حل مسائل زنان در گرو یک جهاد علمی و فرهنگی

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی جهان‌بانو، دومین گعده از سلسله گعده‌های «علیه رکود» با محوریت بازاندیشی در حوزه زنان، ۱۵ دی‌ماه، به همت دفتر مطالعات جنسیت و جامعه، با حضور دکتر فاطمه رایگانی پژوهشگر فلسفه سیاست و میزبانی مهدی تکلو مدیر دفتر مطالعات راهبردی جنسیت و جامعه برگزار شد.

در ابتدای این نشست مهدی تکلو پس از خیرمقدم به حاضرین، با اشاره به آسیب‌های موجود در حوزه زنان طی سه دهه اخیر گفت: مشاهده برخی توقف‌ها، انسدادها و درخودماندگی‌ها باز هم ما را به سمت و سوی بررسی سرگذشت خود در حوزه زنان و وضعیت کنونی هدایت کرد. ضمن اینکه یکی از علل اصلی شکل‌گیری این سلسله‌ گفتگوها هم بوده است.

وی در ادامه با تأکید بر این موضوع که محوریت اصلی این جلسات صرفاً خود مبحث «رکود» است تصریح کرد: سلسله جلسات «علیه رکود» اختصاصی به ایده دیدار زنان با رهبری ندارد، هرچند که نقطه آغازین ما در برگزاری این سلسله جلسات دیدار بانوان با رهبری و منویات ایشان بوده و از اهمیت خاصی برخوردار است.

تهدیدی به نام درخودماندگی

در ادامه فاطمه رایگانی مهمان برنامه ضمن اشاره به معنا و مفهوم عبارت درخودماندگی گفت: استعاره این مفهوم به نوعی معادل با کلمه اوتیسم است و به عبارتی به مشکلات ارتباطی افراد با دنیای بیرون اشاره دارد. درواقع درخودماندگی به معنای عدم پیشرفت و رکود در اندیشه‌ها و مباحث است. لذا درخودماندگی زنان و آسیب‌های ناشی از آن، نه‌ تنها می‌تواند تهدیدی برای بیداری و پیشرفت آنان به حساب بیاید، بلکه اثرات و خطرات ناشی از آن نیز قادر خواهد بود دیدار با مقام معظم رهبری را هم تهدید و تحت‌الشعاع خود قرار دهد.

هر زن نماینده مسائل خاص خود

پژوهشگر فلسفه سیاست در ادامه به تجربیات و دغدغه‌های شخصی خود در مواجهه با مسائل زنان پرداخته و تأکید کرد: زنان باید در حوزه‌های مختلف، صدای خود را بلند کرده و مسائل خود را پیگیری کنند، زیرا هر زن باید نماینده مسائل خاص خود باشد.

وی ادامه داد: وقتی شما به صورت جزئی به مباحثی که در عرصه زنان مطرح است می‌پردازید، درواقع این‌طور به نظر می‌رسد که گویی درباره چیزهایی صحبت می‌شود که در مقابل حقوق مردان تعریف شده است.

به عنوان مثال وقتی از اشتغال زنان صحبت می‌کنیم باید توجه داشته باشیم که اشتغال اساساً ساحتی مردانه دارد و این بدین معناست که علی‌رغم اینکه شما یک قدم از درخودماندگی بالاتر آمده و از خود خارج شده‌اید اما در اصل در برابر دیگری قرار گرفته‌ و قادر به توسعه و گسترش خود نیستید.

فاطمه رایگانی همچنین به بررسی چالش‌های موجود در حوزه زنان و نحوه برخورد با مسائل مرتبط با آن تأکید کرده و عامل اصلی بی‌توجهی بسیاری از افراد، چه زن و چه مرد، به مسائل حوزه زنان را در عدم شناخت کلی از این چالش‌ها و مسائل انسانی عنوان کرد.

ادبیاتی که نه فمنیسم باشد و نه انکار، مفقود است

وی با اشاره به تفاوت‌های اساسی مسائل و تجربیات زنان در ایران و غرب اظهار داشت: در این زمینه پاسخی که باید به دنبالش باشیم این است که باتوجه به امکاناتمان تجربه کنیم. باید بدانیم، ادبیاتی که نه فمنیسم باشد و نه انکار، مفقود است. به عبارت دیگر از آنجایی که این افراد ادبیاتی غیر از فمنیست بلد نیستند ولو اینکه در خصوص موضوع مورد بحث، صحبت‌هایی هم ارائه دهند، اما کلمه به کلمه‌ صحبت‌هایشان از ادبیات فمنیست گرفته شده و بومی نیست. چرا؟ چون ادبیات دیگری جز فمنیست بلد نیستند. البته نباید فراموش کنیم در این خصوص اگر زن یا مردی هم بخواهد خلق ادبیات داشته باشد باید تلاش خیلی خیلی زیادی بکند که ثابت کند من فمنیست نیستم.

فقدان ادبیات بومی، عامل اصلی ناتوانی زنان در بیان مشکلات خود

پژوهشگر حوزه خانواده ادامه داد: با توجه به تجربیات تاریخی و فرهنگی زنان ایرانی لازم است ادبیات و رویکردهای موجود در این زمینه نیز بومی و متناسب با شرایط خاص ایران باشد؛ چراکه امروزه مشکلاتی که زنان در بیان مسائل خود با آن مواجه هستند، ناشی از فقدان همین ادبیات مناسب برای بیان مسائل حوزه آنان است.

گزاره‌های بیگانه؛عامل ایجاد یک جریان سیاسی احساسی

رایگانی در خصوص برخی موازی‌کاری‌های صورت گرفته در حوزه مسائل زنان اذعان داشت: به نظر من ماحصل یکسری از موازی‌کاری‌ها در حوزه زنان باعث شد تا مسئله زنان به شدت در خودش محصور شود. به همین دلیل افرادی هم که خواستند برای حل این مشکلات قدمی بردارند به جای استفاده از ادبیات بومی گزاره‌هایی را از جهان دیگری آوردند و اینجا تکرارش کردند و ما قبل از اینکه بفهمیم این گزاره‌ها از کجا وارد ادبیات ما شده فکر کردیم نسبت گرفتن با این گزاره‌ها مسیر اصلی پیشرفت ما است، لذا اتفاق بسیار بدتری افتاد و آن این بود که عامل ایجاد یک جریان سیاسی احساسی شدیم.

حل مشکلات زنان در گرو یک جهاد علمی و فرهنگی

فاطمه رایگانی در ادامه سخنان خود به تأثیرات سیاسی بر مسائل زنان اشاره داشت و گفت: از دهه ۷۰ به بعد، مسائل زنان به شدت سیاسی شده و این امر سبب شد که مسائل واقعی زنان تحت تأثیر سیاست‌ها قرار بگیرد؛ یعنی همه کسانی که به مسئله زن در سطحی‌ترین نوعش اشاره داشتند درواقع هدف اصلی‌شان از همان ابتدا حل مسئله زنان نبود، بلکه هدف اصلی آنان پیدا کردن راه حلی برای کسب رأی بیشتر بود. به عبارت بهتر نیروی سیاسی زنان به عنوان به مثابه حق رأی و نه نیروی سیاسی آنان به عنوان اقامه کنندگان یا برپا کنندگان سیاست، توجه عده‌ای زیادی را به خودش جلب کرد؛ لذا برای حل مشکلات زنان، یک جهاد علمی و فرهنگی لازم است تا ادبیات و رویکردهای جدیدی را در این زمینه خلق کند. درواقع لازم است برای پیشرفت در حوزه زنان، به مسائل فرهنگی و تربیتی توجه بیشتری شده و از تکرار ادبیات بیگانه پرهیز شود.

وی با اشاره بر اهمیت توجه به عدالت جنسیتی و نیاز به تغییر در نگرش‌ها و سیاست‌ها تأکید کرد: باید از وضعیت کنونی فراتر رفته و به سمت حل مسائل و چالش‌های واقعی زنان حرکت کرد.

برچسب‌های سیاسی ماحصل عدم درک صحیح مفاهیم

رایگانی همچنین ضمن بررسی چالش‌ها و مسائل مرتبط با زنان در ایران و تأثیرات سیاسی و اجتماعی آن بر این مسائل عنوان کرد: در جامعه، وقتی از مفاهیمی چون آزادی و عدالت صحبت می‌شود، برخی افراد به سرعت برچسب‌های سیاسی مانند مارکسیست به آن می‌زنند که این موضوع به خودی خود نشان‌دهنده عدم درک صحیح آنان از این مفاهیم است. به همین دلیل است که تأکید دارم ادبیات انقلاب اسلامی باید به رسمیت شناخته شده و در عین حال، باید از ادبیات بیگانه پرهیز شود.

وی همچنین به اهمیت ایجاد تشکیلات و پیوندهای اجتماعی برای زنان اشاره داشت و گفت: حتی اگر تعداد افراد برای ایجاد تشکیلات و پیوندهای اجتماعی در حوزه زنان کم باشد هم، باز می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و نقش‌های خود را برای فعالیت در این زمینه تقسیم کنند.

فعال حوزه زنان در پاسخ به پرسش مربوط به تجربه شخصی خود از دیدار با مقام معظم رهبری گفت: من همیشه به شوق این لحظه زندگی کرده بودم و از این به بعد هم به شکر همین لحظه زندگی خواهم کرد.

گزارشگر: مریم فروزان‌کیا