های مردم‌نهاد دانست که سالانه به نشست‌های بین‌المللی اعزام می‌شوند و افزود که برخی مجموعه‌های فاقد کارآمدی مجوزهای متعدد دریافت می‌کنند و فعالان متخصص اجازه ورود ندارند و این امر ضربه جدی به دیپلماسی زنانه ایران وارد کرده است.

شادمانی با اشاره به عملکرد رسانه‌ای و حقوقی رژیم صهیونیستی پس از عملیات طوفان‌الاقصی تصریح کرد که در حالی‌که هزاران زن و کودک در غزه شهید شدند، ده‌ها هزار پرونده حقوقی علیه ایران و گروه‌های مقاومت ثبت شد و این نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی از پیش انجام شده بود، در حالی‌که ایران فرصت‌ها را از دست داد و پس از وقوع فاجعه به فکر شکایت افتاد.

او پیشنهاد کرد با وجود محدودیت در امید بستن به سازمان‌های بین‌المللی، می‌توان از طریق بیدارسازی افکار عمومی، ایجاد هزینه برای رژیم صهیونیستی و ورود هوشمندانه به پرونده‌های حساس بین‌المللی، اثرگذاری ایجاد کرد و گاهی یک اقدام دقیق در یک کمیسیون بین‌المللی تاثیر بیشتری از حکمی دارد که قابلیت اجرا ندارد.

وی با انتقاد از نبود شبکه‌سازی مؤثر در حوزه زنان جبهه مقاومت گفت که ایجاد ارتباط میان زنان فعال کشورهای مختلف نیازمند زبان مشترک و روش صحیح تعامل است و نمونه‌ای از ضعف در این زمینه نامه‌ای بود که برخی دانشجویان به دانشگاه کالیفرنیا ارسال کرده بودند و به دلیل ادبیات نامناسب به شکست انجامید.

او با اشاره به کمبود زنان متخصص در دستگاه دیپلماسی افزود که در برخی دولت‌ها افرادی بدون تجربه و مهارت لازم انتخاب شده‌اند و حتی ماه‌ها حکم آنان صادر نشده است و تصور اینکه هر زن فعال اجتماعی بتواند سمت‌های دیپلماتیک را برعهده گیرد اشتباه است، زیرا این حوزه‌ها نیازمند تخصص واقعی هستند.

این استاد دانشگاه حوزه رایزنی فرهنگی را یکی از ظرفیت‌های مهم حضور بانوان دانست و گفت که نمونه‌های موفق در این عرصه محدود است، در حالی‌که می‌توان با توانمندسازی بانوان و ایجاد دوره‌های تخصصی حکمرانی و دیپلماسی زنانه این خلأ را جبران کرد.

شادمانی با تأکید بر لزوم تدوین نقشه راه برای دیپلماسی زنان بیان کرد که این مسیر سخت اما ممکن است و با استفاده از ظرفیت جامعه مدنی، سازمان‌های مردم‌نهاد و شبکه‌سازی هدفمند می‌توان بسیاری از پرونده‌های بین‌المللی را به نفع ایران مدیریت کرد.

او با تأکید بر اینکه بی‌عملی و نبود تخصص موجب صدور قطعنامه‌های متعدد علیه ایران شده است گفت که عدم روایت‌سازی فعال و نبود حضور مؤثر در عرصه بین‌الملل منجر به صدور رأی‌های پی‌درپی علیه ایران در نهادهای مختلف شده است.

شادمانی با اشاره به تجربه حضور یک گزارشگر اروپایی در ایران و تأثیر حضور میدانی او بر تبیین واقعیت‌های تحریم و مشکلات بیماران پروانه‌ای توضیح داد که این نمونه نشان می‌دهد اگر عملکرد صحیح وجود داشته باشد، حتی افراد دارای ارتباطات قوی غربی نیز می‌توانند واقعیت ایران را منتقل کنند.

او در پایان تأکید کرد که راه برون‌رفت از وضعیت موجود ترکیبی از توانمندسازی بانوان، تخصص‌گرایی، شبکه‌سازی هدفمند، روایت‌سازی فعال و استفاده درست از ظرفیت جامعه مدنی است و با طی این مسیر می‌توان علاوه بر کاهش هزینه‌های بین‌المللی، نقش مؤثری در برابر روایت‌های ساختگی دشمن ایجاد کرد.

 خبرگزاری رسمی حوزه