دستگاههای مسئولی که حوزه پوشش را فراموش کرده‌اند

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی با عذرخواهی از کم‌کاری‌های گذشته، بر ضرورت اقدام هوشمندانه و چندبعدی نهادهای مسئول برای سامان‌دهی پوشش اجتماعی و حفظ کرامت زن ایرانی تأکید کرد و نسبت به بی‌عملی دستگاه‌ها هشدار داد

چرا دستگاه‌های مسئول حوزه پوشش به میدان نمی‌آیند؟

در حالی که حجت‌الاسلام محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، با عذرخواهی از کم‌کاری‌های گذشته بر ضرورت بازنمایی جایگاه باکرامت زن ایرانی و اقدام هوشمندانه و چندبعدی برای سامان‌بخشی پوشش اجتماعی تأکید کرده است، پرسش جدی پیش‌روی جامعه این است که چرا ده‌ها نهاد رسمی که طبق قانون و مصوبات فرهنگی موظف به اقدام‌اند، همچنان در سکوت یا بی‌عملی به سر می‌برند و آرامش اجتماعی مردم را به مخاطره انداخته‌اند؟

مسئله پوشش اجتماعی و عفاف در جمهوری اسلامی موضوعی صرفاً فردی یا انتظامی نیست، بلکه بر اساس اسناد بالادستی، ده‌ها نهاد فرهنگی، اجتماعی و اجرایی در قبال آن وظیفه دارند. مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۸۴ با عنوان «سیاست‌ها و راهکارهای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب»، بیش از ۲۶ دستگاه را به‌طور مستقیم موظف کرده است؛ از وزارت کشور و نیروی انتظامی تا آموزش‌وپرورش، صدا و سیما، وزارت ارشاد و حتی شهرداری‌ها. افزون بر آن، ماده ۱۰۲ قانون برنامه ششم توسعه دولت را مکلف کرده است تا برنامه ملی ترویج عفاف و حجاب را با همکاری همه دستگاه‌ها اجرا کند.

با این حال، واقعیت جامعه نشان می‌دهد که این نهادها یا وارد عمل نشده‌اند یا اقداماتشان به نتیجه نرسیده است. چند دلیل اساسی برای این وضعیت وجود دارد:

فقدان ضمانت اجرایی مصوبه‌ها؛ مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی بارها روی کاغذ مانده و به قانون الزام‌آور تبدیل نشده است.

چندپارگی مسئولیت‌ها؛ هر دستگاهی بخشی از وظیفه را متوجه دیگری می‌داند و وزارت کشور نیز در مقام هماهنگ‌کننده ابزار الزام کافی در اختیار ندارد.

امنیتی‌سازی به جای فرهنگی‌سازی؛ بخش عمده‌ای از بار این موضوع بر دوش ضابطان انتظامی افتاده، در حالی که سند ۱۳۸۴ به‌صراحت بر راهکارهای فرهنگی و اجتماعی تأکید داشت.

ضعف رسانه و گفتمان‌سازی؛ صدا و سیما و وزارت ارشاد نتوانسته‌اند جایگاه و کرامت زن مسلمان را در قالب روایت‌های جذاب و باورپذیر عرضه کنند.

تعارضات سیاسی؛ همان‌طور که در متن تصویر آمده، هیاهوی جناحی، مسئله اصلی یعنی هویت و نقش زن را به حاشیه رانده است.

فقدان سازوکار پاسخ‌گویی؛ هیچ نهادی به‌طور شفاف پاسخ نمی‌دهد که چرا تکلیف قانونی خود را زمین گذاشته است.

نقشه راه مغفول

رهبر معظم انقلاب در دو دهه‌ی گذشته بارها درباره «زن، خانواده و حجاب» نکات اساسی مطرح کرده‌اند که عملاً مبنای سیاست‌گذاری کشور است. ایشان در دیدارهای مختلف:

حجاب را «حکم قطعی شرع و ضرورت اجتماعی» دانسته و آن را عامل امنیت روانی و تحکیم خانواده معرفی کرده‌اند.

هشدار داده‌اند که مسئله زن نباید به عرصه دعواهای جناحی تقلیل پیدا کند و کرامت زن باید در مرکز توجه قرار گیرد.

در بیانیه گام دوم انقلاب تأکید کرده‌اند که زن ایرانی باید با هویت اسلامی-ایرانی خود الگویی برای جهان اسلام باشد.

بارها دستگاه‌ها را خطاب قرار داده و گفته‌اند: «باید دستگاه‌های فرهنگی و اجرایی وظایف خود را در قبال عفاف و حجاب جدی بگیرند و گزارش عملکرد دهند.»

این مواضع نشان می‌دهد که مطالبه اصلی رهبر انقلاب چیزی فراتر از برخورد مقطعی یا سلبی است؛ ایشان بر چاره‌اندیشی عمیق، هماهنگی نهادی و ارائه الگوهای مثبت تأکید دارند. کوتاهی در این زمینه نه فقط بی‌توجهی به یک قانون، بلکه بی‌اعتنایی به یک مطالبه صریح رهبری است.

اکنون و پس از سخنان صریح رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، جامعه انتظار دارد نهادهای مسئول به وظایف قانونی و فرهنگی خود بازگردند. بی‌عملی و تأخیر بیش از این نه تنها فرصت‌های کم‌نظیر برای تحکیم هویت زن و خانواده ایرانی را از بین می‌برد، بلکه به تعبیر خود او، «دود آن در چشم خود ما» خواهد رفت؛ به شکل افزایش دوقطبی‌ها، تضعیف آرامش روانی جامعه و تهدید سرمایه اجتماعی.

متن ویراست:

«بی‌هنری همه ما مسئولین سهیم، فرصت حضور اجتماعی بانوان و جوانان را بعضاً به مسیر اشتباه کشانده و دستاویزی برای سوءاستفاده بدخواهان مردم ساخته است. به سهم خودم شرمنده ملت فرهیخته و متدین ایران اسلامی هستم. متأسفانه آنچه در هیاهوی سیاسی فراموش شده است؛ «هویت، شخصیت و نقش فاخر زن» است.

«بروز علنی رفتار ناشایست» توهم غلبه ساخته است؛ چرا؟ چون در جامعه اصیل و با فرهنگ ایران اسلامی، زشتی و ناپسندی اعمال هنجارشکنانه بیشتر به چشم می‌آید و جلب توجه می‌کند. «قاعده‌داری پوشش اجتماعی» و «حفظ امنیت روانی و اخلاقی جامعه» ضرورتی دینی، عقلایی و عامل دوام اتحاد است.

همه موظفیم در «چاره‌اندیشی هوشمندانه و چندبعدی» و «اقدام عقلانی و انسانی» در این‌باره تسریع کنیم. فرصت‌های کم‌نظیری در دسترس ماست که غفلت از آن‌ها ما را در مقابل تاریخ و نسل‌های آینده ایران شرمسار خواهد کرد. دود این بی‌تفاوتی‌ها و بی‌عملی‌ها در چشم خودمان می‌رود.»

خبرگزاری فارس