جنگ سودان؛ سرقت حق طبیعی حیات از زنان و مادران

افزایش نرخ مرگ و میر مادران

به نقل از خبرگزاری شفقنا دکتر سوسن عبدالقیم، متخصص زنان و زایمان، می‌گوید: نرخ مرگ و میر مادران و موارد نجات از مرگ ناشی از خونریزی، عفونت، مسمومیت بارداری و سایر عوارض افزایش یافته است، زیرا ماماهای محلی و کارکنان پزشکی مجبور به فرار یا آوارگی داخلی یا خروج از کشور شده‌اند، که بحران را تشدید کرده و بار زنان و فرزندانشان را افزایش داده است. در شهرهای امن‌تر، زنان با چالش‌های دیگری مواجه شدند که شامل کمبود خدمات مراقبت قبل و بعد از زایمان به دلیل فشار شدید بر نظام سلامت بود. همچنین وضعیت امنیتی، نبود وسایل حمل و نقل و افزایش هزینه‌های زندگی، دسترسی به مراکز درمانی محدود و باقی‌مانده را دشوار کرده است. زنان همچنین از فقدان خدمات تنظیم خانواده رنج می‌برند و دسترسی به وسایل جلوگیری از بارداری برایشان سخت شده است.

تقاطع نقض حقوق و خطرات بهداشتی

بازماندگان تجاوز جنسی نیز اغلب به دلیل دسترسی محدود به خدمات درمانی و ضعف نظام حمایتی، درمان دریافت نمی‌کنند، و بسیاری از قربانیان ترجیح می‌دهند تجربه خود را افشا نکنند. همچنین زنان و دختران در مناطق درگیر با کمبود نوار بهداشتی، به‌ویژه در اردوگاه‌های آوارگان، مواجه‌اند و زنان در سنین پیش و پس از یائسگی نیز از دسترسی به مراقبت‌های پزشکی و داروهای ضروری محروم هستند.

زنان در معرض خطر شدید

دکتر ماجده محمد می‌گوید بیش از ۷۰٪ بیمارستان‌ها بسته شده و بیمارستان‌های تخصصی زایمان به ساختمان‌های خالی یا خرابه تبدیل شده‌اند. هزاران زن باردار مجبورند در شرایط ناایمن، بین دیوارهای فرسوده یا چادرها، زایمان کنند، بدون تجهیزات مقابله با خونریزی شدید یا زایمان دشوار که می‌تواند منجر به مرگ شود. مراقبت بهداشتی مادران تقریباً وجود ندارد و دسترسی به معاینات قبل و بعد از زایمان به دلیل خطرات امنیتی، کمبود حمل‌ونقل و هزینه‌های بالا، رؤیایی دوردست شده است. کمبود کارکنان پزشکی وضعیت را وخیم‌تر کرده و بسیاری از زنان را از دسترسی به حداقل حقوق بهداشتی محروم کرده است.

ناجیان در دایره‌ی بی‌توجهی

در این واقعیت سخت، فرصت‌های برنامه‌ریزی خانواده کم‌رنگ می‌شوند و موارد بارداری ناخواسته افزایش می‌یابد و خطر مرگ در دوران بارداری یا زایمان چند برابر می‌شود. اما ناجیان از تجاوز جنسی، اکثراً درمان دریافت نمی‌کنند و کسی نیست صدایشان را بشنود؛ لکه‌ی ننگ و ترس بسیاری را ساکت می‌کند، در حالی‌که درد جسمی و روانی در دل‌ها محبوس می‌ماند.

داستان زنان در اینجا نیازی به اعداد ندارد تا تراژدی را اثبات کند؛ هر چهره روایتگر رنجی است و هر زایمان در چنین شرایطی، مبارزه‌ای برای بقاست. این بحران تنها یک مسئله‌ی بهداشتی نیست، بلکه فاجعه‌ای انسانی است که نیازمند دخالت فوری برای نجات آنچه قابل نجات است و محافظت از حق زنان و دختران در زندگی و کرامت می‌باشد.

خشونت جنسی و تشدید بحران

وفاء آدم، متخصصه علوم جنینی، می‌گوید: نظام سلامت که از پیش شکننده بود، در سودان کاملاً فروپاشیده است، به طوری که خدمات بهداشت جنسی و باروری که پیش‌تر نیز کم بودند، تقریباً از بین رفته‌اند. در شرایط شیوع گسترده خشونت جنسی و نبود دسترسی به درمان، سودان با خطر بالای بروز بحران سلامت عمومی مرتبط با شیوع ویروس (ایدز) و دیگر بیماری‌های مقاربتی روبروست.

بحران سلامت همچنین به دلیل بارداری‌های ناشی از خشونت جنسی ادامه‌دار تشدید می‌شود، چرا که گزارش‌ها از انجام سقط‌های غیرایمن افزایش می‌یابد و زنان و دختران را در شرایطی با نرخ بالای بیماری و مرگ مواجه می‌کند، در حالی که خدمات درمانی وجود ندارد. لکه ننگ اجتماعی مرتبط با تجاوز و بارداری، خطرات سلامتی برای زنان متأهل، دختران و خانواده‌هایشان را افزایش می‌دهد، زیرا آن‌ها برای پنهان کردن تولد کودک از ترس انگ اجتماعی، به وضعیتی بسیار پرخطر دست می‌زنند.

قطع دسترسی به وسایل جلوگیری از بارداری نیز چالشی اضافی است. سودان پیش‌تر به شدت به تأمین مالی اهداکنندگان و خدمات بخش خصوصی برای ارائه خدمات باروری متکی بود، اما در وضعیت کنونی این خدمات که پیش‌تر به طور ناعادلانه توزیع می‌شد، متوقف شده است؛ به این معنا که زنان و دختران داخل سودان دسترسی به روش‌های پیشگیری مدرن از بارداری ندارند.

در این شرایط، تضمین دسترسی به خدمات بهداشت جنسی و باروری ضروری است تا جان زنان، دختران، خانواده‌ها و جامعه نجات یابد. همچنین نیاز فوری به مداخله ملی در حوزه سلامت عمومی احساس می‌شود تا از وقوع یک همه‌گیری ایدز پس از جنگ جلوگیری شود و از تجربیات و درس‌های سایر کشورهایی که شرایط مشابه سودان را تجربه کرده‌اند، بهره‌گیری گردد.