در این یک سال در دولت سیزدهم بر حقوق زنان چه گذشت

حوزه زنان و خانواده برای فعالیت‌های مستمر جای کار فراوانی دارد؛ توانمندسازی بانوان به ویژه برای زنان سرپرست خانوار قدم موثر و مهمی از سوی دولت به شمار می رود چرا که بیش از سه میلیون و ۵۰۰ هزار زن سرپرست خانوار در کشور وجود دارد که ۱۲درصد سرپرستان خانوار را شامل می‌شوند.

توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، اشتغال خانواده‌محور، تدوین طرح ملی کنترل آسیب‌های اجتماعی با تمرکز بر کاهش نرخ طلاق، تشکیل صندوق ضمانت تسهیلات زنان سرپرست خانوار و ایجاد بازارچه‌های دائمی برای کمک به بانوان کارآفرین از جمله رویکردهای دولت سیزدهم در دوره یکسال گذشته به شمار می رود و دستاوردهای مهمی در این دوره به دست آمده است.

تشکیل صندوق ضمانت تسهیلات زنان سرپرست خانوار

تشکیل اولین جلسه ستاد ملی زن و خانواده با حضور رییس جمهور و مصوبه مهمی همچون تشکیل صندوق ضمانت تسهیلات زنان سرپرست خانوار از دیگر دستاوردهای یکسال گذشته در حوزه زنان و خانواده است؛ با این اقدام مشکلات بانوانی که برای دریافت تسهیلات بانکی ضامن نداشتند، حل خواهد شد چرا که بسیاری از زنان سرپرست خانوار به دلیل نداشتن ضامن نمی‌توانستند تسهیلات اشتغال دریافت کنند.

با این اقدام دولت، زنان سرپرست خانواری که در دهک یک تا پنج با جمعیت بیش از ۲ میلیون نفر که تحت حمایت کمیته امداد هم نیستند، از ضمانت این صندوق برای دریافت تسهیلات اشتغال‌زایی بهره‌مند می‌شوند.

راه‌اندازی ۱۱ هزار و ۵۰۰ طرح اشتغال‌زایی و کارآفرینی برای زنان سرپرست خانوار

یکی دیگر از دستاوردهای دولت سیزدهم در حوزه زنان و خانواده با رویکرد اشتغال‌زایی به ویژه در مناطق محروم و روستایی، راه‌اندازی ۱۱ هزار و ۵۰۰ طرح اشتغال‌زایی و کارآفرینی برای زنان سرپرست خانوار بود به طوری که در این مدت ضمن تمرکز بر وضع معیشتی اقشار ویژه و آسیب‌پذیر جامعه و به منظور مصونیت آنان در مقابل آسیب‌های اجتماعی، دولت در تدوین برنامه‌ها اهمیت ویژه‌ای برای کارآفرینی و خودکفایی زنان سرپرست خانوار در سراسر کشور قائل شده است.

به همین منظور طرح‌های اشتغال‌زایی در بیش از یک‌هزار و ۹۰۰ روستای ۳۵۰ شهرستان کشور از طریق زنان سرپرست خانوار به نتیجه رسید و باعث ایجاد فرصت‌های کسب و کار برای نزدیک به ۳۵ هزار نفر به شکل مستقیم و غیرمستقیم شد که ۱۳ هزار و ۷۷۰ میلیارد ریال حجم کل سرمایه‌گذاری برای راه‌اندازی طرح‌های اشتغال ویژه زنان سرپرست خانوار است.

امضای تفاهم‌نامه همکاری میان معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری و بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان امام راحل برای همکاری مشترک در اجرای طرح‌های اشتغال‌زایی اعم از مشاغل خرد خانگی، کسب و کار کارگاهی خرد، کوچک و متوسط و حمایت از کارآفرینان با تاکید بر طرح‌های فناورانه، نوآورانه و قابل تجاری‌سازی از دیگر برنامه‌های حوزه زنان و خانواده است.

بنیاد برکت با هدف از بین بردن نابرابری اقتصادی، ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب و پایدار در مناطق محروم و کمک به برقراری عدالت اجتماعی، بیش از ۴۲ درصد کل طرح‌های اشتغال‌زایی اجتماع‌محور اجرا شده، معادل ۸۲ هزار طرح را به بانوان و به ویژه زنان سرپرست خانوار اختصاص داده است.

اشتغال خانواده‌محور اولویت دولت سیزدهم

اولویت اشتغال خانواده محور در دولت سیزدهم یکی دیگر از برنامه‌های مهم دولت مردمی است که در این مدت مورد تاکید و بررسی جدی قرار گرفته است، بر این اساس زنان سرپرست خانواده  نیز در تصمیم‌سازی‌های مربوط به اشتغال‌زایی در اولویت قرار دارند.

موضوع اشتغال خانواده محور یکی از موضوعات مهم و جدی است که در دولت سیزدهم به آن توجه ویژه شده است و معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری به همین منظور روی شرکت‌های دانش‌بنیان و مشاغل خانگی تاکید جدی داشته و پشتیبانی ویژه ای از این مشاغل برای به سرانجام رسیدن این مساله انجام می‌دهد.

همچنین اعتبارات مشاغل خانگی در دولت سیزدهم نسبت به دوره‌های قبل رشد بسیار قابل توجهی داشته است تا از این طرق حمایت ویژه از این مشاغل شود و برای هر استانی با توجه به شرایط خود و نسبت به جمعیت زنان بویژه زنان سرپرست خانوار، اعتبار متفاوتی در نظر گرفته شود چون رییس جمهور تاکید ویژه برای تزریق اعتبارات به استان‌ها در حوزه اشتغال دارند.

تدوین طرح ملی کنترل آسیب‌های اجتماعی

تدوین طرح ملی کنترل آسیب‌های اجتماعی با تمرکز بر کاهش نرخ طلاق از دیگر طرح‌های مهم حوزه زنان و خانواده است که در دولت سیزدهم برای آن برنامه‌ریزی شده است. طرح حوزه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی تحت عنوان مشاوره فعال و پیشگیرانه خانواده برای زوجین نوپا در چهار سال اول زندگی مشترک است که این طرح با هم‌افزایی دستگاه‌هایی همچون سازمان بهزیستی که دارای نهاد و رکن مشاوره هستند، کلید خواهد خورد.

معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری تدوین طرح ملی کنترل آسیب‌های اجتماعی با تمرکز بر کاهش نرخ طلاق را در دستور کار قرار داده است که این موضوع با ورود مشاوران به زندگی زوجین می تواند بسیار موثر و کارساز باشد و از طلاق زوجین در سال‌های اول زندگی آنها جلوگیری کند.

از آغاز به کار دولت سیزدهم، این معاونت ۲ طرح مهم را در حوزه آسیب‌های اجتماعی شروع کرد که یک طرح در حوزه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی با تمرکز بر طلاق و یک طرح دیگر در حوزه اشتغال است.

در حال حاضر این طرح به شکل جزئی و پایه در دو شهر ساوجبلاغ از استان البرز و اسلامشهر از توابع تهران با جلسات و موافقت‌هایی با دستگاه‌های اجرایی و توسط سازمان بهزیستی اجرا شده است.

لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت

معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری با فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی برای لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت مذاکراتی انجام داد تا با فوریت در دستور کار مجلس قرار گیرد؛ این لایحه پس از رفع نواقص و تنظیم سندهای پشتیبان، با فوریت در دستور کار مجلس است. لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان، ۱۰ سال است که برای تصویب و اجرا معطل مانده است که با رایزنی‌های صورت گرفته، می‌توان امید داشت به زودی درباره این لایحه نتیجه خوبی حاصل شود.

این لایحه اکنون در مجلس شورای اسلامی در دست اقدام است و طبق پیگیری‌های انجام شده، فراکسیون زنان اعلام کرده که با قید فوریت این لایحه مورد بررسی قرار خواهد گرفت. فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که  این لایحه در اولویت قرار دارد اما به دلیل دستور جلسات مختلف در مجلس امکان بررسی آن فراهم نشده که امیدواریم بتوانیم شاهد سرعت بخشی به طرح این لایحه در مجلس شورای اسلامی باشیم و پس از گذشت ۱۰ سال لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت به سرانجام رسد.

اقدامات حقوقی عرصه زن و خانواده

در بخش بررسی و اقدامات حقوقی عرصه زن و خانواده نیز برگزاری نشست‌های تخصصی با فقها و حقوقدانان برای حمایت از زنان در برابر خشونت، تهیه نگاشت نهادی سند ملی حقوق کودک و نوجوان، تدوین سه سند مشتمل بر شاخص‌های آسیب شناسی حوزه کودک، زن و خانواده، تدوین پیش نویس مصوبه تعیین تکلیف هویت اطفال، نوجوانان و زنان فاقد هویت، تدوین بیش از ۱۵۰ عنوان اظهارنظر کارشناسی نسبت به لوایح دولت و طرح های مجلس، ارائه پیشنهادات ناظر بر اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی و تهیه بسته جامع پیشنهادی درباره لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت و تسریع تصویب آن در مجلس، تهیه و تدوین لایحه تعیین گستره اختیارات مادر در دوران حضانت و نگهداری از فرزند، تصویب تنفس یک ساله بازپرداخت تسهیلات مددجویان زن از برنامه‌های حوزه بررسی و اقدامات حقوقی عرصه زن و خانواده است

فعالیت‌های حوزه زنان و خانواده در بخش بهداشت و سلامت

در بخش بهداشت، سلامت و جمعیت معاونت زنان نیز پیگیری اجرای سیاست‌های کلی جمعیت ماده ۱۰۲ برنامه ششم، مساله‌یابی و آسیب‌شناسی نیازهای سلامت زنان به تفکیک ۳۱ استان، پیگیری اجرای بیمه ناباروری و تجهیز مراکز ناباروری در کشور، حمایت از سلامت ورزشکاران زن، تدوین برنامه حمایت از نومادران و نوزادان در هفته اول تولد در سال ۱۴۰۱، پیگیری و اجرای طرح جوانی جمعیت، بررسی و پیگیری سلامت روانی زنان، تدوین آیین‌نامه داخلی معاونت در ارتباط با قانون جوانی جمعیت، پیگیری و صدور بخشنامه اجرای بند الف ماده ۱۷ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و تهیه و تدوین گزارش تحصیلی قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در دستور کار بوده و هست

اقدامات دیگر در حوزه زنان

افزایش ۱۸ درصدی بودجه معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۱ نیز یکی از خبرهای خوب حوزه زنان در دولت سیزدهم است که در این زمینه نه تنها ردیف بودجه مستقل معاونت امور زنان و خانواده  ۱۸ درصد افزایش یافته است، بلکه به دلیل طرح‌های جامعی که بزودی اجرایی می‌شود، این معاونت توانسته از بودجه مرتبط برخی دیگر از وزارتخانه‌ها نیز در قالب  ‫تفاهم‌نامه بهره‌مند شود.

اصلاح قوانین مرتبط با زنان و خانواده و کیفیت اجرای آن در دیدار انسیه خزعلی معاون امور زنان و خانواده رییس جمهور و حجت الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی اژه ای رییس قوه قضاییه بررسی شد.

بیمه زنان خانه‌دار از دیگر نکات قابل تأمل است، اما با توجه به اینکه اجرای این مهم در عمل نیازمند اعتبارات زیادی است، پیشنهاد می‌شود به صورت متمرکز بیمه زنان سرپرست خانوار دارای بیش از سه فرزند در دستور کار قرار گیرد.

اجرای دقیق این طرح‌های مهم و راهبردی در حوزه زنان و خانواده نشان‌دهنده تلاش دولت سیزدهم برای تحول اساسی و اصولی در این حوزه مهم است که در واقع با کانون خانواده‌ها ارتباط مستقیم دارد و امید است علاوه بر توانمندسازی زنان در بخش اشتغال و مشارکت اقتصادی، در توسعه فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی نیز قدم‌های مثبتی برداشته شود