به بهانه روز جهانی زن:

نگاهی به دستاوردهای زنان در حوزه اقتصادی و اجتماعی ایران در چهار دهه اخیر

ارتقای جایگاه زنان در ایران و باز شدن فضا برای حضور آنها در سال‌های گذشته در عرصه‌های مختلف به ویژه در زمینه های علمی، ورزشی و دانشگاهی غیرقابل انکار است. این در حالی است که کشورهای غربی همواره تلاش می‌کنند تا در یک روایت جعلی چهره‌ ای ضعیف از زن ایرانی به نمایش بگذارند.

زنان ایرانی علی رغم پیشرفت در زمینه‌های علمی و ورزشی در زمینه اقتصادی و اجتماعی نیز در مقایسه با پیش از انقلاب پیشرفت قابل توجهی کرده‌اند. پیشرفت‌هایی که در برخی موارد آنچنان که باید به آنها پرداخته نشده است.

در چهل سال اخیر در زمینه قانون‌گذاری در حوزه اقتصادی اقدامات قابل توجهی برای زنان انجام شده است. تخصیص بیمه بیکاری برای زنان و مردانی که به دلیل همه گیری کرونا شغل خود را از دست داده اند، پروژه پاسخ اورژانسی کووید ۱۹ به منظور ایجاد و تقویت انعطاف پذیری اجتماعی-اقتصادی زنان روستایی و عشایر، تسهیل فرآیند اعطای مجوز به سمن‌های مرتبط با زنان و اختصاص حدود ۳۰ درصد منابع تسهیلاتی دولت به طرح های معرفی شده از سوی زنان در راستای حمایت از اشتغال زایی زنان از سال ۱۳۹۱ بخشی از این اقدامات است.

همچنین ارائه آموزش‌های آماده‌سازی شغلی شامل مهارت‌های شغلی و مهارت‌های زندگی به ۱۳۰۰۰ زن سرپرست خانوار و اعضاء خانواده‌های آن‌ها به صورت سالیانه و حمایـت از اشـتغالزایی و اسـتمرار فعالیـت ۲۰ شـرکت تعاونـی زنـان بـا اولویـت مناطـق محـروم و دهک‌هـای پاییـن درآمـدی و زمینـه سـازی برای ایجـاد ۴۰ فرصـت شـغلی جدیـد و پایـداری۶۰ شـغل موجود در ۱۰ اسـتان کشـور از دیگر اتفاقات مثبتی است که در سال‌های اخیر به وقوع پیوسته است.

علاوه بر تصویب قوانین و اقدامات حمایتی از زنان، آمارهای مشارکت اقتصادی زنان نیز پیشرفت قابل توجهی را در این زمینه نشان می‌دهد. در حال حاضر بیش از ۴۰۰۰ نفر کارآفرین زن در کشور فعالیت می‌کنند و ۲۰ درصد از مراکز کارآفرینی و ۲۰ درصد از شرکت‌های دانش بنیان توسط زنان اداره می‌شود. همچنین ۷۳۵ زن به عنوان مدیر عامل شرکت‌های دانش بنیان فعالیت می‌کنند و ۲۵۰ شرکت دانش بنیان نیز توسط زنان تاسیس شده است.

در حال حاضر زنان بیش از ۳۲ درصد از اعضای شرکت های فعال در کشور را تشکیل می دهند و بیش از ۱۲۰۰۰ شرکت در زمینه‌های مختلف از جمله کشاورزی، صنایع دستی، معماری و دارویی متعلق به زنان است و ۴۰ درصد از محصولات کشاورزی ، ۸۰ درصد از فرش‌های دستباف و ۷۵ درصد از صنایع دستی توسط زنان تولید می‌شود.

زنان در زمینه اجتماعی نیز دستاوردهای قابل توجهی در مقایسه با پیش از انقلاب داشته‌اند. در عرصه مدیریتی انتصاب مدیران زن در استانداری‌ها در سه سال اخیر افزایش ۸/۸۹ درصدی داشته است. همچنین ۵۰ درصد از پست‌های مدیریتی در وزارت بهداشت در اختیار زنان قرار دارد. به طور کلی وضعیت انتصاب زنان از ۱۳٫۶درصد در سال ۱۳۹۶ به ۲۵درصد در سال ۱۴۰۰ افزایش پیدا کرد.

در عرصه تصمیم‌گیری ۲۵/۲ درصد از مدیران دولتی کشور در همه سطوح عالی، میانی و پایه مدیریت اجرایی زنان هستند و ۴ دوره از تصدی ریاست «سازمان محیط زیست» توسط زنان رقم خورده است.

در حوزه قوانین حقوقی نیز تصویب برخی قوانین موجب بهبود وضعیت زنان شده است که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

۱_اجرای برنامه اورژانس اجتماعی با بیش از ۳۵۰ مرکز در سراسر کشور و اختصاص خط تلفن ویژه اورژانس اجتماعی (۱۲۳) برای مداخله در بحران

۲_فعالیت کمیته ملی پیشگیری از خشونت در سطح ملی در معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه با هدف مقابله با خشونت از جمله خشونت خانگی و انجام مداخلات تخصصی در خانه‌های امن برای حمایت از زنان و کودکان

۳_تشکیل کمیته منع خشونت خانگی در راستای مبارزه قانونی و مدنی با خشونت خانگی و ایجاد راههای عدالت محور جهت احقاق حقوق قربانیان و آزار دیدگان در کانون وکلای دادگستری مرکز از تیرماه ۱۳۹۷ و انجام فعالیت هایی از جمله برگزاری کارگاه‌های آموزشی متعدد برای گروه‌های مختلف از جمله برای سازمان‌های مردم نهاد، مشاوره رایگان به افراد آسیب دیده، وکالت رایگان پروندههای قضائی مربوطه و …

۴_اختصاص خط تلفن ویژه ۱۴۸۰ برای ارائه مشاوره‌های روانشناسی به زنان و دختران برای مواجهه با کودک آزاری و همسر آزاری (با استفاده از۴۰۰ نفر از کارشناسان ارشد و دکترای روانشناسی)

۵_اختصاص خط تلفن ویژه ۱۲۹ برای ارائه مشاوره‌های حقوقی به شهروندان از جمله زنان

۷_ایجاد  ۲۸  مرکز خانه امن به صورت شبانه روزی و رایگان برای ارائه خدمات روان شناسی، روان پزشکی، حقوقی و…به زنان قربانی خشونت خانگی و فرزندان آنها تأسیس شده است. مـدت زمـان اقامـت در ایـن خانه هـا ۴ مـاه اسـت کـه تـا چهـار مـاه دیگـر نیـز قابـل تمدیـد می‌باشـد.

۹_راه اندازی ۱۵ سامانه طلاق در راستای حمایتهای روانی-اجتماعی از زنان مطلقه و کودکان آنها در استان ها

۱۰_انجام مشاوره در سازمان بهزیستی کشور در دوران بیماری کرونا به صورت رایگان و شبانه روزی برای مواجهه با پدیده کودک و همسرآزاری