خانه‌ای که پناهگاه خانواده انقلابیون شد

در دهه ۳۰ که گروه‌های مبارز علیه رژیم پهلوی در محله‌های تهران شکل می‌گرفتند، کمتر کسی جرأت می‌کرد در فعالیت‌های سیاسی شرکت کند. اما ساکنان محله‌های سنتی و مذهبی بدون توجه به ملاحظات سیاسی و اجتماعی، به عرصه مبارزه وارد شدند. در همین سال‌ها، جمعیت مخالفان رژیم شاه و حامیان امام خمینی (ره) در محله دولاب تشکیل شد و انقلابیون این منطقه به طور رسمی و سازمان‌یافته به مبارزه با رژیم پهلوی پرداختند.

مشهورترین زن انقلابی دولاب تحت‌تأثیر این فضای انقلابی به فعالیت‌های سیاسی روی آورد. حسین حاجی قربانی، یکی از اعضای مجمع انقلابیون منطقه ۱۴، درباره فعالیت‌های انقلابی حاجیه‌خانم متبحری در محله دولاب می‌گوید: «در دهه ۳۰، نواب صفوی به عضویت گروه فدائیان اسلام درآمد و به دلیل فعالیت‌هایش تحت تعقیب رژیم پهلوی قرار گرفت. مأموران ساواک در تلاش بودند خانواده نواب صفوی را دستگیر کنند تا او را از ادامه مبارزه بازدارند. حاجیه‌خانم متبحری که به‌واسطة همسرش با خانواده انقلابیون آشنا شده بود، همسر و سه فرزند نواب صفوی را در منزلش که در نزدیکی امامزاده چهل‌تن دولاب واقع بود، پناه داد و به‌سرعت خانه‌اش به پناهگاهی برای خانواده‌های تحت تعقیب انقلابیون تبدیل شد.»

با تأسیس مجمع انقلابیون منطقه ۱۴ در سال ۱۳۴۲، بسیاری از زنان و مردان انقلابی دولاب، از جمله حاجیه‌خانم متبحری، به فعالیت‌های سیاسی علیه رژیم پهلوی پرداختند. با آغاز نهضت امام در اوایل دهه ۴۰، این بانوی انقلابی نیز به جمع مبارزان پیوست و با حمایت از چهره‌های برجسته انقلابی، به نامی فراموش‌نشدنی در تاریخ این محله تبدیل شد.

حاجی قربانی بر این باور است که حاجیه‌خانم متبحری با گسترش فعالیت‌های انقلابی، پیوند عمیقی بین زنان انقلابی دولاب ایجاد کرد. او در ادامه می‌افزاید: «یکی از اقدامات برجسته حاجیه‌خانم متبحری در مبارزه با رژیم پهلوی این بود که در دهه ۴۰، همه زنان انقلابی در گذر پایین، گذر میان و گذر بالای دولاب را فراخواند و اتحاد عجیبی بین آن‌ها به وجود آورد. در اواخر دهه ۴۰، به دلیل پناه‌دادن به آیت‌الله سعیدی و خانواده‌اش که تحت تعقیب ساواک بودند، مورد غضب قرار گرفت و مأموران رژیم پهلوی پسرش را شکنجه کردند، اما او همچنان از مبارزه دست نکشید. در آن سال‌ها، تمامی فعالیت‌های زنان انقلابی دولاب حول محور حاجیه‌خانم متبحری بود، آن هم در سال‌هایی که بسیاری از ورود به جریان مبارزه علیه رژیم پهلوی ترس داشتند.»

خانه قدیمی و باصفای حاجیه‌خانم متبحری و حاج جواد متبحری در خیابان آل آقا تا سال ۱۳۵۷ و پیروزی انقلاب، پناهگاهی امن برای انقلابیون بود و در دوران دفاع مقدس نیز به محلی برای تأمین لباس برای رزمندگان تبدیل شد. اما سال‌ها بعد، این مکان نیز از آسیب‌های ساخت‌وسازها در امان نماند.