جایگاه جهانی ادبیات دفاع مقدس

با گذشت بیش از سه دهه از پایان جنگ تحمیلی، ادبیات دفاع مقدس همچنان در دل ادبیات معاصر می‌درخشد. اما آنچه این سال‌ها اهمیت بیشتری پیدا کرده، معرفی و ترجمه این آثار به مخاطبان بین‌المللی است؛ جایی که تجربه‌های تلخ و شیرین جنگ و روایت‌های انسانی فراتر از مرزها شنیده می‌شوند. همزمان با شروع هفته دفاع مقدس، مرور برخی از کتاب‌های خاطرات بانوان ایثارگر که توانسته‌اند از مرزهای جغرافیایی بگذرند و در جهان مخاطب پیدا کنند، تصویری روشن از ظرفیت‌های این حوزه نشان می‌دهد.

«دا»؛ روایت دختری در دل شهری جنگ‌زده

یکی از مهم‌ترین کتاب‌های جنگ تحمیلی که در حوزه بین‌المللی مخاطب پیدا کرده، «دا» است؛ خاطرات زهرا حسینی که سیده اعظم حسینی آن را تدوین کرده است. این کتاب با عنوان One Woman’s War: Da (Mother) به انگلیسی ترجمه و منتشر شده است. در این روایت، زهرا از کودکی خود در عراق و مهاجرت به ایران سخن می‌گوید و سپس روایت نفس‌گیر او از جنگ آغاز می‌شود؛ از انتقال مجروحان و امدادرسانی گرفته تا حضور در خط مقدم نبرد. «دا» به خاطر نگاه زنانه و پرجزئیات به جنگ، برای مخاطبان خارجی جذابیت خاصی دارد؛ چراکه تصویری انسانی از مقاومت زنان ایرانی ارائه می‌کند.

«یکشنبه آخر»؛ جنگ از نگاه یک دختر نوجوان

از اولین خاطرات زنانه جنگ که به زبان انگلیسی منتشر شد، کتاب «یکشنبه آخر» اثر معصومه رامهرمزی است. او در نوجوانی در بیمارستان‌های صحرایی حضور پیدا کرد و تجربه‌هایش را از شهادت برادرانش، مواجهه با رزمندگان مجروح و زندگی در فضای جنگ ثبت کرد. این کتاب با ترجمه انگلیسی با عنوانEternal Fragrance (The Last Sunday) به چاپ رسیده است و صداقت نوجوانانه قلم رامهرمزی، موجب شد تا اثری متفاوت و انسانی در ادبیات مقاومت محسوب شود. برای مخاطب خارجی، این کتاب بیش از آنکه صرفاً خاطرات جنگ باشد، روایت بزرگ شدن یک دختر در دل بحران است.

«فرنگیس»؛ مادری برای همه نسل‌ها

کتاب فرنگیس سرگذشت یکی از زنان دلیر ایران است. خاطرات زنی که در اوج جنگ ایران و عراق کاری شجاعانه انجام داد. کتاب از دوران کودکی فرنگیس حیدرپور شروع می‌شود و آهسته آهسته مخاطب را با این بانوی شجاع آشنا می‌کند. نویسنده کتاب، مهناز فتاحی، سه سال به زادگاه فرنگیس رفت‌وآمد کرده و مصاحبه‌های بسیاری انجام داده که ماحصل آن همین کتاب است.

«فرنگیس» کتاب سال دفاع مقدس در کشورمان به زبان اردو، انگلیسی و روسی ترجمه شده است. چاپ بیستم کتاب در بازار موجود است.

«دختر شینا»؛ عاشقانه‌ای سخت و شیرین

«دختر شینا» خاطرات قدم‌خیر محمدی کنعان است که موضوع آن جنگ تحمیلی است. انتشارات سوره مهر این کتاب را منتشر کرده؛ اثری که بهناز ضرابی‌زاده زحمت گردآوری خاطرات آن را کشیده است.

این کتاب به زبان‌های انگلیسی، عربی و ترکی استانبولی نیز ترجمه شده است. «دختر شینا» در شانزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس به‌عنوان اثر برگزیده در بخش خاطره شفاهی انتخاب شد.

«من زنده‌ام»؛ خاطراتی از روزهای اسارت

خاطرات دوران چهار ساله اسارت معصومه آباد در زندان‌های رژیم بعث صدام است. این کتاب در رابطه با اسارت و بخشی از خاطرات نانوشته ۴ بانوی اسیر ایرانی به نگارش در آمده تا گویای وضعیت زنان اسیر در زندان‌های رژیم بعث عراق، و همچنین عفت و حیای آنان در دوران هشت سال دفاع مقدس باشد.

معصومه آباد، در زمان اسارت ۱۷ ساله بوده است، در روزهای ابتدایی حمله عراق تعدادی از ایتام جنگ زده را به شیراز برده بود تا آن‌ها را از صحنه جنگ دور کند و هنگام برگشتن ناگهان اسیر می‌شود و به همین دلیل وی در کتابش، بیشتر روزهای نخست جنگ هشت ساله را ترسیم می‌کند.

این کتاب تاکنون ۲۱۶ بار تجدید چاپ و به زبان‌های بنگالی، آلمانی، عربی، انگلیسی و اردو ترجمه شده است.

خبرگزاری مهر