حماسه سازی زنان لرده در برابر استعمار

حماسه زنان لرده در تاریخ ایران گواه شجاعت و شهامت زنان ایرانی است؛ زنانی که با پایداری توانستند نیروهای انگلیسی را شکست داده و تاریخ ساز شوند.

پس از شهادت رئیسعلی دلواری، نیروهای جنوب که در برابر استعمار انگلیس مقاومت می‌کردند، اتحادشان کمرنگ شد و دچار ضعف شدند. آخرین مرحله اتحاد نیروهای جنوبی شرکت در جنگ «سربست چغادک» بود که در این جنگ، آن‌ها از نیروهای انگلیس شکست خوردند.

• اطلاع نگاشت: زنان یاری‌گر رئیسعلی دلواری

یکی از روسای نیروهای مقاومت، میرزا محمد خان برازجانی غضنفرالسلطنه بود که پس از عقب نشینی درجنگ سربست چغادک به طرف برازجان حرکت کرد. او در ابتدا قول داد تا با نیروهای انگلیس همکاری کند، اما وقتی نیروهای انگلیسی به برازجان وارد شدند، غضنفرالسلطنه و یارانش نتوانستند حضور نیروهای بیگانه را تحمل کنند و  پس از مذاکره با طوایف منطقه تصمیم گرفتند تا نیروهای انگلیسی را شکست داده و از برازجان بیرون کنند.

با موضع گرفتن غضنفر السلطنه و یارانش در برابر انگلیسی‌ها جنگ آغاز شد و به دلیل برتری انگلیسی ها و نبود تدارکات و بیماری که بین نیروهای ایرانی شیوع پیدا کرده بود، مجاهدین به ارتفاعات «لرده» که منطقه ای کوهستانی بود، عقب نشینی کردند.

«لرده» روستایی کوهستانی در شمال شرقی شهر برازجان در استان بوشهر است که زنان آن با مقاومت در برابر انگلیس نام خود را در تاریخ ماندگار کردند.

پس از عقب‌نشینی غضنفرالسلطنه از برازجان به روستای لرده، نظامیان انگلیسی برای دستگیری او به آنجا حمله کردند. با این وجود نتوانستند او را دستگیر کنند و پس از  دو روز درگیری با نیروهای محلی، تلاش کردند تا به اردوگاه خود در برازجان عقب‌نشینی کنند.

در آن بین زنان لرده ای که در طی آن چند روز اسلحه و فشنگ و آب و آذوقه را به مردان می‌رساندند، در روز سوم هنگامی‌که هوا هنوز تاریک بود، اسلحه به دست خود را بر فراز راه بلوط رسانده و در کنار مردان موضع گرفتند.

با طلوع صبح و آغاز عقب‌نشینی دشمن، مجاهدین تصمیم گرفتند ضربه سختی به دشمن وارد کنند. به همین دلیل هنگامی که سربازان انگلیسی در معابر تنگ کوهستانی سرازیر شدند، مردان و زنان لرده ای راه را بر دشمن بستند و عرصه را بر آن‌ها تنگ‌ کردند.

در چنین وضعیتی گروهی از نیروهای انگلیسی تلاش کردند با یک حمله شرایط را عوض کنند، به همین دلیل در مناطق سوق‌الجیشی موضع گرفتند.

اما صدای مهیبی آن‌ها را زمین‌گیر کرد؛ زنان لرده ای با دیدن نیروهای دشمن با شلیک گلوله و کِل کشیدن آرامش کوهستان را بر هم زدند و تلفات زیادی از دشمن گرفتند. این درگیری باعث دستپاچگی سربازان انگلیسی شد و آن‌ها تصمیم به عقب‌نشینی گرفتند، اما چون راه فرارشان توسط مردان لرده ای بسته شده بود، تعداد زیادی از آن‌ها کشته شدند.

هنگامی‌که نیروهای شکست‌خورده انگلیس در مسیر «راه بلوط» در حال عقب‌نشینی بودند، مردان وزنان لرده ای یک بار دیگر به آن‌ها حمله کرده و تلفات دیگری بر آن‌ها وارد کردند.

بنا بر اسناد تاریخی در سه روز حماسه لرده، انگلیسی‌ها بیش از ۳۰۰ کشته و ده‌ها زخمی بر جای گذاشتند و مقدار زیادی  از تدارکات نظامی خود را از دست دادند و با سرشکستگی به اردوگاه خود بازگشتند.

کدام زنان لرده ای در شکست انگلیسی ها نقش داشتند؟

در تاریخ نام تعدادی از این بانوان ذکر شده است؛ همسر رئیس غلامعلی، خواهر کربلایی نظام لرده ای، مادر حسین لرده ای، همسر کربلایی علی، مادر حاجی و فرهاد که در جریان مبارزه با نیروهای انگلیسی به شهادت رسیدند، خواهر حاجی و فرهاد، همسر رئیس ملک، مادر مشهدی علی لرده ای و همسر رئیس حسن از جمله این بانوان بوده‌اند. متأسفانه شرحی از سرگذشت آن‌ها در کتب تاریخی ذکر نشده است.

جهان بانو