دفن یک فرهنگ؛ بازخوانی ناموفق سووشون

کتاب «سووشون» نوشته سیمین دانشور، اثری ماندگار است که مقام معظم رهبری هم درباره‌اش چنین فرموده‌اند:

«من کتاب سووشون‌ را شاید در سال‌های اول دهه‌ی پنجاه، یا آخر دهه‌ی چهل خریدم و شروع کردم خواندن. دیدم داستان، داستانی است که آمیخته با ناکامی است. یعنی انگلیسی‌ها آمدند شیراز‌، پدر همه را درآوردند و همه کار کردند و بالاخره هم قهرمان داستان را کشتند و مرده‌اش را دادند دست زن و بچه‌اش که ببرند دفن کنند. من، هر کتابی را که می‌خوانم، پشتش دو سه جمله می‌نویسم. الان اگر آن کتاب را بیاورند، خواهید دید این جمله پشت آن نوشته شده که «این کتاب را طاقت نیاوردم بخوانم.» یعنی دیدم خواندنش، با این زندگی پر از غصه و دائم در حال مبارزه‌، جور در نمی‌آید. زندگی ما این‌طور بود. این بود که بعد از انقلاب، سووشون را خواندم.»

اما بازسازی این اثر توسط خانم «نرگس آبیار» و تبلیغات منتشرشده از سریال به جای بازتاب عمق محتوای اصلی، به ابتذالی فراتر از حد تصور دچار شده است.

تبلیغات این سریال نه تنها مشت نمونه خروار از محتوای داستان نیست، بلکه بخش‌های حاشیه‌ای و نازل را برجسته کرده و از هرگونه پرداخت به مفهوم تاریخی، مبارزه و مفهوم استعمار که رکن اصلی کتاب است، به دور مانده است. صحنه‌های رقص مختلط زن و مرد، تصاویر اتاق‌خوابی، تماس زن و مرد بازیگر نامحرم که در دنیای خارج از فیلم نسبتی باهم ندارند و حتی اجبار سربازان انگلیسی به اجرای پرفورمنس‌ها، صحنه‌هایی هستند که نه تنها خلاف داستان اصلی کتاب بلکه کاملاً برخلاف ارزش‌ها و شئونات فرهنگی و اسلامی ماست.

این ابتذال آشکار، ضربه‌ای بزرگ به سبک زندگی و فرهنگ اصیل اسلامی-ایرانی وارد می‌کند؛ ضربه‌ای که نباید به آن عادت کنیم و نباید آن را نادیده گرفت. عبور ساده و بی‌توجه از خطوط قرمز فرهنگی و اخلاقی، زمینه را برای فروپاشی پایه‌های ارزشمند فرهنگی ما فراهم می‌سازد.

نکته تأسف‌بارتر این است که پلتفرم «نماوا» بدون در نظر گرفتن اصلاحات لازم و بدون دریافت مجوز نهایی از ساترا اقدام به انتشار سریال کرده که این کار نه تنها خلاف قانون بوده، بلکه در تکمیل همین روند آسیب به فرهنگ و اخلاق جامعه نقش بسزایی داشته است.

در این شرایط، اقدام به مسدودسازی این سکوی انتشار شبکه نمایش خانگی توسط مراجع قانونی اقدامی ضروری و شجاعانه بود که باید از آن تقدیر کرد؛ اقدامی که می‌تواند هشدار جدی برای دیگر تولیدکنندگان و پخش‌کنندگان محتوا باشد تا بیش از این به ارزش‌ها و هنجارهای فرهنگی و اخلاقی جامعه بی‌توجه نباشند.

فارس