دختران بالای ۱۸ سال هم مشمول حمایت بهزیستی خواهند بود

رئیس سازمان بهزیستی در مراسم افتتاح مرکز شبه‌خانواده روشنای امید گفت: هیچ فرزند بهزیستی بعد از ترخیص رها نمی‌شود و تا رسیدن به زندگی مستقل و شغل پایدار، همچنان در دامنه خدمات حمایتی قرار دارد.

برای دختری نوجوان که طعم تلخ بدسرپرستی یا بی‌سرپرستی را چشیده و در این جهان جز خداوند تکیه‌گاهی ندارد، «مراکز شبه‌خانواده» بهزیستی پنجره‌ای از امید هستند؛ سقفی امن که می‌تواند تجربه‌ای شبیه زندگی در خانواده و محیط خانه را برایشان ایجاد کند.

مرکز شبه‌خانواده روشنای امید که به تازگی افتتاح شده است، مأمن دختران ۸ تا ۱۸ ساله و نیز پشتیبان جوانانی است که بعد از ترخیص از بهزیستی تلاش می‌کنند تا مستقل شوند.

مراسم افتتاح این مرکز با حضور جمعی از مسئولان کشوری و مدیران بهزیستی برگزار شد.

آیین افتتاح حال و هوای خاصی داشت. دو دختر حدود ۱۰ ساله با تلاوت قرآن کریم مراسم را آغاز کردند و یکی دیگر از دختران با سخنانی ساده اما پر احساس گفت: احساس آرامش می‌کنیم از اینکه به خانه جدید اسباب‌کشی کرده‌ایم. امیدوارم این خانه همواره پر از جشن، خنده و مهربانی باشد. سپس، دختران با به پرواز درآوردن بادکنک‌های رنگی، شروع راهی تازه را جشن گرفتند.

احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مراسم افتتاح این خیریه با اشاره به تجربه تلخ برخی جوانان بعد از ترخیص اظهار کرد: بچه‌های بهزیستی همچون همسالان خود در خانواده‌ها، از بسیاری از حمایت‌ها و آموزش‌ها برخوردار نیستند. این مراکز می‌توانند این خلأ بزرگ را جبران کنند، البته این کار آسان نیست و وزارت کار، سازمان بهزیستی و فنی و حرفه‌ای آماده‌اند تا در کنار شما این اقدام مثبت را انجام دهیم.

روشنای امید؛ تکیه‌گاه نوجوانان بی‌پناه

خانم یاوری، مدیر بنیاد خیریه روشنای امید است. او در مورد فعالیت این موسسه بیان کرد: تمرکز اصلی ما حمایت از جوانانی است که کودکی و نوجوانی خود را در مراکز شبه‌خانواده بهزیستی سپری کرده‌اند و پس از ۱۸ سالگی ناگهان باید با جامعه مواجه شوند. عدم برخورداری از حمایت خانواده، بزرگ‌ترین مشکل این افراد است. روشنای امید از سال ۱۳۹۴ در این مسیر قدم گذاشت و تا به امروز بیش از ۳۶۰ جوان مستقل‌شده را تحت حمایت قرار داده‌ایم.

وی ادامه داد: با بررسی‌ها دریافتیم که فرآیند توانمندسازی باید از سال‌ها قبل شروع شود، در نتیجه خانه روشنا را با ظرفیت ۲۳ دختر زیر ۱۸ سال ایجاد کردیم تا مهارت‌آموزی، آماده‌سازی و آموزش از دوران نوجوانی انجام گیرد.

خانه‌ای که بوی زندگی می‌دهد

«خانه روشنا» با هدف توانمندسازی دختران برای زندگی در جامعه به فعالیت می‌پردازد و سه کارگاه پوشاک، آشپزی و چندمنظوره را دارا است و در حال حاضر ۱۵ دختر ۸ تا ۱۸ ساله در این خانه زندگی می‌کنند.

مربی کارگاه خیاطی می‌گوید: آخر هفته‌ها بچه‌ها ورکشاپ خلاقیت دارند و آموزش می‌بینند که چطور با تکه‌های پارچه وسایل تزئینی درست کنند. دختران بالای ۱۵ سال هم خیاطی را به‌صورت جدی فرا می‌گیرند. در این کارگاه ۱۲ چرخ خیاطی در اختیار آن‌ها قرار دارد. در اتاق کامپیوتر هم چندین دستگاه کامپیوتر و میزهای برش قرار دارد، جایی که دختران چرخه تولید پوشاک و مد پایدار را آموزش می‌بینند و قدم به قدم با طراحی لباس آشنا می‌شوند.

یکی از مربیان توضیح می‌دهد: در حال مذاکره با صنعت هستیم تا از محل مسئولیت اجتماعی، کارگاه خیاطی را به طور کامل تجهیز کنیم.

در جریان بازدید، سیدجواد حسینی، رئیس سازمان بهزیستی کشور از مربی کارگاه پرسید: «چند نفر از دختران بالای ۱۸ سال تحت حمایت شما قرار دارند؟» و مربی پاسخ داد: «۳۴۸ نفر از دختران بالای ۱۸ سال تحت حمایت ما قرار دارند و خدماتی مثل روان‌شناسی، مددکاری، درمان، ازدواج، مسکن و اشتغال به آن‌ها ارائه می‌شود. فرایند حمایت ما برای پس از ۱۸ سال سه مرحله دارد؛ در مرحله نخست که مربوط به دختران تازه ترخیص‌شده است، خدمات همه‌جانبه ارائه می‌شود و این مرحله معمولاً یک تا سه سال به طول می‌انجامد. در مرحله دوم، ارتباط آن‌ها با ما کاهش می‌یابد اما همچنان مراقب شرایط شغلی و حقوقشان هستیم. و در نهایت، فاز سوم زمانی است که فرد به اشتغال پایدار و استقلال کامل می‌رسد.»

حسینی بعد از شنیدن توضیحات گفت: «توانمندسازی پس از ۱۸ سالگی دیر است و باید پیش از آن شروع شود. در سفر به قزوین از شرکت فیروز بازدید داشتم؛ شرکتی که ۷۵۰ نفر از معلولان را استخدام کرده است. مدیران این مجموعه می‌گفتند راندمان تولید و بهره‌وری آن‌ها حتی بالاتر از شرکت‌های دیگر است. این تجربه نشان می‌دهد که اگر توانمندسازی از دوران نوجوانی در مراکز بهزیستی شروع شود، نتایج بسیار موفق‌تری کسب می‌شود.»

طبقه دوم ساختمان، واحدهای مسکونی دختران است. اتاق‌ها کاملا شبیه یک خانه طراحی شده است، یعنی آشپزخانه با تجهیزات کامل، اتاق‌های خواب سه‌نفره، کمدهای شخصی و حتی جدول برنامه‌های نظافت که هر دختر وظیفه‌ای مثل جارو کردن یا شستن ظروف را بر عهده دارد. اینجا قرار است بچه‌ها زندگی در محیط خانه را تمرین کنند.

ورودی به شیرخوارگاه‌ها در حال کاهش است

رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به وضعیت کودکان تحت پوشش بهزیستی تصریح کرد: سالانه حدود ۶ هزار کودک بی‌سرپرست و بدسرپرست وارد مراکز ما می‌شوند و ما وظیفه داریم در سه بخش برای آن‌ها کار کنیم، درونداد، فرایند و برونداد. در بخش درونداد با رویکرد خانواده‌محوری موفق شدیم ورودی شیرخوارگاه‌ها را تقریباً به صفر برسانیم و کودکان را به خانواده‌های جایگزین، زیستی امین یا میزبان پیوند دهیم.

حسینی افزود: در حال حاضر در ۶۶۷ موسسه تحت پوشش، بیش از ۹ هزار فرزند زندگی می‌کنند. کار دوم ما، فرایندی است که باید در این مراکز انجام شود؛ شامل مهارت‌آموزی، اشتغال و غربالگری. امسال ۳۰ هزار نفر از جمعیت هدف تحت پوشش این طرح قرار می‌گیرند و نوجوانان از طریق غربالگری در چهار شاخص شامل استعداد، تمایلات شغلی، تحصیلی و خصوصیات شخصیتی ارزیابی می‌شوند و در ۱۳ سالگی هدایت تحصیلی، در ۱۶ تا ۱۸ سالگی آموزش مهارت‌های شغلی و بعد از ۱۸ سالگی هم با اعطای تسهیلات، ورود آن‌ها به بازار کار پایدار را مورد پیگیری قرار می‌دهیم.

نوجوانان پس از ۱۸ سالگی هم تحت حمایت بهزیستی قرار دارند

رئیس سازمان بهزیستی با تأکید بر اهمیت مرحله ترخیص گفت: بزرگ‌ترین خلأ ما در بخش برونداد است، چراکه نوجوانان در ۱۸ سالگی ترخیص می‌شوند با این وجود هنوز آمادگی حضور در جامعه را ندارند و در بسیاری از موارد سرنوشت مطلوبی برای آن‌ها رقم نمی‌خورد. به همین دلیل ساختار حمایت اجتماعی بعد از ترخیص را تغییر دادیم.

وی با اشاره به عملکرد موسسه روشنای امید تشریح کرد: این مؤسسه که پیش از این در مشهد فعالیت می‌کرد و در حال حاضر در تهران هم فعالیت می‌کند، دقیقاً برای پر کردن این خلأ شکل گرفته است. روشنای امید الگویی ارزشمندی برای حمایت از جوانانی است که بعد از ۱۸ سال از مراکز بهزیستی ترخیص می‌شوند. طبق برنامه جدید، هیچ فرزندی پس از ۱۸ سالگی رها نمی‌شود بلکه در سپهر خدمات آموزشی، اشتغال و تربیتی باقی می‌ماند تا زمانی که به اشتغال پایدار برسد و بتواند زندگی مستقل و آبرومندی داشته باشد.

روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان بهزیستی کشور