با کودکی که تکالیفش را نمی نویسد، چکار باید کرد

«نمی‌خواهم مشق‌هایم را بنویسم!!!»، «خسته شدم!!!»، «می‌خوام گوشی بازی کنم!!!»، «دوست ندارم املا بنویسم!!!» و… اگر بچه‌های دبستانی داشته باشید، احتمالا این جمله ها برایتان آشناست. مخصوصا حالا که زمان زیادی از شروع مدارس نگذشته و دانش آموزان هنوز به این روال عادت نکرده‌اند و در حال و هوای تابستان سیر می‌کنند. شاید یکی از چالش‌های مادر و فرزندی تان همین انجام تکالیف مدرسه باشد. چالشی که اگر در مدیریت آن ناموفق عمل کنید، هم آرامش خودتان به هم می‌ریزد و هم انگیزه فرزندتان از درس‌خواندن از بین می‌رود.

بسپارید به بچه‌ها!‌

اینکه فرزندتان به انجام تکالیفش اهمیت می‌دهد یا نه، به خودتان بستگی دارد و شیوه‌ای که فرزندتان را تربیت کرده اید. قبول کنید که مسئولیت دادن به بچه‌ها یک‌باره و بدون آمادگی قبلی سخت است. مخصوصا اینکه این مسئولیت وظیفه‌شان هم محسوب می‌شود. «زهرا طاهرنژاد»‌ مشاور و روانشناس می‌گوید: «‌اینکه بچه‌ها مسئولیت پذیر باشند یا نه، یکی از نکات موثر در انجام تکالیف‌شان است. وقتی که فرزندتان مسئولیت‌پذیر باشد برای انجام تکالیفش چالش خاصی با شما ندارد. شکل گیری مسئولیت‌پذیری در کودکان از ۵ سالی آغاز می‌شود و شما به عنوان والدین یک فرزند باید از ۵ سالگی مسئولیت‌های کوچکی را به او واگذار کنید که در حد توانایی‌اش باشد. مثلا بگویید: «‌دخترم مسئولیت جمع کردن سفره با شما است! پسرم شما باید وسایل سفره را بیاوری!»‌ وقتی مسئولیتش را  به خوبی انجام داد، او را تشویق می‌کنیم و توانایی‌هایش را به او نشان می‌دهیم: «‌آفرین. تو تونستی این‌کار رو انجام بدی!»‌ این به این معناست که ما به فرزندمان اطمینان می‌دهیم که تو تسلط داری و از پس مشکلات پیش رو برمی‌آیی! این کار باعث می‌شود که احساس مسئولیت پذیری در فرزندمان تقویت شود، چرا که با انجام این مسئولیت ها اعتماد به نفسش افزایش پیدا می‌کند و احساس می‌کند یک شخصیت قوی دارد. به این ترتیب، او به مرور زمان یاد می‌گیرد باید مسئولیت‌هایی که بر عهده او گذاشته اند را انجام دهد».

این تکالیف شما نیست! 

شاید شما هم از آن دسته مادرهایی باشید که بیش از حد نگران تکالیف فرزندشان هستند و با این وجود فرزند آن ها در انجام تکالیفش سهل انگار است. اما چرا؟! باید بگوییم یکی از اشتباهات شما همین نگرانی بی‌جا است که باعث می‌شود بچه‌ها از انجام مسئولیتشان شانه خالی کنند. دکتر طاهرنژاد می‌گوید: « یکی از دلایلی که باعث می‌شود بچه‌ها از انجام تکالیف‌شان فرار کنند، این است که پدر و مادر نسبت به تکایف فرزندشان احساس مسئولیت بیشتری دارند. یعنی گویا این تکالیف متعلق به مادر است نه بچه! مدام نگران هستند و دائما به فرزندشان می‌گویند: «‌بنویس، بنویس، بنویس! تکلیفت دیر شد! مشقت رو نوشتی؟!»‌ باید به این نکته توجه کرد که این تکالیف متعلق به شما نیست، تکالیف فرزندتان است و او باید نسبت به آن ها احساس مسئولیت داشته باشد. بنابراین از یادآوری مداوم پرهیز کنید و بگذارید فرزندتان مسئولیت انجام تکالیفش را به عهده بگیرد».

برنامه‌ریزی کنید

لطفا با فرزندتان پرخاشگری نکنید و یا او را تهدید نکنید که شب که پدرش برگردد به او می‌گویید که چقدر اذیت کرده و یا به معلمش خبر می‌دهید که در انجام تکالیفش تنبلی می‌کند! به این موضوع توجه کنید؛ قرار نیست فرزندتان را تحت فشار قرار دهید که تکالیفش را بنویسد! چالش سختی پیش رو ندارید، تنها باید فوت و فن سر و کله زدن با بچه‌ها را بلد باشید!

دکتر طاهرنژاد در ادامه چند راهکار به شما پیشنهاد می‌کند: «پس از اتمام زمان استراحت فرزندتان برای انجام تکالیفش برنامه ریزی کنید و کم‌کم این برنامه‌ریزی کردن به عهده خودش بگذارید، مثلا بگویید ساعت ۵ تا ۷ را بگذار برای نوشتن تکالیفت! به این موضوع توجه کنید که برنامه‌ریزی‌ باید مطابق با توانایی‌های کودک باشد. قرار نیست فقط تکالیف فرزندتان انجام شود، بلکه قرار است توانایی‌های او هم بالا برود، بنابراین برنامه‌تان را برای زمانی قرار دهید که فرزندتان حوصله کافی داشته باشد».

یک فرمول طلایی برای انجام تکالیف فرزندان! 

در ساعاتی که به انجام تکالیف اختصاص داده اید، زمانی را هم برای استراحت و بازی در نظر بگیرید، مثلا بگویید این سه صفحه را که خوب نوشتی ۱۰ دقیقه باهم بازی می‌کنیم! برنامه و زمان استراحت را بر اساس سن فرزندتان تنظیم کنید. همانطور که می‌دانید بچه ها در سنین ۷ یا ۸ سالگی به زمان بیشتری برای بازی احتیاج دارند.

این روانشناس توصیه می‌کند: «در زنگ تفریحی‌ که برای بچه‌ها در نظر گرفته اید، حتما با آنها بازی‌های حرکتی انجام دهید و از بازی با موبایل، تبلت و تلویزیون پرهیز کنید! چون استفاده از این وسایل فرکانس مغز فرزندتان را بالا می‌برد و ذهن او را خسته می‌کند. بنابراین حتما با او بازی‌های حرکتی داشته باشید تا هم ارتباطش با شما به عنوان یک مادر قوی‌تر شود و هم ذهنش پویا و فعال شود تا آمادگی بیشتری برای انجام تکالیفش داشته باشد. بازی کردن با بچه‌ها در زمان اضافه باعث می‌شود حس خوبی نسبت به انجام تکالیف داشته باشند و از مسئولیت‌شان فرار نکنند».‌

بالای سر بچه نشینید! 

معمولا دانش آموزان کلاس اول هنگام نوشتن تکالیف‌ به حضور مادر در کنارشان نیاز دارند، با این وجود مادر در مقاطع بالاتر باید کم‌کم از دانش‌آموز فاصله بگیرد. مثلا برای کودک کلاس دومی همانطور که در آشپزخانه مشغول کارهایش است، به او دیکته بگوید و گاهی به او سر بزند. دکتر طاهرنژاد می‌گوید: «از کلاس سوم به بعد دانش آموزان باید در نوشتن تکالیف‌شان کاملا مستقل شده باشند. با این وجود، مادری که باید کنار فرزند کلاس اولی اش بنشیند تا او تکالیفش را انجام دهد، قرار نیست حرف به حرف تکالیف را به او گوشزد کند و یا مدام بگوید اینجا را درست بنویس یا آن را آنطور بنویس! این کار اشتباه است. مادر باید بنشیند، کارهای خودش را انجام دهد و فقط دورادور نظارت داشته باشد و وقتی بچه کمک خواست به او کمک کند».

گوشی و تبلت ممنوع!

بعضی‌‍مادرها می‌گویند ما کنار فرزندمان می‌نشینیم و به همه توصیه‌هایی که گفته شد عمل می‌کنیم، با این وجود باز هم بچه‌ها تا دوخط می‌نویسند، با کلافگی نوشتن تکالیف را کنار می‌گذارند و می‌گویند خسته شدیم. مشکل کجاست؟! موضوع این است که نشستن شما به تنهایی کافی نیست، رفتارتان و کارهایی که انجام می‌دهید نیز روی کودک تاثیر دارد. این روانشناس می‌گوید: «وقتی کودک در حال انجام تکالیفش است بهتر است که مادرها از گوشی موبایل استفاده نکنند و تلویزیون تماشا نکنند. خیلی خوب است که مادرها در این زمان اگر کارهای شخصی‌شان را انجام داده اند، شروع به انجام فعالیت هایی مانند نوشتن، خطاطی و مطالعه کنند تا کودک یاد بگیرد که والدینش هم اهل مطالعه هستند و از اینکه تکالیفش را می‌نویسد احساس خسران نداشته باشد! اینکه مادرها مشغول تلویزیون یا گوشی موبایل باشند، بچه را نسبت به انجام تکالیف بی رغبت می‌کند و حتی ممکن است بگوید من اینجا دارم مشق می‌نویسم، آن وقت تو داری موبایل بازی می‌کنی، حالا که اینطور است من هم دیگر نمی‌نویسم»!‌

دنبال اشتباه نباشید!‌

دنبال اشتباهات فرزندتان نباشید و سعی نکنید که غلط های املایی اش را بلافاصله تصحیح کنید. بگردید به دنبال جایی که فرزندتان خوب نوشته و تکلیفش را به درستی انجام داده است. مثلا چند دقیقه یک‌بار که سری به او و تکالیفش می‌زنید بگویید: «آفرین، اینجا را درست نوشتی!»‌ بعد از این تعریف‌ها با زبان خوش اشتباهاتش را به او گوشزد کنید.

همیشه این نکته را به خاطر داشته باشید که قرار است بچه‌ها توانمند شوند، نه اینکه احساس شکست کنند.

این که فقط از تکالیفش ایراد بگیرید و اشتباهاتش را به او گوشزد کنید، باعث می‌شود از نوشتن تکالیف مدرسه احساس خوبی نداشته باشد و احساس شکست کند. تعریف کردن از او، نقاط قوتش را تقویت می‌کند و یاد می‌گیرد که می‌تواند به خوبی از پس کارهایش بربیاید».‌

فارس