جزئیات لایحه جدید گذرنامه؛ آیا سفر خارجی زنان بدون اجازه همسر ممکن می شود؟

لایحه‌ای تازه در مجلس تصویب شده که مسیر بازگشت ایرانیان مقیم خارج را تسهیل می‌کند و در کنار آن، اصلاحاتی در قانون گذرنامه برای رفع موانع خانوادگی در صدور گذرنامه پیش‌بینی شده است.

محمدهادی جعفرپور، وکیل، درباره محتوای این مصوبه گفت: «مصوبه‌ی بازگشت بدون مجازات برای ایرانیان مقیم خارج از کشور با هدف تسهیل بازگشت و رفع تعقیب افرادی که پیش‌تر به‌صورت غیرمجاز از کشور خارج شده‌اند، تصویب شده است. مجلس با الحاق مقرره‌ای به قانون گذرنامه تلاش کرده تا مسیر بازگشت بدون چالش هموطنان را هموار کند.»

جعفرپور سپس به بخشی از لایحه که اهمیت ویژه‌ای برای حقوق زنان دارد اشاره کرد و توضیح داد: «نمایندگان با الحاق یک تبصره به ماده ۱۸ قانون گذرنامه موافقت کرده‌اند؛ براساس این تبصره، اگر پدر فرزند کمتر از ۱۸ سال، در خارج از ایران اقامت داشته و به‌طور ناموجه از صدور اجازه برای دریافت گذرنامه خودداری کند، با درخواست مادر و تشخیص رئیس نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در محل، گذرنامه برای فرزند با درج محل اقامت او در خارج صادر خواهد شد.» این اصلاحیه، از دید او، گامی موثر در تأمین حقوق مادران ایرانی و تسهیل تردد فرزندان آنان به شمار می‌آید.

این تغییرات در قالب الحاق تبصره‌ای به ماده ۱۸ قانون گذرنامه انجام شده و در صورت تأیید شورای نگهبان لازم‌الاجرا خواهد بود. به گفته‌ی جعفرپور، اجرای این مقرره می‌تواند ضمن تسهیل بازگشت ایرانیان، مشکلات مادران ایرانی دارای فرزند مقیم خارج را کاهش داده و روند صدور گذرنامه برای کودکان را آسان‌تر کند.

جعفرپور در ادامه بر یکی از چالش‌های دیرپای حقوق زنان تاکید کرد و گفت: «ممنوع‌الخروج‌کردن زنان و دختران توسط پدر یا همسر، همواره یکی از بحث‌برانگیزترین مسائل حقوق زنان بوده و گهگاه مصادیق آن تیتر خبرها شده است. مطابق مقررات فعلی، بانوان متأهل برای اخذ گذرنامه و خروج از کشور نیازمند اذن همسر هستند و این موضوع موجب بروز مشکلات متنوعی شده است.» وی افزود که در برخی موارد این اختیار از سوی مردان به عنوان ابزاری برای اعمال فشار، از جمله اجبار به صرف‌نظر از مهریه یا دریافت مبالغی در ازای امضای رضایت نامه، سوءاستفاده شده است.

جعفرپور پیشنهاد کرد مرکز پژوهش‌های مجلس با رایزنی با قوه قضائیه به پرونده‌هایی که زنان و دختران برای اخذ اجازه خروج به دادگاه مراجعه کرده‌اند دسترسی یابد تا با بررسی نمونه‌های مصداقی، راهکارهای عملی و ایمن برای اصلاح قانون و تسهیل خروج زنان و دختران در مواردی مانند شرکت در مسابقات ورزشی، همایش‌های علمی یا جشنواره‌های هنری طراحی شود. او ابراز امیدواری کرد که این اصلاحات بتواند زمینه‌ای فراهم آورد تا هم زنان و هم ایرانیان مقیم خارج با سهولت و امنیت بیشتری سفر و تردد کنند.

خانه ملت