نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
با وجود رایگان بودن زایمان طبیعی در بیمارستان‌های دولتی طبق قانون جوانی جمعیت و اعلام وزارت بهداشت، گزارش‌ها نشان می‌دهد برخی بیمارستان‌های تخصصی زنان در تهران تا بیش از یک‌میلیون و ۵۰۰هزار تومان از مادران دریافت می‌کنند؛ این در حالی است که زایمان در بیمارستان‌های خصوصی نیز با هزینه‌های چشمگیری همراه است.
این وضعیت در حالی رقم می‌خورد که مسئولان بارها از کاهش نرخ باروری ابراز نگرانی کرده‌اند. به گفته مرضیه وحید دستجردی، دبیر ستاد ملی جمعیت، در صورت ادامه روند فعلی کاهش جمعیت، تا سال ۲۱۰۰ میلادی، جمعیت ایران به حدود ۳۱میلیون نفر خواهد رسید.
روایت زنان از تجربه زایمان در بیمارستان‌های مختلف
زهرا، زن جوان ۲۲ساله ساکن جنوب تهران، فرزند اولش را در یک بیمارستان دولتی شلوغ به دنیا آورده است. او در نیمه‌شب به بیمارستان مراجعه کرده اما به دلیل نبود تخت خالی، بیش از دو ساعت در راهرو منتظر مانده است. فضای آشفته، ازدحام، رفتار سرد کادر درمان و نبود همراه، تجربه‌ای سخت برای او رقم زده است؛ هرچند از عملکرد ماما رضایت داشته است.
در سوی دیگر، نسترن ۳۴ساله، فرزند دومش را در یک بیمارستان خصوصی با فضایی آرام، خدمات اختصاصی و امکان حضور همسر در اتاق زایمان، به دنیا آورده است. هزینه این تجربه بیش از ۵۰میلیون تومان بوده که حتی بیمه تکمیلی نیز آن را پوشش نداده است. او برخی خدمات را غیرضروری و صرفاً برای افزایش هزینه‌ها می‌داند و از نبود شفافیت در تعرفه‌ها گلایه دارد.
سارا ۳۷ساله نیز که بارداری پرخطری داشته، در هفته سی‌و‌پنجم با علائم پره‌اکلامپسی به اورژانس منتقل شده و با تشخیص فوری پزشکان، تحت عمل سزارین قرار گرفته است. او عملکرد درمانی را مناسب می‌داند اما از نبود حمایت روانی و اطلاع‌رسانی کافی در شرایط بحرانی انتقاد دارد.
فاطمه، ۲۲ساله، از زایمان در بیمارستان دولتی با هزینه کمتر رضایت نسبی دارد اما نبود امکانات و کمبود تخت را عامل رنج بیشتر در مسیر تولد فرزندش می‌داند.
هزینه‌های چشمگیر زایمان در بیمارستان‌های خصوصی
در بیمارستان‌های خصوصی تهران، هزینه زایمان طبیعی همراه با یک شب بستری در اتاق عمومی معمولاً حدود ۳۰میلیون تومان است؛ برای اتاق خصوصی حدود ۳۳میلیون تومان و اتاق VIP تا ۴۲میلیون تومان می‌رسد. در زایمان سزارین، این هزینه‌ها به‌ترتیب ۴۵، ۴۹ و ۵۸میلیون تومان هستند. در صورت بارداری دوقلو، حدود ۸میلیون تومان به مبالغ افزوده می‌شود.
در بیمارستان کسری، هزینه زایمان سزارین حدود ۵۰میلیون تومان است و هزینه زایمان طبیعی نیز بین ۲۲ تا ۲۵میلیون تومان اعلام شده است. بیمارستان لاله برای زایمان طبیعی حدود ۳۵میلیون و برای سزارین حدود ۴۵میلیون تومان دریافت می‌کند. بیمارستان مهر نیز زایمان طبیعی را ۳۰ تا ۳۵میلیون و سزارین را حدود ۵۵میلیون تومان برآورد کرده است.
در بسته‌های لاکچری، هزینه‌ها به‌طرز چشمگیری افزایش می‌یابد. این بسته‌ها شامل تزئینات اتاق با گل‌های طبیعی، بادکنک‌آرایی حرفه‌ای، عکاسی، گیفت، لباس‌های ست و اقامت اضافه است که می‌تواند هزینه‌ای بین ۸۵ تا ۱۰۰میلیون تومان را به خانواده تحمیل کند. فقط تزئینات زایمان بین ۷ تا ۱۲میلیون تومان هزینه دارد.
تفاوت در نقش ماما و پزشک در بخش‌های مختلف درمانی
در نظام سلامت ایران، خدمات زایمان در سه بخش خیریه، دولتی و خصوصی ارائه می‌شود. در بیمارستان‌های دولتی که تحت نظارت دانشگاه‌های علوم پزشکی فعالیت می‌کنند، ماماها نقش کلیدی در روند زایمان دارند و در بیش از ۷۰درصد موارد، زایمان طبیعی توسط آن‌ها انجام می‌شود. ماماهای این مراکز استخدام رسمی، قراردادی یا طرحی دانشگاه‌ها هستند و باید بخشی از تعرفه زایمان به آن‌ها تعلق گیرد.
در شرایط خاص، مانند بارداری پرخطر، تیمی متشکل از متخصص زنان، ماما، متخصص بیهوشی و نوزادان به‌صورت گروهی روند زایمان را هدایت می‌کنند. در بیمارستان‌های آموزشی نیز زایمان تحت نظر استادان مامایی توسط رزیدنت‌ها یا دانشجویان انجام می‌شود.
تفاوت نقش ماما در زایمان‌های خصوصی و دولتی
در بخش خصوصی، زنان باردار اغلب ترجیح می‌دهند زایمان توسط همان ماما یا پزشک متخصصی انجام شود که در طول دوره بارداری مراقبت‌های لازم را بر عهده داشته است؛ چه در مطب‌های شخصی و چه در مراکز مشاوره مامایی. در این بخش، برخلاف بیمارستان‌های دولتی، امکان انتخاب مامای دلخواه برای مادر وجود دارد و بسیاری از ماماها به‌طور مستقل فعالیت کرده، خدمات آمادگی زایمان و مراقبت‌های پس از آن را تا چهل روز نیز ارائه می‌دهند. در صورتی که مادر تحت پوشش بیمه تکمیلی باشد، بخشی از هزینه‌ها توسط بیمه پرداخت می‌شود، اما در غیر این صورت، تمام هزینه‌ها مطابق تعرفه‌های بخش خصوصی محاسبه خواهد شد.
در مقابل، در بیمارستان‌های دولتی خدمات به‌صورت شیفتی ارائه می‌شود و مادران نمی‌توانند ماما یا پزشک خاصی را برای زایمان انتخاب کنند. ماماهای این مراکز حقوق خود را از دانشگاه‌های علوم پزشکی دریافت می‌کنند و برخلاف ماماهای بخش خصوصی، امکان همراهی اختصاصی با مادر را ندارند.
عوامل مؤثر در تعیین هزینه‌های زایمان در بخش خصوصی
هزینه زایمان در بیمارستان‌های خصوصی به درجه بیمارستان، نوع خدمات، کیفیت هتلینگ و خدمات جانبی بستگی دارد. خدماتی مانند زایمان بدون درد، حضور مامای همراه، یا نیاز به مراقبت‌های ویژه برای مادر و نوزاد، همگی در افزایش هزینه‌ها مؤثرند. اگرچه تعرفه‌های پایه توسط وزارت بهداشت تعیین می‌شود، اما بخش زیادی از هزینه‌ها مربوط به خدمات جنبی است که خارج از چارچوب تعرفه رسمی محاسبه می‌شوند.
این در حالی است که به گفته متخصصان، تعرفه‌های فعلی خدمات پزشکی به‌ویژه در حوزه مامایی، با میزان تخصص و حساسیت این خدمات هم‌خوانی ندارد. خدماتی که مستقیماً با سلامت مادر و نوزاد در ارتباط است، با تعرفه‌هایی پایین‌تر از سطح واقعی ارائه می‌شود و فشار مضاعفی را بر کادر درمان وارد می‌کند. با وجود این، بسیاری از ماماها و پزشکان صرفاً از سر تعهد و علاقه، همچنان به خدمت‌رسانی ادامه می‌دهند، در حالی که فشار اقتصادی و شرایط تورمی زندگی آن‌ها را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
بحران کمبود ماما در بیمارستان‌های دولتی
رئیس سابق انجمن علمی مامایی ایران با اشاره به کمبود نیروی انسانی در زایشگاه‌های دولتی، تأکید می‌کند که بسیاری از این مراکز، استاندارد تعریف‌شده در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت را رعایت نمی‌کنند. طبق این قانون، برای هر دو مادر باردار باید حداقل یک ماما حضور داشته باشد، اما در عمل، بسیاری از زایشگاه‌ها با کمبود شدید ماما روبه‌رو هستند.
در شرایطی که حدود ۸۰ تا ۸۵درصد زایمان‌ها بدون نیاز به تجهیزات خاص و به‌صورت طبیعی قابل انجام هستند، نقش ماماهای آموزش‌دیده و باتجربه در حفظ سلامت مادر و نوزاد حیاتی است. این در حالی است که نگاه مدیریت درمان در سال‌های گذشته به زایمان، نگاهی کوتاه‌مدت و صرفاً پزشکی بوده و از ماهیت پیچیده، زمان‌بر و انسانی این فرایند غفلت شده است.
در بسیاری از کشورها، حضور مداوم و فردبه‌فرد ماما با مادر باردار به‌عنوان یک استاندارد در زایشگاه‌ها پذیرفته شده است. در ایران، اگرچه طرح «مامای همراه» برای جبران این کمبودها اجرایی شده، اما همچنان بسیاری از بیمارستان‌های دولتی اجازه حضور مامای همراه را نمی‌دهند و مادران از این خدمات حمایتی محروم می‌مانند.
زایشگاه‌ها؛ نقطه آغاز زندگی، نه حاشیه درمان
خداکرمی با تأکید بر اهمیت استراتژیک زایشگاه‌ها در ساختار درمانی کشور، می‌گوید: توجه به این بخش باید حتی فراتر از بخش‌هایی چون آی‌سی‌یو و سی‌سی‌یو باشد، زیرا در زایشگاه‌ها، جان دو انسان هم‌زمان در معرض خطر قرار دارد. او خواستار سیاست‌گذاری هدفمند و سرمایه‌گذاری ویژه بر منابع انسانی، به‌ویژه جذب و نگهداشت ماماها شده و می‌گوید تا زمانی که زایمان طبیعی به‌عنوان یک فرایند انسانی، فیزیولوژیک و نیازمند مراقبت مستمر شناخته نشود، رسیدن به استانداردهای جهانی در شأن زنان ایرانی امکان‌پذیر نخواهد بود.
حضور مامای همراه؛ راهی برای کاهش رنج زایمان و افزایش کرامت مادر
او همچنین در پاسخ به انتقادها درباره رفتار نامناسب با مادران در زایشگاه‌ها اظهار می‌دارد: گرچه چنین مواردی نادر است و بلافاصله توسط نهادهای ذی‌ربط رسیدگی می‌شود، اما اصلی‌ترین راه پیشگیری از بروز این رفتارها، تضمین حضور مامای همراه است. نیروی انسانی آموزش‌دیده در کنار مادر، با آموزش روش‌های کاهش درد و همراهی مداوم، می‌تواند نقش مؤثری در آرامش و تجربه مثبت زایمان ایفا کند.
خداکرمی تأکید می‌کند تکریم مادران باردار صرفاً با دستورالعمل محقق نمی‌شود، بلکه با حضور مامای همراه در تمام مراحل زایمان است که احترام و امنیت روانی مادر تضمین می‌گردد. حتی در صورت عدم پوشش بیمه‌ای، بسیاری از مادران حاضر به پرداخت هزینه مامای همراه هستند، به شرط آنکه اجازه ورود او به زایشگاه صادر شود.
رؤیای هر زن ایرانی: داشتن مامای خانواده
وی در پایان خاطرنشان می‌کند: آرزو دارم روزی برسد که هر زن و دختر ایرانی از نوجوانی تا دوران یائسگی، از خدمات یک مامای خانواده بهره‌مند شود. مامایی که در چارچوب برنامه پزشک خانواده، تمام خدمات باروری، زایمان، شیردهی، بلوغ، ازدواج و سلامت جنسی را ارائه دهد. این آرزو، اگر محقق شود، می‌تواند انقلابی در سلامت زنان ایران رقم بزند.
خبرگزاری قدس
گفتگوی جهانبانو با بانوان حاضر در مسیر مشایه
آشنایی با اولین موکب بین المللی زنانه
جملات کوتاه برای تشکر از بانوان خادم عراقی
چند توصیه برای مادران جهت در پیادهروی اربعین
به پاس ۱۰۰۰ روز خدمت
جریان مقاومت، جریانی است که باید همچنان خون تازه در آن دمیده شود
سختترین و سوزناکترین درد بشر، درد فراق است
مردم خوب میدانند چه کسی خدمتگزارشان است
یادبود بانوان آمل برای شهید رئیسی و شهدای خدمت